Chrysta Hrozieŭ: ad ramantyka-radyjoamatara da čałavieka, jaki vykryŭ samyja zmročnyja tajamnicy HRU i FSB. Jak jaho vierbavała śpiecsłužba Luksiemburha i jak jon vymušany chavacca ciapier
Viadomy bałharski žurnalist-rasśledavalnik Chrysta Hrozieŭ u vialikim intervju nie tolki raskryŭ niekatoryja mietady pošuku infarmacyi, ale i padzialiŭsia, jakuju canu davodzicca płacić za praŭdu ŭ sučasnym śviecie.
Bałharski žurnalist Chrysta Hrozieŭ, viadomy svaim hučnymi rasśledvańniami, daŭ intervju telekanału «Dožd́». Pryvodzim najbolš cikavyja momanty.
Dziacinstva ŭ sacyjalistyčnaj Bałharyi
Jak uspaminaje Chrysta Hrozieŭ, jaho dziacinstva i junactva, jakija prajšli na zychodzie sacyjalistyčnaj epochi, sfarmiravali ŭ im nieprymańnie chłuśni, ciahu da svabody i ŭnikalnyja navyki, jakija paźniej lehli ŭ asnovu jaho prafiesijnaj dziejnaści.
Pa słovach samoha Hrozieva, jaho baćki, jakija žyli ŭ bałharskim horadzie Płoŭdziŭ, byli zanadta maładyja, kali jon naradziŭsia, i heta vyznačyła ich adnosiny z synam. Jon nie ŭsprymaŭ ich jak strohich starejšych, a chutčej jak adnahodkaŭ i adnadumcaŭ. «Jany byli prosta ludzi, jakija apynulisia ŭ maim domie, jakija apynulisia na 19 hadoŭ starejšyja za mianie», — uspaminaje žurnalist.
Mienavita ad baćkoŭ jon atrymaŭ pieršyja i samyja važnyja ŭroki. Jaho baćka, čałaviek z buntarskim charaktaram, jakoha adnojčy zvolnili z pasady dyrektara škoły za admovu pahalić baradu i pastryhčysia, pryščapiŭ synu luboŭ da anhłamoŭnaha rok-n-roła i nastajaŭ na vyvučeńni anhlijskaj movy zamiest francuzskaj, jakuju syn zasvojvaŭ u škole, kupiŭšy jamu samavučyciel.
Maci ž, u svaju čarhu, navučyła jaho šukać praŭdu za miežami aficyjnaj prapahandy. Jak uspaminaje Hrozieŭ, jana pakazała jamu, jak znachodzić na karotkich chvalach zabaronienyja radyjostancyi: «Maje baćki mnie skazali, što kali ty chočaš viedać, što realna adbyvajecca ŭ śviecie, ty pavinien słuchać radyjo «Svabodnaja Jeŭropa».
Ad zubreńnia słoŭnika da sinchronnaha pierakładu ŭ kino
Zachapleńnie anhlijskaj movaj chutka pierarasło ŭ sapraŭdnuju straść. Hrozieŭ byŭ, pavodle jaho ŭłasnaha vyznačeńnia, «batanikam»: jon samastojna vyvučyŭ uvieś vialiki Oksfardski słoŭnik, a adnahodki «ekzamienavali» jaho pa im. Ale sapraŭdnaj maraj było pierakładać filmy.
Šaniec źjaviŭsia niečakana. Maci, jakaja pracavała buchhałtarkaj, sprabavała damovicca praz svaju kalehu, byłuju supracoŭnicu kinateatra, pra mahčymaść dla syna pasprabavać siabie ŭ roli pierakładčyka na pakazach fiestyvalnych filmaŭ, jakija išli ŭ aryhinale, biez subcitraŭ i dublažu.
Adnojčy štatny pierakładčyk zachvareŭ, i 15-hadovamu Chrystu patelefanavali z prapanovaj jaho zamianić. «Heta byŭ samy ščaślivy dzień i samy strašny», — uspaminaje jon.
