Były kiraŭnik Parka vysokich technałohij i adzin z pretendentaŭ na pasadu prezidenta znajšoŭ prymianieńnie svaim viedam i dośviedu. Ciapier jon dapamahaje budavać inviestycyjnuju stratehiju ŭ Ałbanii.
Pra svaju dziejnaść u Ałbanii Valeryj Capkała raskazaŭ u novym videa na svaim YouTube-kanale.
Pa słovach byłoha kiraŭnika PVT, siońnia jon pracuje daradcam u Ałbanskaj inviestycyjnaj karparacyi.
Jak tłumačyć Capkała, heta struktura stvoranaja zusim niadaŭna dla kiravańnia ŭsimi dziaržaŭnymi aktyvami i «ažyćciaŭlaje inviestycyjnuju dziejnaść jak z pryciahnieńniem zamiežnych inviestycyj, tak i dziaržava ažyćciaŭlaje inviestycyjnuju dziejnaść praź jaje».
Hetaja struktura stvorana pa ŭzory inviestycyjnych fondaŭ, jakija isnujuć u Sinhapury (Temasek), Abjadnanych Arabskich Emiratach i Kazachstanie (Samruk-Kazyna).
Capkała raskazaŭ, što ŭvachodzić u skład kansultatyŭnaj rady karparacyi, jaki naličvaje piać čałaviek. Asnoŭnaja zadača hetaj struktury — acenka inviestycyjnych prajektaŭ, asabliva kali havorka idzie pra ŭkładańnie dziaržaŭnych srodkaŭ u zamiežnyja kampanii. Pa jaho słovach, mienavita ad kansultatyŭnaj rady zaležyć, ci atrymaje prajekt adabreńnie i ci budzie padtrymany na vysokim uzroŭni.
U apošnija niekalki dzion, pa słovach byłoha palityka, u radzie išli intensiŭnyja abmierkavańni vakoł adnaho inviestycyjnaha prajekta. Karparacyja pryniała rašeńnie ab układańni 10 miljonaŭ dołaraŭ u startap Thinking Machine Lab, zasnavany ałbankaj Miraj Muraci, jakaja zajmała pasadu techničnaha dyrektara, a ŭ listapadzie 2023 hoda padčas adstaŭki Sema Altmana znachodziłasia na pasadzie časovaha hienieralnaha dyrektara OpenAI.
Capkała padkreślivaje, što dla Ałbanskaj inviestycyjnaj karparacyi heta pieršy vypadak inviestavańnia dziaržaŭnych hrošaj u prajekt na takoj rańniaj stadyi — biez hatovaha pradukta, ź minimalnaj dakumientacyjaj i vyklučna na padstavie reputacyi kamandy.
Były palityk pryznaje, što prajekt vielmi ryzykoŭny, adnak, pa jaho słovach, dla ałbanskaha ŭrada važnyja nie tolki prybytak, ale i nacyjanalny honar. Układvajučy hrošy, urad demanstruje davier da svaich śpiecyjalistaŭ i farmuje mižnarodny imidž krainy jak krynicy talentaŭ.
«Kali kraina zdolnaja dać śvietu takoha rodu śpiecyjalistaŭ, značyć kraina maje kałasalny, vializny patencyjał u halinie prahramnaha zabieśpiačeńnia štučnaha intelektu», —
davodzić Capkała i supraćpastaŭlaje ałbanski padychod biełaruskamu:
«U nas u Biełarusi Łukašenka prainviestavaŭ u kałhasy, ukłaŭ 50 miljardaŭ dołaraŭ za 10 ci za 15 hadoŭ praz budaŭnictva ahraharadkoŭ i tam nie viedaju jašče čaho. Dzie hetyja 50 miljardaŭ? Spuščanyja faktyčna całkam va ŭnitaz».
Były kiraŭnik Parka vysokich technałohij ličyć, što kali b takija hrošy, navat małymi sumami — naprykład, pa 500 tysiač dołaraŭ — byli ŭkładzieny ŭ biełaruskija startapy pry «narmalnaj pracedury acenki», Biełaruś za hety čas mahła b pieratvarycca ŭ Sinhapur.
Ciapier ža, jak davodzić Capkała, Łukašenka źbirajecca «prafukać» dziaržaŭnyja hrošy, ukłaŭšy ich u raźvićcio mašynabudavańnia, jakoje jon nazyvaje anachranizmam.
«Što Łukašenka zajaviŭ paru dzion tamu? My ŭsie cudoŭna pamiatajem, jon skazaŭ, što ŭ nas jość tradycyi savieckaha mašynabudavańnia, značyć, my budziem zaraz raźvivać stankabudavańnie. Stankabudavańnie było ŭ nas u Savieckim Sajuzie adnym z samych pieradavych. Budzie raźvivać, budzie zaraz hrošy davać biudžetnyja, jakija nasamreč prosta apynucca vykinutymi i zmytymi va ŭnitaz».
Valeryj Capkała bačyć hałoŭnuju roźnicu ŭ tym, što Ałbanija robić staŭku na budučyniu, chaj i ryzykoŭna, ale śviadoma. Biełaruś ža, na jaho dumku, nie maje instytucyjnaj ekasistemy, jakaja dazvalaje raźvivacca talentam:
«Za 30 hadoŭ, hladzicie, nasamreč Emiraty vyraśli, a mazhi ŭ nas jość, talenavityja ludzi ŭ nas jość, inžyniery jość, ułasna kažučy, jak i ŭ luboj inšaj krainie. I kali voś hetaja voś piśmiennaja, pravilnaja ekasistema vybudavana, heta ŭsio pačynaje raści, pačynaje kvitnieć, pačynaje raźvivacca, ludzi bahaciejuć».
Kamientary