Культура44

Тадэвуш Касцюшка — мост і кактэйль

У тым самым 2017 годзе, калі я рыхтаваў да выдання кнігу «Сакатала Бочачка», прысвечаную гісторыі беларуска-літоўскіх алкагольных напояў, і шукаў у тым ліку рэцэпты кактэйляў з зуброўкай, польскія маркетолагі распрацавалі яшчэ адзін, які не паспеў трапіць у поле майго зроку. «Мост Касцюшкі» — The Kosciuszko Bridge — быў прыдуманы да адкрыцця новага моста праз раку Ньютаўн Крык, названага ў гонар нацыянальнага героя некалькіх краін, Тадэвуша Касцюшкі, які стаў сімвалам змагання за свабоду і годнасць. Рака падзяляе нью-ёркскія раёны Бруклін і Куінз, а мост іх злучае. У моста даволі цікавая гісторыя, якой мне захацелася падзяліцца як вельмі павучальным прыкладам. Піша доктар гісторыі Алесь Белы.

Мост Касцюшкі. Фота з Вікіпедыі

Новы мост, а дакладней ажно два масты для руху ў сустрэчных кірунках, замянілі сабой стары, які насіў тое самае імя. Адкрыты 23 жніўня 1939 года фермавы мост спачатку назвалі Meeker Avenue Bridge, таму што з боку Брукліна на яго выходзіць вуліца Мікер Авеню. (А ўвогуле мост на гэтым месцы ўпершыню быў пабудаваны ў 1803 г.)

Але ўсяго праз тыдзень выбухнула Другая сусветная вайна, ахвярай якой вельмі хутка стала польская дзяржаўнасць. І тады сімпатыкі Польшчы, перадусім імігранты, паставілі пытанне пра перайменаванне моста. Амерыка тады яшчэ не была ў стане вайны з Германіяй. Ва ўладзе і ў грамадстве пераважала пазіцыя ізаляцыяністаў, падобная да сучаснай трампаўскай: усё гэта, маўляў, справы Старога свету, «упраўляйцеся самі са сваім Банякам-шалудзякам». Але мэрам Нью-Ёрка, на шчасце, быў тады легендарны Фьёрэла Генры Ла Гуардыя. Сын італьянца і габрэйкі, чалавек малога росту, але вялікай душы, жывое ўвасабленне класічнай «амерыканскай мары». Фармальна рэспубліканец, але з ліберальнага крыла партыі, з вельмі шырокімі, у найлепшым сэнсе дэмакратычнымі і, як сказалі бы сёння, «мультыкультурнымі» поглядамі. Трагедыя Польшчы і апеляцыя да памяці героя вайны за незалежнасць ЗША не пакінулі яго абыякавым, як не пакідалі абыякавым праблемы самых бедных жыхароў горада, імігрантаў, творчай інтэлігенцыі.

І ў 1940-м мост атрымаў новае імя. Ён злучыў не толькі два раёны мегаполіса фізічна, але і сімвалічна — дзве нацыі, гістарычная памяць якіх так моцна грунтуецца на змаганні за свабоду. Дзве з вежаў моста былі ўвянчаныя выявамі арлоў — польскага і амерыканскага, адпаведна.

На афіцыйнай цырымоніі перайменавання 22 верасня 1940-га Ла Гуардыя выразіў упэўненасць, што нацысцкая акупацыя Польшчы не працягнецца доўга. Хто ж мог тады ведаць, наколькі доўгім і пакручастым акажацца шлях да сапраўднай свабоды? Дый ці можа гэты шлях быць калі-небудзь пройдзены «да канца»?

Пабудаваныя Касцюшкам палявыя ўмацаванні адыгралі ключавую ролю ў перамозе амерыканцаў у знамянальнай бітве пры Саратозе. Фота: fot.John Trumbull/domena publiczna 

Фермавы мост Касцюшкі, з трыма палосамі руху ў кожным кірунку, спраўна служыў амаль 80 гадоў. Але з цягам часу і ростам трафіку перастаў даваць рады сваім функцыям і патрабаванням бяспекі.

У 2014-м пачалося будаўніцтва адразу новага моста — дакладней, першага з двух запланаваных яму на замену. Спачатку побач быў пабудаваны пяціпалосны мост, які ў будучыні меўся служыць толькі для руху ва ўсходнім кірунку, скончаны акурат у красавіку 2017 года, калі ў Беларусі і ўсім свеце адзначаліся 200-я ўгодкі смерці Касцюшкі.

Да кастрычніка таго ж году стары мост быў часткова разабраны, а часткова ўзарваны, і на ягоным месцы пачалі будаваць чатырохпалосны мост для руху ў заходнім кірунку — у бок Брукліна. Да яго заканчэння ў жніўні 2019-га новая «палавінка» часова выкарыстоўвалася для руху ў абодвух кірунках.

Новы падвойны вантавы мост захаваў імя Касцюшкі, сімвалізуючы ўжо стратэгічнае партнёрства паміж дзвюма краінамі, якое праходзіць няпростае выпрабаванне ў нашы дні і служыць ці не галоўнай надзеяй на свабоду таксама і Украіны, і Беларусі. Яго будаўніцтва каштавала каля 600 мільёнаў даляраў — што зрабіла яго самым дарагім аб’ектам у гісторыі транспартнай інфраструктуры Нью-Ёрка.