Jamu treba było ŭ realnym časie pierakładać film dla zały na 2000 čałaviek, nie bačyŭšy karcinu zahadzia. Jon siadzieŭ u budcy kinaapieratara z maleńkim mikrafonam i pierakładaŭ na słych. U vyniku tak jon adpracavaŭ čatyry hady. Za hety čas jon pierakłaŭ kala 400 filmaŭ.
Zvyčajna ŭ jaho była mahčymaść pahladzieć film adzin raz, a 5:30 ranicy, pierad škołaj. «Ja ŭvachodžu ŭ kinateatr a 5:30, i jany pad mianie adkryvajuć kinateatr, kab prajektavać film. Potym adrazu biahu ŭ škołu», — raskazvaje Hrozieŭ pra svoj tahačasny hrafik.
Adnojčy jaho čakaŭ siurpryz: viestern, jaki jon źbiraŭsia pierakładać «ź lista», akazaŭsia na italjanskaj movie. Kab nie pravalić sieans, jon prynios u kinateatr babinny mahnitafon, zapisaŭ hukavuju darožku, a zatym doma, ź italjanska-anhlijskim słoŭnikam, litaralna za dzień rasšyfravaŭ i pierakłaŭ uvieś film, ekstranna vyvučyŭšy asnovy movy.
Ad vyklučeńnia z univiersiteta da «špijonskich» pryhod
Jak uspaminaje žurnalist, jaho pieršy surjozny kanflikt ź sistemaj adbyŭsia paśla pieršaha kursa ŭniviersiteta, kali jon pajechaŭ na leta pracavać u Anhliju. Tam chłopiec daŭ hadzinnaje intervju «Radyjo Svaboda», dzie vykazaŭ śmiełuju dumku:
«Ja ŭpeŭnieny, što kamunizm — heta časova i što našmat chutčej heta skončycca, čym vy ŭsie dumajecie». Za hetuju frazu jaho nieadkładna vyklučyli z univiersiteta, a baćku telefanavali z kampartyi i patrabavali, kab jon adroksia syna. Baćka, pa słovach Hrozieva, kinuŭ słuchaŭku, abłajaŭšy ich. Praź niekalki miesiacaŭ — u listapadzie 1989 hoda — spyniŭ svajo isnavańnie kamunistyčny režym u krainie.
Zastaŭšysia bieź miesca vučoby, Hrozieŭ nie razhubiŭsia. Razam ź siabrami jon stvaryŭ u Płoŭdzivie pirackuju radyjostancyju «Kanał Kom», jakaja viaščała amal paŭhoda. Paźniej, pa darozie na vučobu ŭ Bielhiju, jon zajechaŭ u Luksiemburh, kab naviedać lehiendarnaje «Radyjo Luksiemburh», jakoje słuchaŭ z 14 hadoŭ, rehularna ŭdzielničaŭ u konkursach i zavočna pasiabravaŭ z dydžejami. U vyniku jon zastaŭsia tam na niekalki miesiacaŭ, atrymlivajučy kaštoŭny praktyčny dośvied, ale na vučobu jon tak i nie trapiŭ.
Mienavita ŭ Luksiemburhu adbyŭsia adzin z samych kiniematahrafičnych epizodaŭ jaho junactva. Znajšoŭšy zakinutuju bałharskuju ambasadu, jon 15 razoŭ pranikaŭ unutr, kab čytać sakretnyja dakumienty.
Na piatnaccaty raz jaho aryštavała miascovaja palicyja, pryniaŭšy za špijona. Sprava skončyłasia sprobaj viarboŭki z boku luksiemburhskaj śpiecsłužby, ad jakoj Hrozieŭ elehantna ŭchiliŭsia, atrymaŭšy biaspłatny bilet biźnies-kłasa na radzimu.
