Самым павучальным зь сёлетніх Нобэляў падаецца прэмія ў фізыцы.
Ледзь не паўстагодзьдзя аддзяляюць працу сп.Гінзбурга ад высокае ўзнагароды, нагадваючы, што славутая прэмія ня столькі інвэстыцыя і стымул, колькі ганараваньне. Яна даецца ляўрэату не для таго, каб ён працаваў лепей, але каб мелі стымул для стараннай працы іншыя.
Прэміі за “сьвежыя” зьдзяйсьненьні (як у гэтым годзе па хіміі) зьяўляюцца час ад часу ў галінах, што разьвіваюцца незвычайна імкліва. На самую блізкую пэрспэктыву гэта, безумоўна, біялягічныя навукі. Прэмія міру можа быць водгукам на надзённыя палітычныя выклікі і нават — згадаем хаця б Андрэя Сахарава — інвэстыцыяй, стымулам і сродкам.
Калі ж глядзець увогуле — і асабліва гэта тычыцца літаратуры, — Нобэлеўская прэмія пазначае сваім “знакам якасьці” тое, што ўжо стала знакамітым на нацыянальным, а то й на глябальным узроўні. Іншы раз — гэтак здарылася ў свой час з Кіплінгам — зорны час ляўрэата мінае задоўга да таго шчасьлівага моманту, калі яго наважацца адзначыць швэдзкія акадэмікі.
Спадзяваньні на ганараваньне Нобэлеўскай прэміяй беларуса падаюцца ў гэтай сувязі малацікавым заняткам. Мы, беларусы (і нават з братняю Русьсю), будзем ведаць гэтага чалавека нашмат раней, чым яго заўважаць у Осла ці Стакгольме. Важнае не ягонае зьяўленьне як такое (ня выключана, што нейкі наш, хутчэй за ўсё былы, суайчыньнік зробіць недзе ў замежным — ці нават і ў нашым — унівэрсытэце эпахальнае адкрыцьцё), а нашая падрыхтаванасьць да ролі нацыі, якая выдае нобэлеўскіх ляўрэатаў. Прызнаймася шчыра — калі б існавала прэмія Нобэля для нацыяў, беларусы сёньня наўрад ці прэтэндавалі б на ўключэньне ў short-list.
Поўны варыянт артыкулу глядзіце ў газэце "Нашa Ніва".
Каментары