«Asnoŭny instrumient — hienietyčnaja ekśpiertyza». U Śledčym kamitecie raskazali, jak raskryvajuć zabojstvy daŭno minułych hadoŭ

Pa słovach Kanstancina Hłaŭnickaha, pry ŭtvareńni Śledčaha kamiteta ŭ samym pačatku 2012 hoda ŭ jaho pieradali bolš za 320 tysiač kryminalnych spraŭ ab nieraskrytych złačynstvach z prakuratury, MUS i orhanaŭ finansavych rasśledavańniaŭ. U 2018 hodzie ŭ Śledčym kamitecie była stvorana adzinaja baza danych uliku zabojstvaŭ minułych hadoŭ. 

Z 2012 hoda da pačatku 2025‑ha rešta nieraskrytych złačynstvaŭ skaraciłasia amal udvaja — z 320 tysiač da krychu bolš za 165 tysiač. Tolki za 2024 hod jana źmienšyłasia amal na 10%. Ciapier u hetaj rešcie — krychu bolš za 1,4 tysiačy nieraskrytych zabojstvaŭ, 190 faktaŭ naŭmysnaha pryčynieńnia ciažkich cialesnych paškodžańniaŭ, 59 zhvałtavańniaŭ, 260 razbojaŭ i 170 rabavańniaŭ. Pry hetym kožnaje treciaje nieraskrytaje złačynstva — kibierzłačynstva.

Letaś udałosia raskryć 1839 złačynstvaŭ minułych hadoŭ — na 296 bolš, čym u 2023-m. Pry hetym za apošnija piać hadoŭ raskryta 52 zabojstvy, uklučajučy adno z samych starych — złačynstva 1976 hoda ŭ Babrujsku.

— Jak siońnia raskryvajucca złačynstvy minułych hadoŭ?

— […] Asnoŭny instrumient — hienietyčnaja ekśpiertyza. Naprykład, u spravie «mahiloŭskaha lifciora» ekśpierty i śledčyja ŭznavili poŭny hienom złačynca z frahmientaŭ bijałahičnych śladoŭ, sabranych u roznyja hady. Heta dazvoliła identyfikavać padazravanaha.

Ale nie ŭsio zaležyć ad DNK. Voźmiem, naprykład, zabojstva ŭ Breście ŭ 2001 hodzie: cieła mužčyny z pryviazanymi kanalizacyjnymi lukami znajšli ŭ race Muchaviec, asobu nie ŭstanavili, pryčyna śmierci taksama zastałasia ćmianaj. Raskryćcio stała mahčymym dziakujučy atrymanaj u 2024 hodzie ad supracoŭnikaŭ orhanaŭ unutranych spraŭ apieratyŭnaj infarmacyi — da zabojstva mohuć być datyčnyja dvoje raniej sudzimych za razboj. Było pryniata rašeńnie detalova vyvučyć i adpracavać hetu infarmacyju.

Pieršapačatkova byli atrymanyja źviestki pra dvuch mužčyn, jakija ździejśnili zabojstva ŭ Breście. Nie było viadoma ničoha: ni času, ni miesca, ni abstavinaŭ.

Byŭ vyvučany kruh znosin fihurantaŭ. Ustanoŭlena, što jany zajmalisia razbojnymi napadami i machlarstvami, źviazanymi sa zdačaj kvater u najom. Takim čynam, źjaviłasia viersija, što paciarpieły taksama zajmaŭsia machinacyjami sa zdačaj pamiaškańniaŭ, stvarajučy «kankurencyju» padazravanym. Ustanoŭlena jaho asoba. Akazałasia, što jon — hramadzianin Rasii.

Vopytnyja śledčyja va ŭzajemadziejańni z apieratyŭnikami pa krupinkach źbirali dokazy viny fihurantaŭ. Paśla, razumiejučy, što admaŭlacca darma, padazravanyja dali pryznalnyja pakazańni. Akramia taho, byli vyjaŭlenyja fakty razbojnych napadaŭ, učynienych imi, jakija da hetaha śledstvu nie byli viadomyja. Abodva paśla byli asudžanyja na 24 i 23 hady pazbaŭleńnia voli adpaviedna.

Jašče prykład. U listapadzie 2000 hoda ŭ Rečycy byŭ znojdzieny trup mužčyny sa šmatlikimi cialesnymi paškodžańniami ŭ vobłaści hałavy i hrudziej. Złačynstva na pieršapačatkovym etapie nie było raskrytaje, a papiaredniaje rasśledavańnie — prypynienaje. Letaś hetaja kryminalnaja sprava taksama była razhledžana na pasiadžeńni rehijanalnaj mižviedamasnaj rabočaj hrupy.

Była źviernuta ŭvaha na toje, što pa kryminalnaj spravie dapytany mužčyna, jaki daje pakazańni ab ździajśnieńni zabojstva inšymi asobami, u jakich, jak vyśvietlili śledčyja, na toj momant było alibi.

Byŭ raspracavany kompleks apieratyŭna-vyšukovych mierapryjemstvaŭ i śledčych dziejańniaŭ dla taho, kab pravieryć jaho dačynieńnie da ździajśnieńnia złačynstva. U vyniku atrymany zapis razmovy hetaha mužčyny, u jakim jon svaim blizkim kaža pra toje, što ździejśniŭ hetaje złačynstva.