Radyjo «Aŭra» i pačatak prafiesijnaha šlachu
Viarnuŭšysia ŭ Bałharyju, pa nastojvańni baćki Chrysta pastupiŭ u tolki što adkryty Amierykanski ŭniviersitet na fakultet žurnalistyki. Tam jahonaja straść da radyjoviaščańnia atrymała novaje raźvićcio. Jon stvaryŭ studenckuju radyjostancyju «Aŭra», jakaja ź nievialikaj kabielnaj sietki dla kampusa pieratvaryłasia ŭ samuju papularnuju FM-stancyju ŭ horadzie. Abstalavańnie dla jaje, pa ŭspaminach Hrozieva, pryvioz siabar z Hałandyi — heta byŭ stary piracki pieradatčyk i studyjnaja technika.
«Aŭra» stała sapraŭdnaj «łabaratoryjaj kamiercyjnaha radyjo», dzie studenty vučylisia ŭsiamu — ad dydžeinhu da prodažu rekłamy. Mienavita hety pośpiech i pryciahnuŭ uvahu amierykanskaj kampanii Metromedia. U 1993 hodzie były dyrektar «Radyjo Luksiemburh», jaki pracavaŭ na kampaniju, pryjechaŭ u Bałharyju, pasłuchaŭ stancyju i prapanavaŭ Hrozievu pracu ŭ rasijskim Sočy.
Rasijski biźnies Hrozieva: pistalet na stale, major FSB i pica ź piatruškaj
Čakańni, padahretyja raskazami pracadaŭcaŭ z Metromedia pra «čatyry miljony turystaŭ», raźbilisia ab surovuju realnaść. Jak uspaminaje Hrozieŭ, pieryjad, kali jon pracavaŭ u Sočy, dzie zapuściŭ «Radio Nika», byli «samym biednym pieryjadam hetaha horada».
Zamiest turystyčnaha raju jon zastaŭ zaniapad: bank, u jakim jon atrymlivaŭ zarobak, zbankrutavaŭ, i jamu daviałosia vyžyvać na mizernyja srodki. «Ja pamiataju, što ŭsio leta ja tam jeŭ picu ź piatruškaj. Heta było ŭsio, što ja moh sabie dazvolić», — raskazvaje žurnalist.
Apošniaj kroplaj, jakaja padšturchnuła jaho da adjezdu, staŭ vialiki prusak, znojdzieny ŭ kavie. U toj ža dzień, kali jon byŭ hatovy ŭsio kinuć, jamu patelefanavali z Metromedia z prapanovaj uznačalić radyjostancyi ŭ Sankt-Pieciarburhu. Dla 26-hadovaha mieniedžara heta byŭ niejmavierny karjerny skačok, i jon, pavodle jaho słoŭ, «nie razdumvajučy, źmianiŭ sočynskija plus 25°C na picierskija minus 11°C».
U Sankt-Pieciarburhu Hrozieŭ sutyknuŭsia z hałoŭnym atrybutam rasijskaha biźniesu 90-ch — rekietam. Litaralna ŭ pieršy dzień pracy, jak jon raskazvaje, sakratarka paviedamiła pra vizit «niejkich maładych mužčyn, takoha spartyŭnaha ciełaskładu».
Pieršaja hrupa «spartsmienaŭ» zajaviła, što ŭ ich była damoŭlenaść z papiarednim dyrektaram: «my damovilisia, što jon budzie nam płacić 20%». Praź niekalki dzion źjaviłasia druhaja, a zatym i treciaja hrupa z anałahičnymi śćviardžeńniami. Hrozievu stała zrazumieła, čamu jaho papiarednik tak śpiešna pakinuŭ krainu.
Mietady pierakanańnia byli vielmi prostaliniejnymi. Pa słovach Hrozieva, dla bolšaj efiektyŭnaści pieramovaŭ «jany pistalet kłali na stoł». Małady dyrektar, adnak, znajšoŭ svoj sposab supraćstajańnia. Jon nie ŭstupaŭ u kanfrantacyju:
«Ja im raskazvaŭ cudoŭnyja historyi, aniekdoty, uspaminy z Bałharyi, zaprašaŭ ich na mora. Jany zaŭsiody sychodzili z uśmieškami, realna dumali, što my pasiabravali». Hety krochki mir doŭžyŭsia da taho času, pakul chtości nie tłumačyŭ vizicioram, što ich znoŭ padmanuli, i jany viartalisia. Tak, pa słovach žurnalista, praciahvałasia amal hod.
