Культура33

Наш геніяльны сусед

Сёння – дзень народзінаў Мікалая Чурлёніса – літоўскага адраджэнца, мастака і кампазітара пачатку ХХ стагоддзя.

Нарадзіўся родапачынальнік прафесійнай літоўскай музыкі ў 1875 годзе ў Варэне, дзяцінства правёў у Друскеніках, дзе працаваў арганістам яго бацька. Калі ў малога выявіліся схільнасці да музыкі, яго аддалі вучыцца ў музычную школу князя Міхаіла Агінскага ў Плунге.

Князь прапанаваў таленавітаму вучню паступіць у Варшаўскі музычны інстытут і даў стыпендыю, а пасля абароны дыплома падараваў піяніна. На гэтым інструменце Чурлёніс склаў сімфанічную паэму «У лесе», якая стала першым літоўскім сімфанічным творам. Пасля была вучоба ў Лейпцыгскай кансерваторыі, якая перарвалася з смерцю князя-дабрадзея ў 1902-м.

Чурлёніс едзе ў Варшаву вучыцца жывапісу, яго творы выстаўляліся ў Варшаве і Санкт-Пецярбурзе, атрымалі станоўчыя водгукі ў прэсе.

У студзені 1907 года ў Вільні ствараецца першая выстава літоўскага выяўленчага мастацтва, адным з ініцыятараў і ўдзельнікаў быў Чурлёніс. Гэта стала прычынай яго вяртання на радзіму. У Вільню ён вяртаецца прасякнуты ідэяй літоўскага нацыянальнага адраджэння. Кіруе хорам, многа малюе. Увогуле, за сваё нядоўгае 35-гадовае жыццё Чурлёніс стварыў больш за 300 палотнаў. Можна заўважыць выразнае падабенства яго творчай манеры да манераў Язэпа Драздовіча, Бялыніцкага-Бірулі. З ім, як і з іншымі беларускімі дзеячамі нашаніўскага перыяду Чурлёніс не мог не сустракацца ў Вільні на агульных імпрэзах дый проста на вуліцах.

Спалучэнне магутных музычнага і мастацкага талентаў дазваляла Чурлёнісу бачыць музыку ў жывапісе – ён пісаў алегарычныя палотны-“санаты”, поўныя сімвалізму.

У часе віленскага побыту Чурлёніс ажаніўся з Сафіяй Кімантайце, маладой літоўскай пісьменніцай.

Маці яе была родам з-пад Мінску, з вёскі Пятроўшчына. Цяпер гэта мікрараён беларускай сталіцы, дзе адна з вуліц між праспектам Дзяржынскага і чыгункай Мінск - Брэст названая імем Чурлёніса.

У 1910-м Чурлёніса напаткаў псіхічны зрыў. Ён стаў вынікам доўгай дэпрэсіі: мастака прыгнятала беднасць, адсутнасць перспектыў, аднадумцы “не дацягвалі” да яго ўзроўню складанага мастацтва, эксплуатуючы фальклорныя і пейзажныя тэмы. Увесну 1910-га мастак быў змешчаны ў Пустэльнікаўскую нервовую клініку пад Варшавай. Там ён памёр ад выпадковай прастуды 10 красавіка 1911 г. Пахаваны Мікалай Чурлёніс у Вільні на могілках Роса.

Пабачыць яго незвычайныя палотны можна ў Нацыянальным мастацкім музеі (Леніна, 20), дзе цяпер ідзе выстава твораў Чурлёніса з фондаў Нацыянальнага мастацкага музея яго імя ў Каўнасе.

Каментары3

Цяпер чытаюць

СК апублікаваў відэазапіс падзення беспілотніка. На абломках паказалі ўкраінскія надпісы31

СК апублікаваў відэазапіс падзення беспілотніка. На абломках паказалі ўкраінскія надпісы

Усе навіны →
Усе навіны

«Дзеці растуць з адчуваннем, што быць беларусам пачэсна, як выпускніком Гарварда». У Батумі дзейнічае беларускамоўная школа — вось як гэта працуе8

Стральба ў хмарачосе на Манхэтане: забітыя чатыры чалавекі, стралок застрэліўся

Глутамат натрыю ізноў набірае папулярнасць. Магчыма, яно і някепска?6

Ціханоўская падпявала гімну Літвы14

Двухгадовае дзіця загрызла кобру да смерці8

Як дроны залятаюць з Беларусі ў Літву? У iSANS расказалі, што вядома1

«У нас супольны вораг — імперская Расія». Ціханоўская выступіла на мітынгу ў падтрымку Украіны32

Ціханоўскі: Прыехаў бы і паціснуў Трампу руку34

«Гэта гульня ў два бакі». «Кіберпартызаны» расказалі, што іх здзівіла ў сістэмах «Аэрафлота» і што будзе з данымі пасажыраў5

больш чытаных навін
больш лайканых навін

СК апублікаваў відэазапіс падзення беспілотніка. На абломках паказалі ўкраінскія надпісы31

СК апублікаваў відэазапіс падзення беспілотніка. На абломках паказалі ўкраінскія надпісы

Галоўнае
Усе навіны →

Заўвага:

 

 

 

 

Закрыць Паведаміць