Архіў

Саамы сьвяткуюць

6 лютага саамы адзначылі свой нацыянальны дзень.

У Швэцыі сьвята прайшло ў сталічным парку Скансэн. Цэлы дзень каля дзьвюх тысячаў стакгольмскіх саамаў танчылі, пелі, слухалі лекцыі палітыкаў пра свае правы.

Гісторыя гэтага найстаражытнейшага народу аленяводаў поўначы Эўропы трагічная і цікавая. Калісьці саамы засялялі амаль усе абшары сучаснай Швэцыі, Нарвэгіі, вялізную частку Фінляндыі і Кольскую паўвыспу Расеі. Першыя зьвесткі пра саамаў — «senni» — пакінуў старажытнарымскі гісторык Тацыт у 98 г. ад Н.Х. У 1603 г. Швэдзкая карона, да якой належалі амаль усе землі саамаў, распачала хрост гэтага народу. Разам з хростам прыйшла асыміляцыя, бо мовамі багаслужбы сталіся швэдзкая і фінская. Адсутнасьць нацыянальнай царквы — дагэтуль праблема саамскага руху. У 1673 г. пачалася афіцыйная швэдзкая праграма калянізацыі саамскіх земляў. Менавіта ў гэтых мэтах прафэсар Упсальскага ўнівэрсытэту Ёханэс Шэфэрус падрыхтаваў і надрукаваў фундамэнтальнаю працу «Гісторыя Ляпляндыі», у якой апісаў мову, культуру і побыт ляпароў, ці саамаў. У 1685 г. было разбурана апошняе саамскае паганскае капішча. У 1720—29 г. адбылася прымусовая дэпартацыя саамаў з цэнтральна-паўночных у гранічна-паўночныя раёны Швэдзкага каралеўства. Усіх саамаў абавязалі жыць выключна ў межах правінцыі Ляплянд. У 1755 г. выйшла друкам першае выданьне Новага Запавету па-саамску. У 1780 г. быў надрукаваны саамска-швэдзка-саамскі слоўнік. У 1811 г. на адзін з дыялектаў саамаў была цалкам перакладзеная Біблія.

У выніку палітычных падзелаў ХІХ — пачатку ХХ ст. этнічная прастора саамаў апынулася пад уладай трох дзяржаваў: Швэцыі, Нарвэгіі і Расеі (Вялікае княства Фінляндзкае). У 1852 г. на нарвэскіх землях выбухнула нацыянальнае паўстаньне саамаў.

Поўны варыянт артыкулу глядзіце ў газэце "Нашa Ніва".

Андрэй Катлярчук, уласны карэспандэнт «НН» у Швэцыі

Каментары

Цяпер чытаюць

Амерыканскі авіяблогер: Літаральна кожны беларус, з кім я размаўляў пра палітыку, казаў, што Лукашэнка — абсалютны вар’ят

Амерыканскі авіяблогер: Літаральна кожны беларус, з кім я размаўляў пра палітыку, казаў, што Лукашэнка — абсалютны вар’ят

Усе навіны →
Усе навіны

Прыярытэт — спыненне агню. Зяленскі і еўрапейскія лідары паразмаўлялі з Трампам2

На дапамогу ахвярам рэпрэсій у Беларусі еўрапейцы выдзелілі больш за 2,4 мільёна еўра8

Цэны на аўтобусныя білеты з Мінска ў Вільню імкліва падскочылі за дзень1

«Я не дыктатар, мне ў галаву не прыйдзе змяняць Канстытуцыю». Прэзідэнт Сербіі Вучыч заявіў, што не пойдзе на трэці тэрмін2

Прапагандыст Ігар Тур пахваліўся, як па ўказе Лукашэнкі косіць свой участак пяты раз за год10

У Расіі абмежавалі званкі праз Telegram і WhatsApp1

«Лідбір» вяртаецца ў звыклым фармаце. Хэдлайнеркай будзе Юлія Савічава12

Грыбнік пайшоў у лісічкі і сустрэў «птушку-дыназаўра»1

На поўдні Еўропы бушуюць лясныя пажары. Тэмпература паветра перавысіла 40 градусаў

больш чытаных навін
больш лайканых навін

Амерыканскі авіяблогер: Літаральна кожны беларус, з кім я размаўляў пра палітыку, казаў, што Лукашэнка — абсалютны вар’ят

Амерыканскі авіяблогер: Літаральна кожны беларус, з кім я размаўляў пра палітыку, казаў, што Лукашэнка — абсалютны вар’ят

Галоўнае
Усе навіны →

Заўвага:

 

 

 

 

Закрыць Паведаміць