U pošukach abarony Hrozieŭ sprabavaŭ znajści achoŭnuju firmu, ale chutka zrazumieŭ, što «ŭsie kampanii, jakija zajmalisia achovaj, akazalisia taksama mafijoznymi strukturami». Rašeńnie pryjšło ź niečakanaha boku. Na jaho vyjšaŭ niejki major FSB, jaki zrabiŭ dziŭnuju pa svajoj ščyraści prapanovu.
«Ja nie pierabolšvaju, jon kaža: «Ja adkazvaju za arhanizavanuju złačynnaść u horadzie»», — uspaminaje Hrozieŭ. Na jaho ŭdakładniajučaje pytańnie: «Vy majecie na ŭvazie za baraćbu z arhanizavanaściu?» — major adkazaŭ: «Tak-tak-tak». Košt za takoje «zastupnictva» byŭ dakładna paznačany — «3 tysiačy ŭ miesiac» u dołarach.
Hrozieŭ znajšoŭ kampramis: majora aformili jak kansultanta na šeść miesiacaŭ. U hety pieryjad, pavodle jaho słoŭ, najezdy spynilisia. Adnak płacić siłaviku za «dach» jon ličyŭ absurdam i, jak tolki kantrakt skončyŭsia, spyniŭ vypłaty. Prablemy z bandytami nieadkładna adnavilisia.
Ad miedyjamahnata da vymušanaha prodažu biznesu
Niahledziačy na kryminalny cisk, biźnies Hrozieva kvitnieŭ. Jon pieratvaryŭ stratnyja stancyi ŭ lidaraŭ rynku, stvaryŭšy takija paśpiachovyja prajekty, jak «Eldaradyjo» i «Miełodyja». Ale na źmienu bandytam ź pistaletami pryjšoŭ cisk inšaha kštałtu — z boku bujnych aliharchičnych struktur.
U 2003 hodzie jaho amierykanskich partnioraŭ vymusili pradać usie rasijskija aktyvy, uklučajučy radyjostancyi, strukturam rasijskaj AFK «Sistema». Pieršaj instrukcyjaj ad novych uładalnikaŭ, jak uspaminaje žurnalist, było patrabavańnie, «kab bolš drennych navin nie było na hetaj stancyi». Heta byŭ sihnał ab źmienie epochi: na źmienu chaatyčnamu bandytyzmu prychodziŭ sistemny dziaržaŭny kantrol.
Hrozieŭ zrabiŭ adčajny krok: u adzinočku pajechaŭ na pieramovy ŭ Maskvu i, znajšoŭšy amierykanski inviestycyjny fond, zdoleŭ vykupić radyjohrupu nazad. Ale heta była tolki časovaja pieramoha. U 2006 hodzie, kali ŭ Rasii byŭ pryniaty zakon, jaki zabaraniaŭ zamiežnikam vałodać bujnymi ŚMI, jon byŭ kančatkova vymušany pradać svoj biźnies.
Hety šmathadovy dośvied viadzieńnia spraŭ u Rasii, na dumku žurnalista, daŭ jamu razumieńnie taho, jak uładkavanaja sistema ŭłady ŭ krainie — ad vuličnaha rekietu da aliharchičnych vojnaŭ i roli śpiecsłužbaŭ. Mienavita hetyja viedy stali padmurkam, na jakim jon paźniej pabudavaŭ svaju karjeru adnaho z samych praniklivych rasśledavalnikaŭ, jakija śpiecyjalizujucca na Rasii.
