«Vy z hetym pytańniem dziejničajecie jak pravakatar». Zamiest Kačanavaj ahitacyjnuju sustreču znoŭ pravioŭ Kryvašejeŭ
Davieranyja asoby Alaksandra Łukašenki praciahvajuć zamiest jaho sustrakacca z vybarščykami. U minskaj himnazii №38 takuju sustreču musiła pravieści Natalla Kačanava — najbližejšaja paplečnica dziejučaha kiraŭnika dziaržavy.
Kala 6-j viečara aktavaja zała himnazii była amal poŭnaja, na sustreču z čynoŭnicaj pryšło z paŭtary sotni čałaviek, kali nie bolš.
Ale zamiest Kačanavaj da ludziej vyjšaŭ televiadučy Andrej Kryvašejeŭ.
«Nadzvyčajnyja abstaviny pryviali da taho, što Kačanava na naradzie Savieta biaśpieki z Łukašenkam», — paviedamiŭ jon, majučy na ŭvazie zatrymańnie bajevikoŭ z rasijskaj pryvatnaj kampanii, paśla jakoha Łukašenka pravioŭ ekstrannuju naradu.
I adrazu ž Kryvašejeŭ papałochaŭ aŭdytoryju Ukrainaj:
«Ja prykładna ŭjaŭlaju toj scenar, jaki pryvioŭ našu susiedku da kanfliktu, jaki doŭžycca bolš za Vialikuju Ajčynnuju vajnu. Mnie b nie chaciełasia vieryć, što takoje mahčyma ŭ Biełarusi. Vieru, što takoje niemahčyma, pra heta śviedčyć i imklivaja reakcyja ŭłady. Źniešnim siłam nie atrymajecca paŭpłyvać na vybary».
Paśla pryjšoŭ čas pytańniaŭ.
Adzin mužčyna vykazaŭsia pra zarobki: maŭlaŭ, nie rastuć užo ź dziasiatak hadoŭ.
«Vy dzie pracujecie?» — pacikaviŭsia Kryvašejeŭ.
«Ja bajusia adkazvać na hetaje pytańnie», — ščyra adkazaŭ surazmoŭca, ale paśla pryznaŭsia, što jon vykładčyk.
Kryvašejeŭ patłumačyŭ: nievysokija zarpłaty sapraŭdy prablema, ale ž heta častkova kampiensujecca sacyjalnym pakietam, naprykład, biaspłatnaj miedycynaj. I siońnia ŭ pryjarytecie pavyšeńnie zarobkaŭ miedykam, jakija pakazali vielmi dobryja vyniki ŭ baraćbie z karanavirusam. Nastupnyja paśla miedykaŭ buduć nastaŭniki, vykładčyki, vychavacielki i nianiečki, zapeŭniŭ Kryvašejeŭ. Paśla čaho nahadaŭ, što nie ŭsio tak kiepska: maŭlaŭ, raźvićcio zakładziena ŭ bolšaść śfieraŭ ekanomiki, i mnohija haliny nie stajać na miescy.
Nastupnaje pytańnie było ad maładoha chłopca: pra biełyja stužki štaba Cichanoŭskaj.
«Jak budzie stavicca ŭłada da ludziej sa stužkami?»
«Hety simvał skradzieny ŭ prychilnikaŭ Navalnaha. I heta sproba raskałoć hramadstva, jakaja ni da čaho dobraha nie pryviadzie», — adkazaŭ Kryvašejeŭ.
«Kali [ŭ Łukašenki na vybarach] aficyjnaja ličba Jarmošynaj budzie 70%, a fota biuleteniaŭ pakaža, što jość raźbiežka? Što budzie, kali pačnucca chvalavańni, jak adreahuje ŭłada?» — spytaŭ usio toj ža chłopiec.
«Raźbiežka budzie vialikaja, bo prajekt «Hołas» — heta pravakacyja, kab padšturchnuć hramadzian da takoha vyniku. I vy z hetym pytańniem dziejničajecie jak pravakatar», — paviedamiŭ Kryvašejeŭ.
«U nas siońnia niespakojna, jość zhodnyja i niazhodnyja. I chvalavańni ludziej možna było b źniać prazrystaściu taho ž hałasavańnia, naprykład. Jość ža PVT, jość płatforma, jakaja zastałasia paśla pierapisu. I kali buduć prazrystyja fakty — nie budzie pytańniaŭ i napružanaści», — vykazaŭsia inšy ŭdzielnik sustrečy. U adkaz Kryvašejeŭ nahadaŭ, što ŭ nas hałasavańnie tajemnaje.
