Jak nablizić tradycyjnyja śviatočnyja stravy da pravił zdarovaha charčavańnia. Tłumačyć dyjetołah

Hałoŭnaje praviła navahodniaha zastolla — nie varta haładać 31 śniežnia, kab «nazapasić žadańnie» sieści za navahodni stoł. Jakim by mituślivym ni vydaŭsia apošni dzień hoda, abaviazkova znajdzicie čas dla choć by trochrazovaha pryjomu ježy: śniadanku, abiedu i viačery. Tak, lohkaja viačera abaviazkovaja navat 31 śniežnia. Inakš «Aliŭje» i vendžanaja narezka, zapraŭlenyja šampanskim, stanuć prosta bombaj dla pustoha straŭnika.

— Tradycyjnyja stravy navahodniaha stała — heta tłustaja, vysokakałaryjnaja i ciažka zasvajalnaja (asabliva ŭ načny čas) ježa. I tamu važna, kab straŭnik byŭ hatovy da pryjomu takoj ježy. Niedachop kałoryj na praciahu dnia i raptoŭnaje bahaćcie ciažkich straŭ — taki režym vyklikaje stres stravavalnaj sistemy.

Jak adznačaje dyjetołah, sytaść na praciahu dnia — najlepšaja zaściaroha ad tradycyjnaha navahodniaha pierajadańnia, vynikam jakoha stanoviacca nie tolki lišnija kiłahramy — časam heta jašče i abvastreńnie chraničnych zachvorvańniaŭ.

Nastupnaja parada — z razradu psichałahičnych trukaŭ.

Siervirujučy navahodni stoł, lepš vybirać talerki mienšaha dyjamietra — dakazana, što tak čałaviek źjadaje mienš.

Z adnaho boku, apustašeńnie poŭnaj talerki — sihnał našamu mozhu, što my sytyja (a kab napoŭnić maleńkuju talerku, patrebien, zrazumieła, mienšy abjom ježy), z druhoha — kožny raz, nakładvajučy dabaŭku, my atrymlivajem mahčymaść spytać siabie: a ci nie lišniaja budzie hetaja porcyja? Jomistaści ŭ centry stała (sałatnicy, talerki dla miasa) lepš vybrać taksama mienšaha abjomu.

Stavim na stoł nie viadzierca «Aliŭje», a nievialikuju vytančanuju sałatnicu. Kali jana apuścieje, lepš schadzić na kuchniu jašče raz — zatoje ŭsie, chto siadzić za stałom, nie abjaducca da poŭnaj nieruchomaści: pakul vy budziecie druhi raz napaŭniać sałatnicu, jany paśpiejuć uśviadomić, što ŭžo sytyja.

Darečy, ab ruchu. Jon u śviatočnuju noč abaviazkovy — tamu zahadzia pradumajcie mahčymyja zabavy, jakija praduhledžvajuć ruchalnuju aktyŭnaść. Heta nieabaviazkova ruchavyja hulni abo tancy: naprykład, možna zapłanavać načny pachod u hości da siabroŭ abo špacyr pa śviatočnym horadzie.

I naohuł, kožny raz, kali jość mahčymaść ustać z-za stała — ustavajcie (dapamahčy haspadyni, niešta prynieści, adyści pavinšavać siabroŭ abo blizkich pa telefonie). Heta adciahnie ad pastajannaha žavańnia i hłytańnia, i vy źjaście mienš.

A ciapier «projdziemsia» pa kožnaj z tradycyjnych navahodnich straŭ i pasprabujem nablizić ich da standartaŭ pravilnaha charčavańnia.

Pavialičyć

«Aliŭje»

Hałoŭny kulinarny simvał navahodniaha zastolla i kłasika savieckaj kuchni — sproščany recept sałaty Luśjena Aliŭje «rodam» z XIX stahodździa. Što ž kažuć dyjetołahi ab «samaj savieckaj» sałacie (majecca na ŭvazie viersija z varanaj kaŭbasoj i majanezam maksimalnaj tłustaści)?

— Kali razabrać «Aliŭje» «pa kostačkach», to možna skazać, što, zhodna z sučasnymi pohladami na pravilnaść charčavańnia, tradycyjnaja dla žycharoŭ krain postsavieckaj prastory śviatočnaja sałata, viadoma, nie budzie zajmać miesca lidara. Heta abumoŭlena spałučeńniem u joj praduktaŭ z vysokim hlikiemičnym indeksam i vysokim utrymańniem tłuščaŭ, — tłumačyć Natalla Bielakova.

Zdavałasia b, sałata źmiaščaje harodninu (bulba, harošak, morkva, cybula). Ale heta nie ratuje situacyju: apracavanaja termična morkva pavyšaje ŭzrovień hlukozy ŭ kryvi bolš, čym syraja, i tracić šerah kaštoŭnych ułaścivaściaŭ.

