Jak pravieryć kavun na nitraty ŭ chatnich umovach i ci škodziać jany arhanizmu
U Biełarusi ŭ samym razhary siezon kavunoŭ. Ale asałoda ad smačnaha kavuna moža być sapsavanaja niepryjemnymi niečakanaściami — naprykład, atrutaju. Hetym letam u Biełarusi ŭžo było niekalki takich vypadkaŭ. A jak ža vybrać dobry i smačny kavun, kab nie patrapić u špital? Što takoje nitraty i piestycydy? Možna jak-niebudź pravieryć najaŭnaść taksinaŭ ci inšych škodnych rečyvaŭ u kavunie ŭ chatnich umovach? Na hetyja i inšyja pytańni «Jeŭraradyjo» adkazvaje vučony-chimik Siarhiej Biesarab.
Što treba ŭličvać pry vybary kavuna?
Chimik adznačaje, što ŭ samuju pieršuju čarhu nieabchodna źviartać uvahu na mikrabijałahičnuju hihijenu.
— Naprykład, kali ŭ čałavieka vyjavili kišečnuju infiekcyju — heta značyć, što kavun byŭ nie vielmi dobra pamyty ci niešta trapiła ŭnutr. Treba zaŭsiody ŭvažliva hladzieć, kab nie było nijakich parezaŭ i treščyn. A samy horšy varyjant — heta kali kavun byŭ kupleny ŭ razrezanym stanie.
Płod pavinien być absalutna cełasnym, a doma jaho treba vielmi dobra pamyć i možna navat pracierci pierakisam vadarodu ci słabym rastvoram hipachłaryta natryju («Bielizna»), jana pracuje jak akiślalnik i źniščaje ŭsie bakteryi.
Jak u chatnich umovach pravieryć kavun na nitraty?
Biesarab adznačaje, što ŭ chatnich umovach možna vyznačyć prysutnaść u kavunie nitrataŭ. Hetyja niearhaničnyja rečyvy prysutničajuć u žyvych arhanizmach. U ich zachoŭvajecca azot, a bieź jaho niemahčyma ŭtvareńnie nukleinavych kisłot, białkoŭ i inšych važnych złučeńniaŭ.
Ubačyć najaŭnaść nitrataŭ možna, naprykład, kali kavun razrezać, kaža chimik.
— Kali jaho ŭnutranaści vyhladajuć jarka-čyrvonymi i navat ź fijaletavatym adcieńniem — heta indykatar najaŭnaści nitrataŭ. Kali vałokny, jakija sustrakajucca ŭnutry kavunoŭ žoŭtaha, a nie biełaha koleru — heta indykatar najaŭnaści nitrataŭ.
I kali pry razrezie pavierchnia kavuna padobnaja na hładzi, jak škło — heta taksama indykatar taho, što kavun hadavaŭsia z dapamohaj nitrataŭ, tamu što pry narmalnych umovach jana pavinna iskrycca, niby rassypany cukar.
A jašče najaŭnaść nitrataŭ možna adznačyć z dapamohaj reaktyva Hrysa, jaki ŭ prysutnaści nitrataŭ daje vielmi zaŭvažnuju čyrvonuju afarboŭku.
Jon vykarystoŭvajecca ŭ zvyčajnych test-pałoskach, jakija možna nabyć u bujnych vytvorcaŭ chimičnaj pradukcyi, ci navat kramach akvaryumistyki.
— Mnohija kažuć, maŭlaŭ, nitraty — heta zaŭsiody drenna, ale ž u miedycynie składanyja efiry nitrataŭ vykarystoŭvajucca vielmi šyroka — adzin z najbolš viadomych — heta nitrahliceryn, jaki jaduć usie.
I atrymlivajecca takoje nieparazumieńnie: z adnoho boku, bajacca nitrataŭ u kavunach, a z druhoha — pjuć ich dobraachvotna.
Ale časam ich prysutnaść moža pryvodzić navat da ankazachvorvańniaŭ, a taksama vyklikać takoje zachvorvańnie, jak cyjanoz. I heta adna z samych vialikich niebiaśpiek, asabliva dla małych dziaciej.
A što takoje piestycydy? Jany biaśpiečnyja?
Pa słovach našaha surazmoŭcy, nitraty i piestycydy — pryncypova roznyja rečy, i miašać ich u adnu kuču niapravilna.
— Naprykład, piestycydy — heta štučnyja rečy, t.z. ksienabijotyki, u zvyčajnym stanie ŭ žyvych arhanizmach jany adsutničajuć, i čaściej za ŭsio ich vykarystoŭvajuć, kab dapamahčy chvorym raślinam. Niadaŭna byŭ vypadak, kali ŭ Rasii ludzi nibyta atrucilisia kavunami, jakija apracoŭvalisia piestycydam pad nazvaj cyhałatryn.
Ja adrazu ž skazaŭ, što atrucicca cyhałatrynam prosta niemahčyma — treba źjeści minimum hramaŭ piać hetaha rečyva, i to nie fakt, što jašče atrucišsia. Tamu časta heta byvajuć zvyčajnyja pravakacyi z boku miedyja, kali navat niaškodnyja piestycydy vystaŭlajucca za škodnyja.
Ahułam heta vielizarnaja hrupa rečyvaŭ, jakaja naličvaje tysiačy ŭzoraŭ, jak vielmi niebiaśpiečnych, tak i absalutna biasškodnych.
Ale vyśvietlić, što mienavita moža ŭtrymlivacca ŭ kankretnaj sadavinie i harodninie — heta vielizarnaja častka pracy, praściej aryjentavacca na reputacyju kramy ci pastaŭščyka.
Kiraŭnik Lidy zaklikaŭ siłavikoŭ nie spyniać palityčnych represij28
Kamientary