Pad ciažaram sabranych dokazaŭ jon pryznaŭsia ŭ ździajśnieńni zabojstva. Jamu vystaŭlena abvinavačańnie ŭ zabojstvie z asablivaj žorstkaściu. U lipieni minułaha hoda jon pryznany vinavatym i asudžany da 17 hadoŭ pazbaŭleńnia voli. Heta značyć, raskryćcio hetaha złačynstva stała mahčymym dziakujučy piśmiennamu płanavańniu rasśledavańnia, pravilna abranaj śledčym taktycy praviadzieńnia śledčych dziejańniaŭ i skrupuloznamu zboru dokazaŭ.

Treba razumieć, što bijałahičny śled na miescy złačynstva jašče ničoha nie dakazvaje. Praca śledčych jakraz i zaklučajecca ŭ tym, kab ustalavać čyj heta śled i dalej, supastaviŭšy ź inšymi abjektami, jakija majuć dla śledstva važnaść, vyznačyć, ci pakinuty jon złačyncam pry ździajśnieńni złačynstva.

— Niaŭžo bijałahičnyja ślady mohuć zachoŭvacca dziesiacihodździami?

— Tak, pry ŭmovie pravilnaha zachoŭvańnia. Kali materyjał kanfiskavany i źmieščany ŭ naležnyja ŭmovy — biez pramoha soniečnaha śviatła, vilhaci, pierapadaŭ tempieratur — jon moža zachoŭvacca vielmi doŭha. Navat pry častkovaj dehradacyi DNK našy ekśpierty ciapier užo zdolnyja vydzielić hienatyp ź minimalnych pareštkaŭ. My stroha vykonvajem patrabavańni pa zachoŭvańni rečyŭnych dokazaŭ i pry adnaŭleńni rasśledavańnia starajemsia vykarystoŭvać tolki častku ŭzoru, kab zachavać mahčymaść nastupnych ekśpiertyz.

My taksama adsočvajem raźvićcio technałohij. Užo siońnia abmiarkoŭvajecca mahčymaść vyznačeńnia fienatypu (źniešnaści čałavieka) pa DNK. Heta koler vačej, vałasoŭ, asablivaści rys tvaru.

— Jakaja z raskrytych spraŭ samaja staraja?

— Samy praciahły pramiežak času pamiž učynieńniem złačynstva i jaho raskryćciom — sprava ab zabojstvie vartaŭnika babrujskaj škoły №7 u listapadzie 1976 hoda. Tady śledčyja nie zmahli ŭstanavić asobu złačynca. Adnak ź miesca zdareńnia byŭ kanfiskavany śled palca ruki. U 2023 hodzie jaho nakiravali na daśledavańnie ŭ Rasijskuju Fiederacyju i atrymali supadzieńnie z žycharom Babrujska, pamierłym u 2017 hodzie.

Pry pieratrusie ŭ 2024 hodzie žylla hramadzianina ŭ jaho znajšli knihi sa školnaj biblijateki, vykradzienyja ŭ dzień zabojstva. Skrupulozna vyvučyŭšy asobu hetaha čałavieka, było ŭstanoŭlena, što jon u 1977‑1998 hadach nieadnarazova ździajśniaŭ padobnyja kradziažy. Takim čynam, byli sabranyja dokazy. Letaś sprava spynienaja pa niereabilitujučych padstavach — u suviazi sa śmierciu asoby, jakaja ŭčyniła złačynstva.

Samaje staroje nieraskrytaje zabojstva ŭ rešcie — 1951 hoda: u Babrujskim rajonie była znojdziena zabitaja małaletniaja dziaŭčynka sa śladami zhvałtavańnia. U svoj čas jaho praviarali ŭ jakaści epizodu sieryjnych złačynstvaŭ pa spravie «viciebskaha dušyciela» Hienadzia Michasieviča (sieryja zabojstvaŭ i zhvałtavańniaŭ u Viciebskaj vobłaści ŭ 1971‑1985 hadach).

— Ci byvali vypadki, kali čałaviek praz hady sam prychodziŭ z pavinnaj?

— Jaŭki z pavinnaj zdarajucca, ale redka — čaściej za ŭsio ad asob, jakija ŭžo znachodziacca ŭ miescach pazbaŭleńnia voli. Adnak takija zajavy staranna praviarajucca: nie ŭsie jany dakładnyja.

Što tyčycca asabliva ciažkich złačynstvaŭ, padazravanyja amal zaŭsiody spačatku ŭsio admaŭlajuć — heta naturalnaja psichałahičnaja reakcyja. Tolki pry najaŭnaści nieabvieržnych dokazaŭ jany iduć na pryznańnie.

Naprykład, «mahiloŭski lifcior» pry zatrymańni całkam admaŭlaŭ vinu. Jon pryznaŭsia tolki paśla pradjaŭleńnia dokazaŭ. Pry hetym jon pryznaŭ tolki tyja epizody, jakija ŭžo byli ŭstanoŭlenyja śledčymi, — novych faktaŭ dobraachvotna nie paviedamiŭ. […] Akramia taho, kali złačyncu doŭhi čas nie mohuć znajści, to ŭ jaho raźvivajecca i ŭzmacniajecca pačućcio biespakaranaści. […]

Chaču padkreślić: siońnia sieryjnym złačyncam vielmi składana dziejničać. Dziakujučy sučasnym mietadam rasśledavańnia, ciesnamu ŭzajemadziejańniu z kalehami z roznych krain i raźvićciu ekśpiertnych technałohij takija złačyncy, jak praviła, vykryvajucca vielmi chutka. 

• 3
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0