Toj ža ŭłaścivaściu vałodaje i kansiervavany harošak. Akramia taho, tempieraturnaja apracoŭka i praciahły termin zachoŭvańnia pazbaŭlajuć jaho mnohich vitaminaŭ i mikraelemientaŭ. Kruchmał (z kruchmalistaj harodniny — bulby) pryvodzić da skačka ŭzroŭniu hlukozy ŭ kryvi, tamu dyjabietykam i ludziam ź pieraddyjabietyčnymi stanami z «Aliŭje» lepš być aściarožnymi.

Asobnaja havorka — ab varanaj kaŭbasie: jana ŭtrymlivaje schavanyja nasyčanyja tłuščy. I «višańka na torcie» — viadoma ž, majanez pramysłovaj vytvorčaści. Škoda majanezu abumoŭlena sapraŭdy žachlivaj kolkaściu tłušču ŭ jaho składzie i madyfikavanymi alejami.

Akramia taho, u majanez časta dadajuć uzmacnialniki smaku, jakija prymušajuć nas źjadać u razy bolš «majaneznych sałataŭ».

Kab padahnać saviecki recept pad normy pravilnaha (chaj i śviatočnaha) charčavańnia, u pieršuju čarhu prybirajem ź jaho majanez pramysłovaj vytvorčaści, zamianiŭšy chatnim (lepš, viadoma, zapravić sałatu hrečaskim johurtam, ale smak budzie nie toj).

Pavialičyć

Prosty recept chatniaha majanezu

2 žaŭtki ŭźbivajem błendaram z 1 č. ł. soli i 1 st. ł. cukru. Dadajom harčycu (1 č. ł.) i sok limona (2 st. ł.). Tonkim strumieńčykam ulivajem aliŭkavy alej (200—250 mł). Uźbivajem sumieś da zahuścieńnia — 2-3 chviliny.

I, zrazumieła, pazbaŭlajemsia ad varanaj kaŭbasy: zamiest jaje možna vykarystoŭvać advarnoje miasa (kurycu, indyčku, cialacinu, jazyk). Ź piaci jajek pakidajem 2 (plus jašče 2 białki). A kansiervavany harošak lepš zamianić śviežazamarožanym zialonym, jaki dastatkova prosta advaryć.

— Viadoma, i takoje spałučeńnie praduktaŭ u cełym dalokaje ad pryncypaŭ pravilnaha charčavańnia, — kaža śpiecyjalist. — Ale niekalki razoŭ na hod na heta možna zapluščyć vočy: časam my majem patrebu ŭ tym, kab paradavać svaje smakavyja receptary — heta pravakuje vykid «harmonaŭ ščaścia» endarfinu i dafaminu (adnaho ź niejramiedyjataraŭ, jakija praducyrujucca hałaŭnym mozham u momant zadavalnieńnia).

Sieladziec «pad futram»

— Hetuju stravu taksama składana nazvać dyjetyčnaj z-za jaje vysokaj kałaryjnaści i inhredyjentaŭ, jakija ŭvachodziać u skład.

Ale vypravić situacyju dapamoža niekatoraja madyfikacyja receptu: naprykład, dadańnie ŭ sałatu zamiest kramnaha majanezu chatniaha, a naciortuju na tarcy bulbu možna źmiašać z zapiečanym u duchoŭcy i taksama naciortym na tarcy kabačkom (1:1) — tak bulby ŭ sałacie budzie mienš. Mnohija dyjetołahi niehatyŭna staviacca da salonaha sieladca, ale, padkreśliła surazmoŭnica, hetaja ryba niasie bolš karyści, čym škody arhanizmu.

Viadoma, hipiertonikam ad jaje lepš admovicca: sol spryjaje aciokam i padymaje arteryjalny cisk. Ale sieladziec taksama pastaŭlaje ŭ arhanizm polinienasyčanyja tłustyja kisłoty («Amieha-3»), a jany nieabchodnyja dla rehulacyi raboty orhanaŭ i sistem, pieradačy impulsaŭ u niervovych kletkach i ŭmacavańnia imunitetu. Akramia taho, sieladziec źmiaščaje vitamin D.

— Na žal, u nas niama tradycyi ŭklučać u racyjon rybu na pastajannaj asnovie — naprykład, pa čaćviarhach, jak heta rabiłasia raniej, — tłumačyć načalnik adździeła charčavańnia. — Z adnaho boku, razmovu treba vieści pra smakavyja pieravahi ludziej. Z druhoha — hetamu jość i abjektyŭnyja pryčyny. Marskaja ryba darahaja, račnuju nie ŭsie lubiać z-za bahaćcia kostak. Tak što spažyvańnie sieladca choć by pa śviatach, liču, trochi papaŭniaje hety deficyt.

Miasnaja narezka

Adna z samych škodnych straŭ tradycyjnaha navahodniaha stała — narezka z syravendžanych kaŭbas i miasa, a taksama inšyja miasnyja prysmaki. Asabliva niebiaśpiečnaj hastraenterołahi nazyvajuć vendžanuju kaŭbasu.

