Historyja11

Słuck pryniaŭ vyklik Kapyla i taksama choča dadać sabie hadoŭ. Ale jość niuansy

Staršynia Słuckaha rajvykankama Uładzimir Hoha raskazaŭ rajonnaj haziecie «Słucki kraj», čamu dataj zasnavańnia Słucka treba ličyć 1005 hod, a nie 1116-y. Čynoŭnikam zaŭsiody chočacca, kab na ichniaj terytoryi padčas ichniaha kiravańnia ŭsiaho pryrastała, u tym liku i hadoŭ u haradskoj bijahrafii. Tym bolš kali susiedski Kapyl jašče ŭ 2016 hodzie pajšoŭ hetym samym šlacham i valavym rašeńniem dadaŭ sabie až 268 hadoŭ, apiaredziŭšy Słuck bolš čym na 100 hadoŭ. Čamu b nie ŭziać revanš? Ale nasamreč tut viertykalščyki załaziać nie ŭ svaju parafiju. 

Słuck XV stahodździa. Malunak Ihara Jermakova

Rajonny viertykalščyk skazaŭ nastupnaje:

«Nam viadoma, što Słuck upieršyniu zhadvajecca ŭ Ipaćjeŭskim letapisie ŭ 1116 hodzie. Ale archieałahičnyja raskopki, jakija nieadnojčy pravodzili ŭ našym horadzie, śviedčać pra bolš rańniaje jaho ŭźniknieńnie, užo ŭ X—XI stahodździach.

My vyrašyli źviarnucca da inšych krynic. U Instytucie historyi Nacyjanalnaj akademii navuk Biełarusi paćvierdzili bolš rańni ŭspamin Słucka: u Ustaŭnoj Hramacie ab utvareńni kijeŭskim kniaziem Uładzimiram jepiskapii ŭ Turavie 6513 hoda (1005/1006 hadoŭ). Ustaŭnaja hramata zachavałasia ŭ składzie «Piačerskaha pacieryka». Jaje aryhinał zachoŭvajecca ŭ Rasijskaj dziaržaŭnaj biblijatecy ŭ Maskvie ŭ zbory Troica-Sierhijevaj łaŭry.

Najaŭnaść archieałahičnaha materyjała X—XI stahodździaŭ, vyjaŭlenaha pry raskopkach Słucka, i zhadka dadzienaha nasielenaha punkta jak horada ci pahosta ŭ statutnaj hramacie 1005 hoda ab utvareńni Turaŭskaj jeparchii dazvalajuć zrabić vysnovu ab tym, što 1005 hod — data pieršaha ŭpaminańnia Słucka ŭ piśmovych krynicach. Takim čynam, letaźličeńnie Słucka nieabchodna vieści pačynajučy z 1005 hoda».

Uvohule ideja pieranieści bolš čym na stahodździe datu zasnavańnia Słucka nie novaja. Jašče ŭ 1990-ja hady krajaznaŭca Ryhor Rodčanka prapanoŭvaŭ pierahledzieć uzrost Słucka i ličyć takim nie 1116 hod, a 1005-y. Jon taksama hruntavaŭsia na vyšejzhadanaj statutnaj hramacie. Prapanovu krajaznaŭca padzialali i niekatoryja hramadskija dziejačy. Ale akademičnaja navuka tady nie padtrymała ich entuzijazmu.

Reč u tym, što ŭ navukoŭcaŭ u dačynieńni da krynic kudy bolš krytyčny pohlad, čym u krajaznaŭcaŭ i rajonnych viertykalščykaŭ. Piśmovych krynic pa staražytnaj historyi našych ziemlaŭ zachavałasia mała, tamu jany vielmi hruntoŭna daśledujucca z usich mahčymych bakoŭ. Navukoŭcam moža być važna nie tolki toje, što napisana, ale i jak, i na čym napisana. A hałoŭnaje — kali napisana, što moža vyznačacca pavodle ŭskosnych śviedčańniaŭ. 

Tuju hramatu, jakuju zhadvaje słucki viertykalščyk, jašče ŭ 1960-ja hady daśledavaŭ viadomy maskoŭski navukoviec Jarasłaŭ Ščapaŭ, jaki na padstavie vielmi hruntoŭnaha analizu zrabiŭ nastupnuju vysnovu:

«Vidavočna, šerah pałažeńniaŭ hramaty, jakija adnosiacca da zasnavańnia Turaŭskaj jepiskapii, u tym liku imia pieršaha jepiskapa i navat hod jaje zasnavańnia, moh być uniesieny ŭ jaje na padstavie miascovaj piśmovaj tradycyi, ale sama heta hramata nie naležyć CHI stahodździu. Treba pahadzicca z A. S. Hrušeŭskim, što «vyznačeńnie miežaŭ Turaŭskaj jepiskapii ŭ hetym artykule ŭjaŭlaje ŭskosnuju zhadku na čas składańnia artykuła: u ciapierašnim svaim vyhladzie jon uźnik tolki ŭ litoŭski pieryjad». U hramacie siarod krynic zabieśpiačeńnia jepiskapii na pieršaje miesca pastaŭlenyja «sioły» i «vinahrady», a dziesiaciny «ad žyta» na apošniaje, što adroźnivaje hety pomnik ad statuta Uładzimira i adpaviadaje, vidavočna, umovam XIV stahodździa». 

