U jakich vypadkach u Biełarusi raniej sudzili pamierłych i ci zmohuć ciapier sa svajakoŭ patrabavać kampiensacyi pa takich spravach?
Biełaruskija sudy ciapier zmohuć sudzić i miortvych: heta praduhledžvajecca prajektam zakona «Ab źmienie Kryminalna-pracesualnaha kodeksa». Ale nasamreč jašče ŭ 2017-m u Biełarusi zrabili mahčymaść vieści kryminalnyja spravy suprać pamierłych. Praŭda, zusim ź inšaj metaj. U jakich vypadkach takoje było mahčyma? I ci zmohuć ciapier sa svajakoŭ asudžanaha pamierłaha patrabavać vypłaty? Na hetyja pytańni «Našaj Nivie» adkazali jurysty servisu biaspłatnaj i ananimnaj jurydyčnaj dapamohi LegalHub.
Raniej, kali padazravany ci abvinavačany pamiraŭ da prysudu, kryminalnuju spravu pavinny byli spynić.
«Ale hetaje spynieńnie nie aznačała reabilitacyi. Heta tak ci inakš było b plamaj na bijahrafii pamierłaha, śviedčańniem taho, što jon, chutčej za ŭsio, byŭ złačyncam. Svajaki pamierłaha, viadoma, mahli być niezadavolenymi takim klajmom (u niejkich vypadkach heta mahło mieć niehatyŭnyja nastupstvy i dla ich asabista, kali, naprykład, jany sprabavali b zaniać niejkija pasady, dzie praviarajuć bijahrafiju ŭ tym liku blizkich svajakoŭ)», — tłumačać jurysty LegalHub.
Tamu svajaki mahli padać adpaviednuju zajavu ab niazhodzie sa spynieńniem spravy. U hetym vypadku sprava praciahvałasia da samaha prysudu (ci zakryvałasia pa inšych abstavinach, naprykład — praź niedakazanaść).
«Padčas rasśledavańnia i dalejšaha razhladu spravy svajaki rabilisia pradstaŭnikami pamierłaha i mieli pracesualnyja pravy i paŭnamoctvy. U vypadku abvinavaŭčaha prysudu ŭ im pavinna być adznačana, što vina pamierłaha dakazanaja, ale prysud u lubym razie robicca biez pryznačeńnia pakarańnia.
To-bok u papiarednich vypadkach takoje było mahčyma, tolki kali svajaki vykazali žadańnie dakazać praz sud, što pamierły nievinavaty»,
— raskazvajuć jurysty.
Hałoŭnaja źmiena ciapier zaklučajecca ŭ tym, što kryminalnyja spravy pa tych złačynstvach, jakija nie majuć terminu daŭniny, abaviazkova razhladajucca, navat kali abvinavačanyja ŭžo pamierli.
«Zrazumieła, što meta hetaj źmieny ŭžo nie ŭ tym, kab dać prava na dokaz nievinavataści, a naadvarot, u tym, kab zabiaśpiečyć niejkuju, mabyć, histaryčnuju adkaznaść», — ličać jurysty.
Treba razumieć, što terminy daŭniny nie raspaŭsiudžvajucca tolki na vielmi karotki śpis złačynstvaŭ: padrychtoŭka i viadzieńnie ahresiŭnaj vajny (artykuł 122 KK); akt mižnarodnaha teraryzmu (artykuł 126 KK); hienacyd (artykuł 127 KK); złačynstva suprać biaśpieki čałaviectva (artykuł 128 KK); vytvorčaść, nazapašvańnie abo raspaŭsiudžańnie zabaronienych srodkaŭ viadzieńnia vajny (artykuł 129 KK); ekacyd (artykuł 131 KK); prymianieńnie zbroi masavaha paražeńnia (artykuł 134 KK); parušeńnie zakonaŭ i zvyčajaŭ vajny (artykuł 135 KK); złačynnyja parušeńni normaŭ mižnarodnaha humanitarnaha prava padčas uzbrojenych kanfliktaŭ (artykuł 136 KK); biaździejnaść abo addańnie złačynnaha zahada padčas uzbrojenaha kanfliktu (artykuł 137 KK).
«Adpaviedna, hetyja artykuły pakul nijak niemahčyma prymianić, naprykład, suprać niejkich dziejnych palityčnych apanientaŭ, kali chtości ź ich, naprykład, pamre. Bačna, što adziny imavierny vypadak prymianieńnia hetych novych praviłaŭ — niejkija spravy pa histaryčnych padziejach, chutčej za ŭsio, ulubionaja hienieralnym prakuroram sprava ab «hienacydzie biełaruskaha naroda».
Sumnieŭna, što niejkija abvinavačańni buduć sapraŭdy dakazany, kali ŭličyć užo raniej zaŭvažanyja pamyłki va ŭsim «śledstvie» pa hetaj spravie. Ź vialikaj imaviernaściu na padstavie davoli sumnieŭnych dakazaŭ budzie ładzicca sproba navat z farmalnaha kryminalnaha boku kampramietavać jak šerah biełarusaŭ, jakija byli ŭ toj ci inšaja stupieni kałabarantami padčas vajny, tak i roznych dziejačaŭ inšych krain (u pieršuju čarhu — Polščy, Litvy i Ukrainy)», — ličać jurysty.
Navat Adolf Hitler, Hienrych Himler, Jozef Hiebiels i inšyja vyšejšyja dziejačy nacysckaj Hiermanii, jakija pamierli da pačatku spraŭ suprać ich i čyja adkaznaść za złačynstvy nacystaŭ była vidavočnaja, nie byli pryciahnuty da paśmiarotnaj kryminalnaj adkaznaści (i heta pry tym, što pry stvareńni Niurnbierhskaha trybunała, jak całkam novaha instytuta, mahli praduhledžvacca niejkija normy ab asudžeńni pamierłych złačyncaŭ).
Kali viartacca da biełaruskich realij, važna jašče adznačyć: u toj častcy kodeksa, dzie paznačajecca, što prysud suprać pamierłaha abvinavačanaha tak ci inakš budzie bieź niejkaha pakarańnia (budzie tolki kanstatacyja fakta vinavataści), nijakich źmienaŭ niama.
«Nijakich materyjalnych nastupstvaŭ u dačynieńni da svajakoŭ zahinułaha nie praduhledžvajecca.
Kab niešta padobnaje ŭźniknie, treba rabić dadatkovyja źmieny. I navat u vypadku źmienaŭ sumnieŭna, što znajści svajakoŭ takich abvinavačanych na terytoryi Biełarusi ciapier budzie nadta prosta», — adznačajuć jurysty.
Čytajcie taksama:
Švied adkazaŭ na pytańnie, što budzie, kali sud pryznaje vinavatym pamierłaha
Švied vyznačyŭsia, pa jakich artykułach buduć sudzić pamierłych
«Ja nie chaču adpuskać žyćcio». U piśmieńnicy Śviatłany Kurs rak na poźniaj stadyi10
Kamientary
ničevo sibie
a ŭ 1994 hadu pačymu nichto ničevo ni praviaraŭ? aŭ