Miedyki śćviardžajuć, što pa kancerahiennaści 50 h syravendžanaj kaŭbasy možna pryraŭnavać da dziasiatka vypalenych cyharet.

Pryčyna — u dymie, jaki ŭdzielničaje ŭ pracedury vendžańnia. Suśvietnaja arhanizacyja achovy zdaroŭja daŭno nazvała vendžanyja miasnyja pradukty škodnymi dla zdaroŭja. Nie kažučy ŭžo ab pramoj škodzie dla fihury ŭ vyhladzie niepaźbiežnych lišnich kiłahramaŭ… Słovam, tut śpiecyjalisty niepachisnyja: budzie lepš paźbiehnuć hetych praduktaŭ u navahodnim mieniu.

Pavialičyć

— Rolu miasnoj narezki moža vykanać advarnaja jałavičyna, kuryca na paru sa śpiecyjami i takim ža čynam pryhatavanaja ryba, narezanyja płastami i ŭpryhožanyja zielaninaj, — tłumačyć surazmoŭca.

Kansiervavanaja harodnina

U chatnich zahatovak — mnostva plusoŭ. Heta, naprykład, antyaksidantnyja ŭłaścivaści harodniny, jakija jana nie hublaje paśla termičnaj apracoŭki (toj ža likapin i betakaracin vydatna pieranosiać vysokija tempieratury). A taksama mahčymaść raznastaić zimovy racyjon. I, viadoma, zroblenyja ź luboŭju, jany sapraŭdy radujuć smakavyja receptary. Tym bolš što rychtujucca letam i vosieńniu mienavita «z prycełam» na navahodni stoł.

I ŭsio ž u tradycyjnych receptach chatnich zahatovak zvyčajna zanadta šmat soli i cukru, čaściakom šmat vocatu.

Słovam, na śviatočnym stale z «aharodninnaj hrupy» pavinny być nie tolki zahatoŭki. Abaviazkovaja i śviežaja harodnina, jana paskaraje nasyčeńnie, daje našaj stravavalnaj sistemie vitaminy. Harodnina moža być luboj. Asabliva važnaje, mabyć, sałatnaje liście — ź im možna rabić samyja roznyja sałaty (naprykład, ciopłyja), jakija buduć i smačnyja, i, u adroźnieńnie ad tradycyjnych majaneznych, karysnyja. A zapraŭlać takija sałaty varta alejem. Pryčym nie rafinavanym słaniečnikavym, a karysnymi alejami — rapsavym, ilnianym, vinahradnym, z sokam limona i duchmianymi travami.

Mandaryny

— Heta, viadoma, pradukt z vysokim hlikiemičnym indeksam, — adznačaje Natalla Bielakova. — I kali ŭ navahodniuju noč vy nie płanujecie ruchalnuju aktyŭnaść, to lepš pałasavacca mandarynami ranicaj 1 studzienia.

Ź inšaha boku, padkreślivaje śpiecyjalist, uličvajučy tradycyjny niedachop sadaviny ŭ racyjonie siaredniestatystyčnaha biełarusa, a taksama toje, što mienavita mandaryny — adzin ź simvałaŭ Novaha hoda, staŭleńnie da ich u śpiecyjalistaŭ zdarovaha charčavańnia chutčej stanoŭčaje.

Šampanskaje

Vypić kielich šampanskaha pad boj hadzińnika — navahodniaja tradycyja, aśviečanaja mnohimi dziesiacihodździami (kali nie stahodździami). I admovicca ad jaje niemahčyma. Ale na adnym kubku šampanskaha dyjetołahi rajać i spynicca. Šampanskaje pavyšaje arteryjalny cisk, źmiaščaje mnostva kałoryj i pravakuje ŭzdućcie žyvata. Praŭda, pierachodzić na mocny ałkahol abo sałodkija likiory taksama nie varta.

— Najlepšym vybaram u navahodniuju noč stanie dobraje biełaje abo čyrvonaje vino, — kaža Natalla Iosifaŭna.

Ale važna pamiatać: śpirtnoje pravakuje pierajadańnie, nie dajučy arhanizmu adčuć nasyčeńnie. Nie kažučy ŭžo pra toje, što sam pa sabie ałkahol vałodaje vysokaj kałaryjnaściu (u siarednim kala 100 kkał u 100 h paŭsałodkaha šampanskaha, 200 — u takim ža abjomie kańjaku, 300 — u likiory).

Słovam, z ałkaholem lepš być vielmi ŭmieranym. Bo za navahodnim stałom my źbirajemsia ŭ pieršuju čarhu nie z-za śpirtnoha i zakusak.

Naša hałoŭnaja meta — usio ž śviata z rodnymi i blizkimi, razam ź jakimi my chočam zrabić krok u nastupny hod.

• 7
• 0
• 6
• 2
• 1
• 7
• 6
• 0