Ejdelman raskazała, jak rašyła zapisvać lekcyi pa historyi Biełarusi
Tamara Ejdelman patłumačyła, ci budzie praciahvać histaryčnyja lekcyi pa Biełarusi, i parazvažała pra siońniašnija pierśpiektyvy našaj krainy.
Rasijski historyk Tamara Ejdelman, viadomaja svaimi papularnymi histaryčnymi lekcyjami na YouTube, niekalki miesiacaŭ nazad vypuściła lekcyi pa historyi Biełarusi.
U intervju jutub-kanału «Obyčnoje utro» Ejdelman raskazała, što płany zrabić takija lekcyi ŭ jaje byli daŭno, jaje nie raz ab hetym prasili. Adnak jana pabojvałasia — nie stolki krytyki, kolki ŭłasnaha niaviedańnia temy.
«Na žal, ja zrazumieła takuju reč, što (…) ja vielmi mała ŭsiaho viedaju pra historyju Biełarusi. Mała taho, ja voś zaraz kapaju, šukaju knihi, na jakija ja mahła b abapiracca. I ich taksama mała. I tyja, što jość, vielmi mocna anhažavany. (…) Ale hetamu možna dać rady.
Hałoŭnaje adčuvańnie, što hetym uvohule mała chto zajmaŭsia. Jeść śpiecyfičnyja navukovyja pracy pa niejkich kankretnych pytańniach. A mnie nieabchodna abahulniajučaje, čaho vielmi mała. Heta prykra. (…)
Voś skažam, z ukrainskaj historyjaj jość kuča knih, ruskich, ukrainskich, amierykanskich, kanadskich, dzie zrazumieła kancepcyja, traktoŭka, ahulny pohlad i hetak dalej. Na vialiki moj žal, (…) ja nie znajšła tekstaŭ z abahulniajučym pohladam na historyju Biełarusi».
Historyk adznačaje, što jaje lekcyi raźličany na «ŭsich ludziej dobraj voli» i vykazvaje spadziavańnie, što jany buduć cikavyja jak hledačam u Rasii, tak i Biełarusi.
Ejdelman pryznaje, što za svaje videa jana atrymała šmat udziačnaści, ale dastatkova było i krytyki.
«Kali pieršaja lekcyja vyjšła, to było šmat aburanych listoŭ. A čamu vy tolki ŭ asnoŭnym pra połackuju ziamlu havaryli? A čamu vy pra Navahrudak nie kazali? A čamu vy pra toje, sioje…?»
Žančyna adznačaje, što jana vielmi bajałasia ŭ svaich lekcyjach skazać niešta nie toje, bo ŭ svoj čas nazvała paŭstańnie 1863 hoda polskim.
«Treba skazać całkam sumlenna, što nikoli ŭvohule (ja ŭ Maskoŭskim univiersitecie vučyłasia, potym vykładała) pra toje, što biełarusy ličać paŭstańnie 1863 hoda svaim, mnie nichto nie raskazvaŭ. I ja vielmi radaja, što ciapier ja heta viedaju. Taksama, jak uvohule ja šmat novaha dla siabie daviedałasia, kali pahłybiłasia ŭ biełaruskuju historyju», — davodzić Ejdelman.
Historyk pryznajecca, što jaje kamanda skieptyčna adnosiłasia da zapisu lekcyj pa historyi Biełarusi: «Oj, chto budzie heta hladzieć?» Ale ŭ vyniku, jany nabrali značnuju kolkaść prahladaŭ (pieršaje videa sabrała bolš za 460 tysiač prahladaŭ).
«Ja zapisała lekcyju pra załaty viek Halivudu, mnie zdavałasia, što voś tut usie kinucca. Tam našmat mienš prahladaŭ, čym ź Biełaruśsiu. Ci tam pra NŁA. My jakraz heta abmiarkoŭvali, i ja kažu: słuchajcie, ja miarkuju, što ludziej, jakich cikavić NŁA ŭ śviecie na paradak bolš, čym tych, chto ŭvohule viedaje, što takoje Biełaruś.
Na što mnie adzin mudry čałaviek kaža: «Tak, ale siarod vašych hledačoŭ, padobna, što bolšaj kolkaści cikava Biełaruś, čym NŁA». (…) Ja dumaju, što heta sapraŭdy toje, što ludziej chvaluje. I mnie padajecca, što daloka nie tolki ŭnutry Biełarusi ci tam siarod biełaruskaj dyjaspary. Mnie chočacca spadziavacca», — davodzić historyk.
U płanach Ejdelman jašče adzin ci dva vypuski pa historyi Biełarusi:
«Ja ciapier vielmi mnoha čytaju ab Biełarusi 20 stahodździa. Vielmi chočacca davieści da siońniašniaha dnia. Kali heta budzie vielmi hruvastki adzin vypusk, tady ich budzie dva. Tamu što 20 stahodździe — heta vajna, heta partyzanski ruch, heta cudoŭnaja biełaruskaja kultura. Heta noč rasstralanych paetaŭ».
Pierśpiektyvy Biełarusi
Razvažajučy ab pierśpiektyvach Biełarusi, Ejdelman adznačaje, što jana nie palitołah. Razam z tym, u jaje adčuvańnie taho, što zachop Biełarusi Rasijaj «budzie adbyvacca», kali Pucin zastaniecca pry ŭładzie.
Jana źviartaje ŭvahu, što akramia siłavoha varyjantu, jaki Rasija realizuje va Ukrainie, u jaje jość i «miakki», jaki vidać na prykładzie Hruzii.
«Na siońniašni dzień hruzinski ŭrad — heta maskoŭski ŭrad, navat nie toje, što pramaskoŭski. (…) Voś heta dla ich samy zručny varyjant. Voś heta miakkaje (…) praniknieńnie».
Realizavać taki płan u Biełarusi, na pohlad Ejdelman, pieraškadžaje, jak ni paradaksalna, Łukašenka:
«Im było b vielmi zručna tak sama zrabić ź Biełaruśsiu. Ale tut, jak ni śmiešna, ja baču niekatoruju zaminku ŭ asobie Alaksandra Ryhoraviča Łukašenki, jaki, viadoma, na moj pohlad, trymajecca ŭ asnoŭnym dziakujučy Pucinu. A ź inšaha boku, jak my bačyli ŭžo za minułyja dziesiacihodździ, jon u vas chitry tavaryš, jon vilaje, jon čas ad času raptam pačynaje pakazvać Zachadu, što jon uvohule nie taki žudasny, jak Pucin. (…)
Ja nie vyklučaju, na žal, što kali Łukašenka sydzie (…), to tady budzie praściej voś heta poŭnaje praniknieńnie».
Kamientary
[Zredahavana]