Z taho času navukoŭcy nie znajšli nijakich novych źviestak, jakija dazvolili b pastavić hetuju vysnovu Ščapava — a ŭ jahonaj kvalifikacyi sumniavacca nie davodzicca — pad sumnieŭ. Ale historyki-amatary, a śledam za imi i načalniki, prapanujuć nie słuchać navukoŭcaŭ i prosta razumieć toje, što napisana ŭ krynicy, litaralna. Navukoŭcy, naturalna, suprać takoha padychodu, kab dziela rehijanalnaha patryjatyzmu ŭ ništo stavili navuku.

Najaŭnaść u horadzie archieałahičnych płastoŭ, starejšych za aficyjnuju datu jaho zasnavańnia, nijakim arhumientam za jaje pieranos u dadzienym vypadku nie źjaŭlajecca. Bo Słuck tut nijaki nie unikum, toje samaje možna skazać faktyčna pra luby horad u śviecie, za aficyjnuju datu zasnavańnia jakoha pryniataja data zhadki ŭ histaryčnaj krynicy. Pryniaćcie mienavita takoj daty jak umoŭnaj daty zasnavańnia — ahulnapryniataja praktyka, jakaja dazvolić paźbiahać niepatrebnaj błytaniny. Toje ž, što nasamreč horad starejšy, čym farmalna ličycca, zaŭsiody trymajecca ŭ hałavie i majecca na ŭvazie.

Zrešty, hetym razam kiraŭnik Słuckaha rajona apieluje da aŭtaryteta Instytuta historyi NANB, što nibyta jon paćvierdziŭ novuju datu. Cikava, adnak, u jakoj formie heta adbyvałasia? Mahčyma, što supracoŭniki akademičnaha instytuta prosta paćvierdzili, što ŭvohule takaja krynica fizična jość i ŭ joj paznačanaja hetaja data. Ale heta nie raŭnaznačna tamu, što jany aficyjna padtrymali metazhodnaść źmieny daty zasnavańnia horada. 

Kamientary1

  • Vierasień
    07.09.2022
    Jeść infa, što Rem i Romuł rodam z-pad Kapyla... Vaŭčyca taksama kapylskaja.

Ciapier čytajuć

U finskim sieryjale rasijanie vysadžvajuć desant z samalota «Biełavija». Što robiać Suomi?

U finskim sieryjale rasijanie vysadžvajuć desant z samalota «Biełavija». Što robiać Suomi?

Usie naviny →
Usie naviny

Łukašenka na naradzie pra kino: Biez vas my možam abyścisia. Vas niama11

56-hadovuju viciablanku buduć sudzić za pornastrymy ŭ internecie10

Prajšoŭ druhi etap abmienu rasijska-ŭkrainskaha abmienu vajennapałonnymi. Abmianiali i adnaho biełarusa2

Stała viadoma, kaho z rasijskich vajskoŭcaŭ lačyli ŭ balnicach Homielščyny ŭ pačatku vajny13

«Vyskačyć na vulicu ŭ karotkich spadničkach — heta vy mahli. I ŭsich hvałtavali tam». Łukašenka ŭspomniŭ kinošnikam 2020-y i zaklikaŭ spynicca23

«Vy za ŭsio adkažacie». Biełarusam na prajdzie va Urocłavie taksama pahražali nieviadomyja55

«Vakoł vajna, vakoł bušuje. Vaźmicie Finlandyju». Łukašenka pračytaŭ kinošnikam lekcyju pa mižnarodnym stanoviščy10

Jeŭrakamisija prapanuje źnizić vierchniuju miažu cany na naftu1

Telegram: My nikoli nie raskryvali pryvatnyja paviedamleńni trecim asobam7

bolš čytanych navin
bolš łajkanych navin

U finskim sieryjale rasijanie vysadžvajuć desant z samalota «Biełavija». Što robiać Suomi?

U finskim sieryjale rasijanie vysadžvajuć desant z samalota «Biełavija». Što robiać Suomi?

Hałoŭnaje
Usie naviny →

Zaŭvaha:

 

 

 

 

Zakryć Paviedamić