Пад другой часткай моста з боку Брукліна на тэрыторыі 2,8 га разбіты новы грамадскі парк з сучаснымі забавамі, культурнымі і арт-пляцоўкамі пад назвай «Under the K». К — бо англамоўнаму чалавеку не так проста вымавіць Kosciuszko. Сістэма асвятлення моста спраектаваная ў разліку на відовішчныя светлавыя шоу, і ў парку раз-пораз праводзяцца адпаведныя фестывалі.

Фота: secretnyc.co

Што цікава, мост Касцюшкі ў Нью-Ёрку — не адзіны з такой назвай у штаце Нью-Ёрк!

Яшчэ адзін мост Тадэвуша Касцюшкі, пабудаваны ў 1959 года на шашы Interstate 87 у бок канадскай мяжы, злучае сталіцу штата, Олбані, з горадам Колані, праз раку Махаўк.

Яшчэ адзін мост Касцюшкі. Photo courtesy of the Governor’s office

Па ім штодзень праязджае ў сярэднім каля 100 000 машын.

Ну а фірмовы кактэйль, названы ў гонар маста The Kosciuszko Bridge, быў распрацаваны да яго афіцыйнага адкрыцця і ў памяць пра 200-годдзе смерці Касцюшкі. Адным з ягоных кампанентаў з’яўляецца гарэлка «Зуброўка». Улічваючы, што Мерачоўшчына, дзе нарадзіўся Касцюшка, знаходзіцца побач з Белавежскай пушчай, гістарычнай метраполіяй зуброўкі, сімвалізм трэба прызнаць тым глыбейшым.

Дарэчы, калі ў 2017 годзе гэты напой займаў 5 месца ў спісе самых прадаваных гарэлак у свеце, дык у апошні перадкавідны год, 2018-ты, стаў ажно трэцім. Саступіўшы толькі Smirnoff і Absolut

Што ж, можна толькі паапладзіраваць настойлівасці тых маркетолагаў, дзяржаўных служачых і грамадскіх актывістаў, якія так паслядоўна і вынаходліва прасоўваюць памяць пра Касцюшку ў свеце. І гэта чарговая нагода задумацца, што можам зрабіць мы, беларусы, каб вярнуцца ў сям’ю свабодных народаў. Каб даказаць, што не толькі палякі і амерыканцы, але і мы — спадкаемцы славы вялікага літвіна.

Кактэйль «Мост Касцюшкі» (The Kosciuszko Bridge Cocktail)

  • 1 унцыя (каля 30 мл) зуброўкі
  • 1 унцыя джыну (у афіцыйным варыянце — Distilling Dorothy Parker Gin)
  • 1 унцыя натуральнага сідру (напрыклад, Doc’s Draft Cider)

Злучыце ўсе інгрэдыенты, добра перамяшайце і падавайце з лёдам у астуджаным келіху для кактэйлю. Упрыгожце сухой сцяблінкай зуброўкі або лупінай рэвеню.

Каментары4

  • Gorliwy Litwin
    02.10.2023
    Из США, дзякуй за каментар, вельмі цікава. 
  • Вероятный
    02.10.2023
    > Фармальна рэспубліканец, але з ліберальнага крыла партыі, з вельмі шырокімі, у найлепшым сэнсе дэмакратычнымі і, як сказалі бы сёння, «мультыкультурнымі» поглядамі. 

    Ну што за дзіч. Амерыканскія дэмакраты ў часы ЛаГуардыі выступалі акурат за сегрэгацыю і за дыктатарскія паўнамоцтвы для дзяржаўнай улады (узгадайце стыль праўлення і колькасць тэрмінаў Рузвельта). І ня дзіва, бо гістарычна гэта партыя былых рабаўладальнікаў і Ку-Клукс-Клана. Наконт сегрэгацыі яны арганізавана пераабуліся толькі ў 1960-х, а ідэі "моцнай улады" ў іх нікуды і дагэтуль не падзеліся. 

    Што да іншага - выдатны артыкул, як заўсёды. 
  • Gorliwy Litwin
    05.10.2023
    Вероятный, дзякуй вялікі за ўдакладненне. І выбачаюся за ўласныя памылковыя стэрэатыпы

    у Тэль Авіве ёсць вуліца Ла Гуардыя, даволі значная

Цяпер чытаюць

Бліжэйшым часам будуць вызвалены больш за 150 палітзняволеных30

Бліжэйшым часам будуць вызвалены больш за 150 палітзняволеных

Усе навіны →
Усе навіны

Паглядзіце, як выглядае Мінск перад Усебеларускім народным сходам14

Карлас Алос: Звальненне са зборнай Беларусі — абсалютна нечаканае2

Дзясяткі краін ахапіла новая хваля грыпу, прыйшоў новы небяспечны штам3

Кіроўцы «Яндэкс-таксі» ў Беларусі абмяркоўваюць ідэю забастоўкі 15 снежня15

Трамп: Зяленскі — адзіны, каму не падабаецца наш план заканчэння вайны16

Пра што можа расказаць унікальная кафля, вывезеная з раскопак у Навагрудку ў Піцер16

«Надакучылі сустрэчы дзеля сустрэч». Трамп расчараваўся і ў Пуціне, і ў Зяленскім26

Кіраўнік стаўбцоўскай вертыкалі сабраў мясцовых бізнэсменаў на беразе Нёмана і прачытаў ім ідэалагічную лекцыю7

Зяленскі гатовы правесці рэферэндум па будучыні Данбаса10

больш чытаных навін
больш лайканых навін

Бліжэйшым часам будуць вызвалены больш за 150 палітзняволеных30

Бліжэйшым часам будуць вызвалены больш за 150 палітзняволеных

Галоўнае
Усе навіны →

Заўвага:

 

 

 

 

Закрыць Паведаміць