Культура22

Пайшоў з жыцця сцэнарыст Самсон Палякоў

Журналіст, кінасцэнарыст, адзін з кіраўнікоў кінастудыі «Летапіс».

Самсон Палякоў нарадзіўся ў Віцебску 19 траўня 1937 году. Сваю журналісцкую кар’еру пачаў у газэце «Знамя юности». Журналіст Сяргей Ваганаў пазнаёміўся з Паляковым у рэдакцыі гэтай газэты яшчэ ў 1965 годзе і ўсё жыцьцё заставаўся яму сябрам:

«Я прыйшоў у "Знамя юности", калі ён ужо быў у ліку карыфэяў.

Яны разам са сваім сябрам Аляксандрам Станютам шмат у чым вызначалі "твар" газэты.
Сяброўства з Паляковым моцна на мяне ўзьдзейнічала».

Многія згадваюць Палякова менавіта як добрага і адданага сябра.

«Ён вельмі сябраваў з Рыгорам Барадуліным. Яны вучыліся на адным курсе на журфаку. І ў любую гадзіну дня і ночы Рыгор Іванавіч мог яму патэлефанаваць і чытаць яму свае новыя вершы. Думаю, што ён ня будзе гэтага адмаўляць...», -- кажа сп. Ваганаў.

З журналістыкі Самсон Палякоў пайшоў у мастацкае кіно. Быў аўтарам сцэнараў фільмаў «Ясь і Яніна» (1974), «Чорная бяроза» (1977), «Пані Марыя» (1979), «Разьвітаньне славянкі» (1985) ды іншых.

Уладзімер Халіп згадвае Самсона Палякова як вельмі добрага кінадраматурга:

«Зь ім супрацоўнічалі шмат якія кінастудыі краіны. Па ягоных сцэнарах здымаліся цудоўныя фільмы. На вялікі жаль, ня ўсё з таго, што ён пісаў, было рэалізавана. Я чытаў некалькі ягоных сцэнараў проста выдатных, але, на вялікі жаль, былі ўжо іншыя часы і ў кіно былі іншыя зацікаўленьні».

Менавіта Ўладзімер Халіп запрасіў Самсона Палякова стаць галоўным рэдактарам кінастудыі «Летапіс»:

«На пачатку 90-х мы разгортвалі праграму «Адраджэньне» — гэта кінапанарама жыцьця краіны на працягу ўсёй яе гісторыі.
Мне вельмі быў патрэбны адукаваны, разумны, адданы ідэі беларушчыны чалавек, які мог бы ўзяць на сябе значную частку нялёгкай і няўдзячнай на той час працы. Тады я запрасіў Самсона Палякова. Ён стаў галоўным рэдактарам студыі, а я быў мастацкім кіраўніком.

Тады быў самы цікавы пэрыяд у жыцьці беларускага кінэматографу. Бо мы рабілі фільмы толькі пра Беларусь, толькі па-беларуску, і гэтыя стужкі карысталіся найвялікшым посьпехам, атрымоўвалі прэстыжныя прызы на міжнародных фэстывалях, былі адзначаныя дзяржаўнымі прэміямі Беларусі ў дзьвюх намінацыях. Але не ў прызах было задавальненьне. На нашыя фільмы ў той час выстройваліся вялікія чэргі, іх дэманстравалі ў кінатэатрах, бо інтарэс да Беларусі, да яе гісторыі, да таго, што было ў яе жыцьці, тады быў вялізны ў беларускім грамадзтве. Квіткі на нашы фільмы прадавалі па цэнах мастацкіх фільмаў.

Але вельмі хутка гэта скончылася. Зьмянілася ўлада. Прыйшлі людзі, якім беларускія праблемы былі ня тое што не даспадобы, а проста чужыя.
Студыя трапіла ў апалу. Пачалася блякада. Нам адрэзалі кінатэатры. Апошняй не здавалася «Зьмена». І на тэлебачаньні вельмі хутка нам далі зразумець, што калі мы і далей будзем працягваць беларускую тэматыку і ня будзем ствараць фільмы пра тое, які ў нас цудоўны правадыр, то і яны ня змогуць дэманстраваць.

