Культура33

Памёр аўтар сымулякраў

На 77‑м годзе жыцьця пасьля працяглай хваробы адышоў філёзаф Жан Бадрыяр. Для грамадзтва існуе толькі тое, пра што гавораць, — ён гэта давёў.

На 77‑м годзе жыцьця пасьля працяглай хваробы адышоў філёзаф Жан Бадрыяр.

У першай частцы «Матрыцы» хакер Нэа адкрывае кніжку Бадрыяра «Сымулякры ды сымуляцыя», што сама выяўляецца падробкай — сховішчам для кампутарнага дыску. Здаецца, у гэтым эпізодзе месьціцца болей жаданьня рэжысэраў выказаць падзяку францускаму філёзафу, чым жаданьня зграбна прыадкрыць карты. У выніку ўплыў Жана Бадрыяра на сусьветны інтэлектуальны клімат выявіўся настолькі вялікім, што зьяўленьне блакбастэра, які збольшага абавязаны сваім існаваньнем ягоным кнігам, — усяго толькі яшчэ адзін парадокс сучаснасьці, адзін сярод многіх іншых, прэпараваных у ягоных працах.

Іншым парадоксам можна лічыць тое, што ён не ўважаў сябе за філёзафа, адносячы сваю дзейнасьць хутчэй да вобласьці літаратуры, журналістыкі, публіцыстыкі.

Да паэзіі, можам дадаць. Раздражнаючы крытыкаў сваёй невыразнасьцю, легкадумным выкарыстаньне тэрмінаў фундамэнтальных навук, Бадрыяр шукаў мову, якая зацягвала б чытача ў працэс філязафаваньня, выводзіла б з раўнавагі, падштурхоўвала б да высноваў ня так рацыянальнага, як эмацыйнага ды інтуіцыйнага кшталту: «Пустэльня — гэта натуральнае пашырэньне нутраной цішы цела. Калі мова, тэхніка, збудаваньні чалавека ёсьць распаўсюдам ягоных канструкцыйных здольнасьцяў, дык толькі пустэльня ёсьць распаўсюдам ягонай здольнасьці да адсутнасьці, ідэальны вобраз ягонай зьніклай формы».

Нарадзіўшыся ў 1929 г., да падзеяў 1968‑га ён падышоў ужо сталым чалавекам і навукоўцам — вывучаў і выкладаў нямецкую мову, абараніў доктарскую дысэртацыю, якая потым ператварылася ў кнігу «Сыстэма рэчаў», пазьней займаўся сацыялёгіяй, выкладаў у Парыскім унівэрсытэце. Ва ўсялякім разе для барыкадаў ён быў занадта іранічны аддалены, хоць ягоныя ідэі пра татальную сымуляцыю рэальнасьці, пра мэдыйныя спэктаклі, у якія ператварылася сучасная палітыка, знайшлі б водгук сярод студэнтаў, што пісалі на сьценах «Ежце багатых». Зрэшты, наступная ягоная праца «Грамадзтва спажываньня», што выйшла ў 1970 г., мела яскравы адбітак тых падзеяў.

Шырокую міжнародную вядомасьць сярод людзей, далёкіх ад інтэлектуальных штудый, Бадрыяр набыў пасьля апэрацыі «Бура ў пустэльні» дзякуючы свайму парадаксальнаму камэнтару «Вайны ў Затоцы не было».

Уражаны грандыёзнай мэдыякампаніяй, відэакамэрамі, усталяванымі на баявых ракетах, бясконцай плыньню навінаў CNN, Бадрыяр прыйшоў да высновы, што значэньне ў сучаснай вайне маюць не праўдзівыя перамогі, але іхнае асьвятленьне ў мэдыях, бо для грамадзтва існуе толькі тое, пра што гавораць. Тэза падалася надуманай і выклікала масу крытыкі, стаўшы яшчэ адным доказам пагарды францускай філязофскай школы да «аб’ектыўнай рэальнасьці». Аб’ектыўнасьць сапраўды выклікала сумнеў — перадусім у самога Бадрыяра, для якога заўсёды два плюс два было чатыры плюс той, хто лічыць. Ня менш клопату ўчынілі ягоныя камэнтары ды 11 верасьня ды вайне з тэрарызмам.

77 гадоў — дастатковы сёньня тэрмін, каб Бадрыяр пасьпеў стаць жывым клясыкам. Зь ягонай сьмерцю Францыя панесла незаменную страту — філязофія для французаў нацыянальны набытак, яе вывучаюць у сярэдніх школах. Як бы там ні было, слова «сымулякр» ведаюць усе. Чытачом жа застаецца — залежна ад перавагаў — асалода ці раздражненьне ад ягоных кніг. А таксама сумная нагода паразважаць над словамі Бадрыяра, які пісаў пра тое, што «сьмерць, бадай, адзінае, што ня мае спажывецкай каштоўнасьці».

Каментары3

 
Націсканне кнопкі «Дадаць каментар» азначае згоду з рэкамендацыямі па абмеркаванні.

Цяпер чытаюць

Ціханоўскі расказаў, што трэба было рабіць у жніўні 2020-га63

Ціханоўскі расказаў, што трэба было рабіць у жніўні 2020-га

Усе навіны →
Усе навіны

«Не ведаю, што вы там выпраўлялі, але мінус як быў так і застаўся». Кліенты банкаў працягваюць скардзіцца на няправільныя балансы3

Папулярная мінская шаўрменная трапіла ў скандал. Што здарылася2

У Магілёве падчас непагадзі жанчыну забіла дрэвам, яшчэ чатыры чалавекі пацярпелі

Беларуска пасля платнай медыцыны пайшла ў дзяржаўную і расказала свае ўражанні7

У Абу-Дабі пачаліся перамовы Пашыняна і Аліева3

Чарга на польскай мяжы канчаткова рассмакталася2

Келаг: Украіне патрэбны новы «План Маршала»4

Не толькі «кітайцы». Якія бюджэтныя новыя аўто прапануе беларускі рынак8

Кіеў зазнаў масіраваную атаку дронамі і балістыкай

больш чытаных навін
больш лайканых навін

Ціханоўскі расказаў, што трэба было рабіць у жніўні 2020-га63

Ціханоўскі расказаў, што трэба было рабіць у жніўні 2020-га

Галоўнае
Усе навіны →

Заўвага:

 

 

 

 

Закрыць Паведаміць