«I ŭ inšych krainach vopyt pakazvaje, što elektronnaje hałasavańnie praściej sfalsifikavać», — adkazaŭ Kryvašejeŭ.
«A čamu nie pastavić kamiery?»
«Navošta kali jość naziralniki?» — spytaŭ Kryvašejeŭ.
«Jakija tam naziralniki!..» — admachnuŭsia mužčyna.
«Navošta vy abražajecie 60 tysiač piedahohaŭ? Ja im vieru bolš, čym lubym pravakataram, jakija źbirajuć podpisy!» — zavioŭsia Kryvašejeŭ.
«97 pracentaŭ…» — pačaŭ nastupny čałaviek.
«Heta fejk!» — imhnienna pierabiŭ Kryvašejeŭ.
Ale mužčyna praciahnuŭ pytańnie: čamu nie ŭziali ŭ vybarčyja kamisii niezaležnych členaŭ?
«Pa-pieršaje, jakaja roźnica? Pa-druhoje, mnie kazali staršyni, što ad apazicyi nie prychodzili zajaŭki», — adkazaŭ žurnalist.
«Ja sam padavaŭ. Ale kamisiju sfarmavali z tych, chto ličyŭ hałasy raniej», — nie zdavaŭsia mužčyna.
«Tych, chto mieŭ vopyt!» — paryravaŭ Kryvašejeŭ.
«A dzie takoje ŭ zakanadaŭstvie, što členy kamisij musiać mieć vopyt?» — pačali dzivicca ŭžo i inšyja ludzi.
«U kamisii adbirajuć jak i na pracu: pa vopycie i kampietencyi, — paviedamiŭ Kryvašejeŭ. I zhadaŭ studenta Harvarda: — Ja sam bolš daviaraju piedahoham i hramadzianam Biełarusi, čym zamiežnym studentam».
Spytali i pra karanavirus. Kali skaracić adkaz Kryvašejeva, to my amal pieramahli, ale ci budzie druhaja chvala — nieviadoma.
Maładaja nastaŭnica raspaviała, što ŭ jaje adpracoŭka ŭ hetaj himnazii. Ale dzie i jak žyć? Zdymać kvateru doraha.
Kryvašejeŭ u adkaz čamuści raspavioŭ, što žyvie z žonkaj u arendnaj adnapakajoŭcy ŭ Čyžoŭcy i heta nie tak i doraha, a paśla źjechaŭ na ahulnyja raskazy pra raźvićcio krainy.
«Jak jana vyrašyć kvaternaje pytańnie? Nijak! Vyjdzie zamuž chiba», — pačali chichikać niekatoryja kabiety ŭ zale.
«Čamu vy nie ahitujecie za prezidenta? Vy ž tut dla hetaha», — spytaŭ nastupny hladač, čym sarvaŭ śmiech i apładysmienty aŭdytoryi. Paśla mužčyna pryvioŭ u prykład vybary ŭ Polščy, dzie razryŭ pamiž kandydatami byŭ minimalny.
Ale Kryvašejeŭ adkazaŭ, što palaki pieradrali dvuchpartyjnuju sistemu ŭ ZŠA.
«Vy chočacie, kab u nas taksama było dźvie partyi, naprykład, «Biełaja Ruś» i ŁDPB ci kamunisty, i kab jany pieradavali ŭładu adna adnoj?» — zapytaŭ žurnalist.
A paśla adznačyŭ, što i ŭ Polščy nie ŭsio tak hładka, pryhadaŭšy samahubstva lidara partyi «Samaabarona» Andžeja Lepiera.
Na heta pačulisia kryki: «A ŭ nas — Zavadski? A Hančar dzie?»
Na heta Kryvašejeŭ spakojna adkazaŭ, što śledstva pa hetych spravach zakryta.
Zajšła hutarka i pra pasadku Babaryki.
«BabarYka, ci BabAryka, ci BabarykO, jak tam jaho», — pačaŭ kryŭlacca z naciskam Kryvašejeŭ, ale jaho absiakli ludzi: «Navošta abražać? Nibyta vy nie viedajecie, jak proźvišča hučyć».
«Śledstva pa spravie ab finansavych machinacyjach idzie z 2016 hoda, u im udzielničajuć 18 krain, dla kantrola my zaprasili Interpał»,— tłumačyŭ Kryvašejeŭ. Ale niekatoryja pačali vykrykvać: «U čym jaho vina? Sud byŭ? Kali nie, to čamu dziaržkanały vystaŭlajuć jaho vinavatym?»
«Materyjały spravy vyklikajuć cikavaść, i tamu Biełteleradyjokampanija pryadkryvaje častku źviestak», — takim było tłumačeńnie Kryvašejeva.
