Varšaŭskaje daśje hienerała Vituški
U druhoj pałovie 1930-ch hadoŭ u Varšavie dziejničała Aśvietnaje tavarystva biełarusaŭ (ATB). Mnohija jahonyja siabry byli studentami, siarod ich — Michał Vituška, u budučyni asoba lehiendarnaja i tajamničaja. Vituška trapiŭ u Varšavu ŭ 1934 hodzie, praŭdapadobna, pierajechaŭšy tudy z českaj Prahi. Jon pastupiŭ u Varšaŭskuju palitechniku, kab stać inžyneram. Ja naviedaŭsia ŭ Varšaŭskuju palitechniku, kab adšukać u jejnym archivie źviestki pra biełaruskaha hienerała. Adnak tečki Vituški ŭ archivie nie akazałasia. «Jana zahinuła ŭ časie vajny». A ŭlikovaja kartka? - schamianuŭsia ja. Jaje pakłali na stoł.
Nie čakaŭ ja, što na hetym maleńkim kavałku papiery moža być tak šmat infarmacyi pra Vitušku!
Pa-pieršaje, udałosia dakładna ŭstanavić datu jahonaha naradžeńnia — 5 listapada 1907 hodu, i miesca — Niaśviž. Pa-druhoje, źnimajucca ŭsie prypuščeńni pra jahonuju nibyta ŭkrainskuju nacyjanalnaść. U kartcy zapisana: «nacyjanalnaść biełaruskaja… rodnaja mova biełaruskaja... pravasłaŭny». Adnak dakument nie daje adkazu na pytańnie, ci skončyŭ Michał Vituška palitechniku, bo ŭ im jość źviestki tolki pra dva hady jahonaj vučoby. Ci nie vajskovaja słužba pieraškodziła jamu skončyć studyi?
Što źnikła razam z tečkaj № 15041? Karotkaja aŭtabijahrafija M. Vituški, paśviedčańnie pra zakančeńnie himnazii z zdymkam, metryka, para fotazdymkaŭ… Takija dakumenty zachavalisia ŭ tečcy jašče adnaho siabra ATB Janki Hińko. U vajnu Hińko ŭvachodziŭ u CK Biełaruskaj Niezaležnickaj Partyi, razam z desantam u listapadzie 1944 h. viarnuŭsia z Uschodniaj Prusii ŭ Biełaruś, nieŭzabavie byŭ aryštavany. Mahčyma, toje, što Janka Hińko trapiŭ u ruki NKVD i spryjała zachavańniu jahonaj spravy. Čekistam nie było patreby jaje šukać. A voś da Vituški čekistoŭskija kipciury nie daciahnulisia. Tamu nia dziŭna, što ŭ archivie niama jahonaj spravy. Jaje mahli skanfiskavać dla składańnia «žyćciapisu» hienerała. Nia vyklučana, što pra źniknieńnie dakumentaŭ pakłapaciŭsia sam ich uładalnik letam 1944-ha. A moža, daśje Vituški i sapraŭdy zhareła pad čas pažaru…
Siarhiej Jorš
Materyjał padrychtavany, dziakujučy «Biełaruskaj majsterni» ŭ Padkovie Leśnaj
Ciapier čytajuć
26‑hadovy Andrej pajechaŭ u Rasiju ŭ marski fłot. Ale trapiŭ na vajnu i zahinuŭ — maci kaža, spakusiŭsia vialikimi hrašyma8
26‑hadovy Andrej pajechaŭ u Rasiju ŭ marski fłot. Ale trapiŭ na vajnu i zahinuŭ — maci kaža, spakusiŭsia vialikimi hrašyma
«Pa-biełarusku «Słana» Filipienki nabyvali bolš achvotna, čym pa-rusku». Jakija knihi siońnia ŭ topie? Intervju z kiraŭnicaj vydaviectva Gutenberg Publisher55
«Pa-biełarusku «Słana» Filipienki nabyvali bolš achvotna, čym pa-rusku». Jakija knihi siońnia ŭ topie? Intervju z kiraŭnicaj vydaviectva Gutenberg Publisher5
«Heta ryzykoŭna dla Biełarusi». Zialenski zajaviŭ, što Rasija raźmiaščaje abstalavańnie dla naviadzieńnia šachiedaŭ na dachach biełaruskich šmatpaviarchovikaŭ2323
Kamientary