Najbujniejšy ŭ śviecie teleskop, nazvany ŭ honar dački emihrantaŭ ź Vilni, pieradaŭ pieršyja FOTY kosmasu
Kamanda absiervatoryi Viery K. Rubin apublikavała pieršyja zdymki, zroblenyja novym teleskopam, jaki ličać samym vialikim z sučasnych naziemnych teleskopaŭ. Jaho budavali 15 hadoŭ u čylijskich Andach.
Čakajecca, što teleskop zmoža zafiksavać miljony vielmi drobnych kaśmičnych abjektaŭ — naprykład, novyja asteroidy, piša vydańnie The Insider.
Adzin ź pieršych zdymkaŭ, atrymanych teleskopam, — fatahrafii Patrojnaj tumannaści i tumannaści Łahuna ŭ Mlečnym Šlachu. Hetyja vyjavy — kampazit z 678 asobnych zdymkaŭ, zroblenych na praciahu 7 hadzin. Jak adznačaje CNN, na ich možna bačyć vobłaki hazu i pyłu, jakija raniej nie daśledavalisia.
Absiervatoryja imia Viery K. Rubin — heta najbujniejšy naziemny teleskop, jaki budavali kala 15 hadoŭ u čylijskich Andach dla ahladu ŭsiaho Paŭdniovaha nieba kožnyja niekalki načej. Absiervatoryja nazvana ŭ honar astranoma Viery Rubin, jakaja daśledavała chutkaść kručeńnia hałaktyk i čyje adkryćci paćvierdzili isnavańnie ciomnaj materyi. Jaje baćka, Piesach Kabčeŭski, naradziŭsia ŭ Vilni ŭ siamji palčatnika, jakaja ŭ pačatku XX stahodździa pierabrałasia ŭ ZŠA.
Vyraznyja zdymki zornaha nieba teleskopu dazvalaje rabić jaho kanstrukcyja. Jon maje lusterka dyjamietram 8,4 mietra, jakoje pracuje z hihanckaj ličbavaj kamieraj vahoju 2,8 tony, pamiery jakoj padobnaja da nievialikaha aŭtamabila.
Kamiera zdolnaja zachoplivać vobłaść nieba, ekvivalentnuju 45 dyskam poŭnaha Miesiaca. Heta dazvalaje fatahrafavać nieba z detalizacyjaj, jakoj da hetaj pary nielha było atrymać.
Aficyjnyja pieršyja navukovyja nazirańni ŭ absiervatoryi, jakija taksama nazyvajuć «pieršym śviatłom», pryznačanyja na 4 lipienia. U toj čas jak inšyja naziemnyja i kaśmičnyja teleskopy štohod adkryvajuć kala 20 tysiač asteroidaŭ, miarkujecca, što absiervatoryja Rubin zmoža zafiksavać miljony takich abjektaŭ za pieršyja dva hady pracy.
Asnoŭny prajekt absiervatoryi — Ahlad spadčyny kosmasu i času (Legacy Survey of Space and Time — LSST) — startuje ŭ kancy 2025 hoda. Na praciahu dziesiaci hadoŭ teleskop kožnuju noč budzie skanavać usio nieba paŭdniovaha paŭšarja, stvarajučy svojeasablivy «film» z transfarmacyj Suśvietu ŭ zvyšvysokim razroźnieńni.
«Rubin dazvolić nam vyvučać hałaktyki i zorki Mlečnaha Šlachu, abjekty ŭ Soniečnaj sistemie zusim pa-novamu. Pakolki jon robić zdymki načnoha nieba chutka i časta, my možam vyjaŭlać miljony abjektaŭ, jakija źmianiajucca, litaralna kožnuju noč», — kaža doktar Aaron Rudman, prafiesar fiziki elemientarnych čaścic i astrafiziki ŭ Nacyjanalnaj paskaralnaj łabaratoryi Stenfardskaha ŭniviersiteta.
Pa jaho słovach, teleskop moža stać «mašynaj adkryćciaŭ». Naprykład, ź jaho dapamohaj daśledčyki chočuć bolš padrabiazna vyvučyć pryrodu ciomnaj materyi.
Štodnia absiervatoryja budzie źbirać kala 20 terabajtaŭ infarmacyi, a za dziesiacihodździe nazapasić bazu abjomam bolš za 500 pietabajtaŭ. U jaje trapiać miljardy niabiesnych cieł i tryljony asobnych vymiareńniaŭ. Pry hetym usia baza danych budzie adkrytaj dla navukoŭcaŭ usiaho śvietu — kožny zmoža zrabić svajo adkryćcio, navat nie źviazanaje z asnoŭnymi metami misii.
Ciapier čytajuć
Kryk dušy Biaspałava pra Cichanoŭskaha: Jon pieratvarajecca ŭ Łukašenku 2.0, heta trajanski koń56
Kamientary
Chto (i jak) vyličyŭ toj adsotak, zastajecca sakretam dla bolšaści abitalnikaŭ našaj planety... Ale cikava...