Беларускія пісьменнікі выходзяць са складу ПЭН-цэнтра, нягледзячы на прабачэнні кіраўніцтва арганізацыі за выказванні пра нібыта дыскрымінацыю рускамоўных аўтараў у Беларусі.
Рашэнне аб выхадзе са складу гэтай арганізацыі ў інтэрв'ю БелаПАН пацвердзіў паэт, эсэіст і выдавец Алесь Аркуш. Ён таксама паведаміў, што з ПЭН-цэнтра выходзіць пісьменнік і журналіст Вінцэсь Мудроў.
«Яшчэ летась мы з Вінцэсем Мудровым былі не зусім задаволеныя дзейнасцю арганізацыі, — сказаў Аркуш. — ПЭН-цэнтр павінен быць праваабарончай арганізацыяй, якая абараняе правы пісьменнікаў. Але апошнім часам ён ператварыўся ў нейкую кармушку, арганізацыю, дзе проста дзеляць гуманітарку, а не змагаюцца за пісьменнікаў, чым павінны былі найперш займацца. Навошта быць статыстам арганізацыі, якая дзейнічае не так, як павінна?»
Знаходзіцца ў складзе ПЭН-цэнтра, паводле слоў літаратара, — значыць «даваць магчымасць яго кіраўніцтву рабіць усё што заўгодна», бо «з членамі арганізацыі ніхто не раіцца», не пытаецца іх меркавання па тым ці іншым пытанні.
«Гаворыцца, што ў Беларусі ўшчамляюцца рускамоўныя пісьменнікі. А як жа беларускамоўныя, ім жа проста дыхаць няма чым — перакрылі кісларод, закрываюць кнігарні, а гэта шляхі рэалізацыі беларускамоўных кніг. Што гэта, калі не дыскрымінацыя?» — заявіў Аркуш.
Ён лічыць, што калі ідэя пра дыскрымінацыю рускамоўных аўтараў у грамадстве возьме верх, то гэта «выльецца ў знішчэнне апошніх астраўкоў беларускасці». Аркуш таксама паведаміў, што разам з аднадумцамі мае намер аднавіць дзейнасць усіх структур літаратурнай супольнасці «Таварыства вольных літаратараў», вядомага з 1993 года.
Выказванні пра дыскрымінацыю рускамоўных аўтараў не пакінулі абыякавымі таксама мастацтвазнаўца Сяргея Харэўскага, які заявіў пра свой выхад з арганізацыі, але потым успомніў, што фактычна ў ёй ужо даўно не стаіць. «Я ўспомніў, што фармальна я ўжо даўно не ў ПЭН, бо не пацвярджаў свой удзел ужо прыблізна 10 гадоў», — сказаў ён.
Старшыня ПЭН-цэнтра Андрэй Хадановіч, паводле яго меркавання, зрабіў правільна, папрасіўшы прабачэння і растлумачыўшы сваю пазіцыю. «Але гэты прыкры скандал выявіў, наколькі розныя ў нашым грамадстве ёсць меркаванні і наколькі небяспечная тэма моўных праблем», — адзначыў Харэўскі.
«Я сябрую са шматлікімі калегамі, якія пішуць па-руску, мне блізкія пазіцыі паэта Строцава, рэжысёра Халезіна і іншых нашых рускіх сяброў. Але вось жа, як выявіла гэта сітуацыя, шмат ёсць людзей, якія лічаць, што іх вечна «дыскрымінуюць», з часоў БССР, у 1990-я. Да сённяшняга дня не могуць знайсці сабе спакою, пакуль канчаткова не затопчуць беларушчыну», — сказаў Харэўскі.
Паводле яго слоў, «недарэчная памылка» выявіла, наколькі «грамадства расхваляванае, узбаламучанае і гатовае да любой стадыі канфлікту».
«Так, мы жывём ва ўмовах моўных канвергенцый, мы амаль усе — двух-, трохмоўныя. І гэта, я лічу, трэба прымаць як дар, а не як праблему. І рабіць сваю справу — усім разам будаваць Беларусь», — сказаў гісторык.
Раней з-за гэтага скандалу арганізацыю пакінуў журналіст і пісьменнік Сяргей Дубавец.
Галыгіна прымусілі апраўдвацца за зварот да сілавікоў у 2020-м17
Каментары