Spytali ŭ jaho i pra staŭleńnie da zatrymańniaŭ žurnalistaŭ «Radyjo Svaboda», «Jeŭraradyjo», «Biełsata».
Na heta Kryvašejeŭ adznačyŭ, što «Radyjo Svaboda» — heta nie niezaležnaje ŚMI, a srodak prapahandy ZŠA.
«A tak ja kiepska staŭlusia da lubych pieraškodaŭ žurnalistam. Ale žurnalist musić śledavać zakanadaŭstvu i pryncypam etyki», — adkazaŭ Kryvašejeŭ i ŭžo druhi raz za viečar pačaŭ skardzicca na «ckavańnie i bulinh» dziaržaŭnych žurnalistaŭ, jakim ludzi pačali pisać u sacyjalnych sietkach niepryjemnyja, miakka kažučy, rečy. Maŭlaŭ, my zajmajemsia, usich kryŭdzicielaŭ znojduć i pakarajuć. Taksama Kryvašejeŭ padziviŭsia: kali niezaležnych žurnalistaŭ chtości taksama kryŭdzić, čamu jany nie prychodziać u jaho Sajuz žurnalistaŭ pa abaronu? Maŭlaŭ, «chaj amierykanskija ci polskija ŚMI źviartajucca, ale prapanuju im apłacić pracu našaj kamisii pa etycy!»
«Ja zachaplajusia vašaj mužnaściu, — pačała čarhovaje pytańnie žančyna. — Vy lubicie hety narod?»
«Tak», — adkazaŭ Kryvašejeŭ.
«Prašu pamiatać pra heta zaŭsiody», — paraiła žančyna i spytała pra ŭstanoŭku kamier fiksacyi na ŭčastkach — niadaŭna była takaja inicyjatyva, ludzi byli hatovyja sami sabrać hrošy na heta.
«Nie viedaju, nakolki heta zakonna, kali ludzi chočuć pieradać hrošy — ja «za», ale rasparadžacca imi budzie vybarčaja kamisija na svoj hust», — adkazaŭ Kryvašejeŭ.
Paśla sustreča pačała pieraŭtvaracca ŭ lohki bałahan: ludzi stamilisia, chtości ad śpioki, chtości ad abciakalnych adkazaŭ davieranaj asoby. Pačalisia vykryki ź miescaŭ, i mierapryjemstva skončyli, prapanavaŭšy zatrymacca tym, chto jašče mieŭ pytańni.
Ale ž praź niekalki chvilin u aktavaj zale stała pusta. Chiba adna kabieta zatrymałasia, kab adčytać za kiepskuju baraćbu z karanavirusam, astatnija ž davoli chutka razyšlisia.
Samaje cikavaje na hetych sustrečach — jak ich usprymajuć ludzi. Apoviedaŭ pra płany, prahramu kandydata, ekanomiku, kurs rubla niama — dy nichto ich i nie čakaje. Pazicyja pradstaŭnikoŭ Łukašenki prostaja: pahladzicie, jak usio dobra, bieź jaho ŭsio budzie horš. Navat nie «bieź jaho» — proźvišča Łukašenki tut nichto i nie zhadvaje — pry lubym adchileńni ad dziaržaŭnaha kursa.
Dla apanientaŭ ułady takija sustrečy — heta mahčymaść narešcie zadać jakoje-nijakoje vostraje pytańnie jakomu-nijakomu pradstaŭniku sistemy. Kali pašancuje — atrymać jaki-nijaki adkaz. A tyja, chto abyjakavy da režymu ci zhodny ź im, uvohule vykarystoŭvajuć momant, kab padzialicca svaimi nabalełymi prablemami kštałtu žyllovaha pytańnia.
Bolšaści ž prysutnych — i na hetaj, i na minułych sustrečach u škołach, — u pryncypie, usio roŭna. Ich zadača — prosta adsiedzieć patrebny čas. Čamu tak? Bo jany piedahohi, tyja samyja, jakim tak daviaraje Kryvašejeŭ. A piedahohi ŭ Biełarusi — heta štości kštałtu čałaviečaha anałaha mantažnaj pieny: maŭklivaja masa, jakoj pry patrebie možna zapoŭnić lubyja pustoty. Hetaja masa pakorliva prymaje lubuju formu: aŭdytoryi na sustrečy, hledačoŭ na kancercie ci navat vybarčaj kamisii. I samaje sumnaje, što sami piedahohi daŭno ŭsprymajuć takoje staŭleńnie da siabie jak naležnaje.
Kamientary