Pra haradzienskija dachi piša na svaim błohu Siarhiej Astraviec.
Źnikajuć čarapičnyja dachi, źnikajuć adzin pa adnym, niaŭmolna. Mała dzie była, ale nia budzie bolej cahlanaha jak maje być koleru dachovački. Vajna dachoŭcy abvieščana ŭładaj! Tymi, chto tak i nie navučyŭsia rabić jaje sam, dyj nia vielmi imknuŭsia. Toje, što było zvyčajnaj spravaj kaliści dla haradziencaŭ, stałasia impartovaj rečču, amal što raskošaj. A ŭ rešcie zdałosia ŭładzie niepatrebščynaj. Źniščać dachoŭku hetak, napeŭna, pryjemna, jak rujnavać staryja kamianicy, naprykład…
Ty pryzvyčaiŭsia hadami: haradzienski doždž cabanić pa čarapičnamu dachu nad tvajoj hałavoju. Jak nia stać paetam?! Navat chaj heta budzie paezija ŭ prozie. Jak supakojvaŭ sapraŭdny dach čarapičnaha koleru, natchniaŭ, rabiŭ štodzionnuju kavu jašče smačniejšaj… Ale ŭ hetaj krainie pastajannyja tolki niepryjemnaści i rasčaravańni. I voś ty naziraješ, siedziačy za kamputaram z kavaj: dzień pieršy, jany rasčynili akienca i chodziać pa dachu štoś vymiarajučy, zanatoŭvajučy. Soniečnaje ŭtulnaje nadvorje, a na čarapičnym dachu pastaŭleny tłusty kryž. Nastupny dzień: 12.30, jany vyłamali akienca, pačali adździrać z hukam našuju płoskuju dachoŭku “babrovy chvost”, bačna, što jana vydatna zachavałasia, jany vymajuć “bałharku” i robiać dzirku ŭ dachu.
Dzień treci: jany majstrujuć žerała — kišku, saštukavanuju z čatyrnaccaci žoŭtych plastykavych varonak, kab skidać praź jaje našuju lubimuju dachoŭku. U vychadny dzień cicha. U nastupny ŭ 13.45 jany vybirajucca na dach, macujuć viaroŭki i pačynajuć zdymać “babrovy chvost”. Siońnia ŭ nievialikim padvorku dziejničaje vialiki budaŭničy kran, ledźvie nie traplajučy strałoj u vokny, źniščeńnie čarapičnaha dachu praciahvajecca. Pra heta ŭžo było viadoma napiaredadni, ale chaciełasia, kab zdaryłasia čym paźniej. Moj pryjaciel kaža: heta vielmi padobna na raspaŭsiudžany siońnia “otkat”, jany naładzili vytvorčaść metaładachoŭki i im treba jaje kudyści zbyvać. Ja nie spračajusia: ich prasili — uciaplicie ścieny, jany adkazali — heta doraha i pačali łamać dach. Haračaje leta pad čarapicaj i haračaje leta pad žalezam…
Na druhim baku vulicy ŭ minułyja razy ździorli dachoŭku ź dźviuch kamianicaŭ, zamianili blachaj i — metaładachoŭkaj — u druhim razie. Naziraŭ praz vakno z žalem. Zdavałasia, nas heta nia budzie datyčyć. U nas inšaja, lepšaja dachoŭka, možna było adno padramantavać: siam-tam niekalki štuk vypali. Ale ŭ Horadni pačaŭsia ŭpeŭnieny nastup na dachoŭku. Uvohule ja nia suprać metaličnaj, zvažajučy, što pałova kamianic Staroha horadu dahetul hibiejuć pad brudna-šerym savieckim šyferam… Ledź nia ŭpaŭ, ubačyŭšy naviutkuju (darečy, ź Niamieččyny) śvietłuju dachovačku na kamianicy, što zboku placa Tyzenhaŭza, dach tolki što zamianili. Heta dom našaha architektara, u jaho jość hust…
Ciapier čytajuć
Jeździli šukać navat u BSSR, a nieapaznanaje cieła 30 hadoŭ lažała ŭ śpiecschoviščy. Novyja detali zahadkavaha źniknieńnia ŭ ZŠA biełaruskaha piśmieńnika Mikoły Celeša22
Kamientary