Аднойчы калі я ішоў на студыі, то пабачыў, як з-за кожнага куста палезьлі «квадратныя» людзі з рацыямі ў руках. Высьветлілася, што гэта найвялкшы адмыслоўца наведаў кінастудыю і вырашыў узяцца за кіно. Пачалі да нас прыходзіць камісіі, праверкі, але не змаглі нічога дакапацца і не знайшлі больш разумнага, як зачынілі нашую студыю «на ідэалягічны карантын». І праз два гады першы фільм, які адтуль выйшаў пасьля «карантыну», называўся «Белоруссия — страна подлинной демократии».

За гэты час, шмат у чым дзякуючы Самсону Палякову, студыя стварыла 150–200 фільмаў па нашай гісторыі, пра выдатных людзей Беларусі — і пра Барадуліна, і пра Быкава, і пра Ларысу Геніюш, пра Ўсяслава Чарадзея. З намі супрацоўнічалі Міхась Ткачоў, Алесь Марачкін, Васіль Быкаў і шмат хто яшчэ.
Гэта быў залаты пэрыяд у разьвіцьці беларускага кінэматографу. Ёсьць выдатнае беларускае кіно. Калісьці Янка Брыль, яшчэ тады прыйшоўшы да нас на студыю, выказаў непакой: «Як бы ня зьнішчылі гэтыя фільмы». У мяне таксама ўзьнікае цяпер гэтая трывога, бо гэтыя фільмы пад вялікім замком, іх ніхто не паказвае«.

На пачатку 2000-х Самсон Палякоў выехаў у Ізраіль, дзе жывуць ягоная дачка і ўнукі.

Сяргей Ваганаў кажа: «Ён, канечне, не ўпісаўся ва ўсе гэтыя зьмены беларускія, у гэты ўладны лад, у гэты рэжым. Але зьехаў ён у Ізраіль з-за хваробы сэрца.

У Ізраілі яму працягнулі жыцьцё гадоў на трынаццаць.

Але яго ўвесь час цягнула на радзіму. Ён ледзьве ня кожны год сюды прыяжджаў. Ехаў у Маскву спачатку, бо адзінае, што ў яго засталося ад „удзячнай“ радзімы, гэта інваліднае пасьведчаньне.

А ў Беларусь ужо прыяжджаў, парушаючы ўсе візавыя рэжымы і межы».

Сяргей Ваганаў распавёў, што Самсон Палякоў, якога сябры называлі «Саша», памёр ад разрыву аорты ў ізраільскай клініцы, не дажыўшы менш за месяц да свайго 75-годьдзя.

Каментары2

Трамп заявіў, што ён «у нейкім сэнсе» прыняў рашэнне наконт паставак Украіне ракет Tomahawk4

Трамп заявіў, што ён «у нейкім сэнсе» прыняў рашэнне наконт паставак Украіне ракет Tomahawk

Усе навіны →
Усе навіны

Вацлаў Гавэл таксама адмовіўся выйсці з турмы пры ўмове выезду за мяжу. Але ён быў зусім непадобны да лідараў беларускай апазіцыі19

Сёння пачынаецца абвяшчэнне нобелеўскіх прэмій2

Навуковец: Людзі могуць жыць не даўжэй за 120‑150 гадоў. А азэмпік патэнцыйна карысны супраць старэння6

«Жыццёвы цыкл штурмавіка — 12 дзён». Z-блогер шчыра прызнаўся, чаму не падпісвае кантракт з Мінабароны25

Фёдар Паўлючэнка: У чым не мае рацыі Юлія Міцкевіч? Турма што, робіць кагосьці лепшым? Прыгажэйшым? Багацейшым?24

Польшча замарожвае тэрміны разгляду спраў па міжнароднай абароне да сакавіка 2026 года11

Просты трук, як выбраць шкарпэткі патрэбнага памеру5

Пад Кіевам «мабілізавалі» ката. Вайсковец хацеў падарыць дзіцяці ката з прытулку, але забраў на вуліцы чужога3

Ці патрэбна беларусам моцная рука? Эканаміст Львоўскі адказаў24

больш чытаных навін
больш лайканых навін

Трамп заявіў, што ён «у нейкім сэнсе» прыняў рашэнне наконт паставак Украіне ракет Tomahawk4

Трамп заявіў, што ён «у нейкім сэнсе» прыняў рашэнне наконт паставак Украіне ракет Tomahawk

Галоўнае
Усе навіны →

Заўвага:

 

 

 

 

Закрыць Паведаміць