Pieršyja rasśledavańni
Vymušany prodaž rasijskaha biźniesu ŭ 2006 hodzie nie aznačaŭ dla Chrysta Hrozieva razryvu z Rasijaj. Jon praciahvaŭ sačyć za tym, što adbyvajecca, ale ŭžo z pazicyi starońniaha naziralnika. Usio źmianiłasia ŭ 2014 hodzie. Anieksija Kryma i pačatak vajny na Danbasie, pavodle jaho słoŭ, supravadžalisia biesprecedentnaj infarmacyjnaj vajnoj, u jakoj jon paznavaŭ znajomyja tvary. «Častka ludziej, jakich ja navat navučaŭ i ź jakimi pracavaŭ, pierajšli na ciomny bok», — uspaminaje jon.
Pieršapačatkova jaho cikavaść była akademičnaj — jon analizavaŭ, jak stvarajucca i raspaŭsiudžvajucca fejki. Ale 17 lipienia 2014 hoda, kali nad Danbasam byŭ źbity Boeing MH17, jaho «chobi» pierajšło ź virtualnaha śvietu ŭ realny.
Hałoŭnaj zadačaj u rasśledavańni katastrofy MH17 było adździalić praŭdu ad patoku dezinfarmacyi. Rasijskaja prapahanda, jak adznačaje Hrozieŭ, upieršyniu ŭžyła taktyku «kvantavaj abfuskacyi»: nie dakazać adnu łžyvuju viersiju, a stvaryć dziasiatki supiarečlivych, kab praŭda patanuła ŭ hetym «infarmacyjnym tumanie» i hramadstva stamiłasia ad sprobaŭ razabracca.
Klučavym momantam stali apublikavanyja ŭkrainskimi śpiecsłužbami pierachopy telefonnych razmoŭ, dzie rasijskija vajskoŭcy nibyta pryznavalisia ŭ zroblenym. Kab pravieryć ich sapraŭdnaść, Hrozieŭ vyrašyŭ zrabić toje, što, na jaho dumku, było vidavočnym, ale čamuści nichto nie rabiŭ. Jon raskazvaje: «Ukraincy publikujuć hetyja zvanki, jany publikujuć numary hetych udzielnikaŭ razmovy. Nu davaj prosta patelefanujem hetym ludziam».
Kab vajskoviec na tym kancy drotu źniaŭ słuchaŭku, Hrozieŭ padmianiŭ svoj numar na maskoŭski (hetamu, pavodle jaho słoŭ, jon navučyŭsia jašče ŭ škole). Razmova adbyłasia. Paraŭnoŭvajučy zapis hołasu z apublikavanym pierachopam, jon pierakanaŭsia ŭ ich identyčnaści. Heta byŭ pavarotny momant: stała zrazumieła, što ŭkrainski bok u hetym vypadku nie chłusić, i hety mietad vieryfikacyi pracuje.
Sprava Skrypaloŭ
Rasśledavańnie atručvańnia Siarhieja i Julii Skrypaloŭ u 2018 hodzie stała dla Hrozieva i kamandy Bellingcat sapraŭdnym praryvam. Jany dziejničali pa tym ža pryncypie «pošuku vidavočnaha», vykryvajučy dziŭnuju niekampietentnaść rasijskich śpiecsłužbaŭ i ślepatu ich zachodnich kaleh. «Zachodniaja kontrraźviedka hetaha nie bačyła», — sa ździŭleńniem adznačaje jon.
Kamanda vyjaviła, što ahienty HRU padarožničali pa pašpartach ź sieryjnymi numarami, jakija išli zapar, i z vydumanymi asobami, stvoranymi za niekalki hadoŭ da apieracyj.
Ale hałoŭnaje pytańnie — čamu Skrypal? — zastavałasia biez adkazu. Pa słovach Hrozieva, isnuje niehałosnaje «džentlmienskaje praviła» pamiž śpiecsłužbami: paśla abmienu špijonami na ich bolš nie palujuć. U vypadku sa Skrypalom hetaje praviła było parušanaje.
Žurnalist śćviardžaje, što niadaŭna, pracujučy nad novym filmam pra Sołśbiery, jon znajšoŭ źviano, jakoha nie chapała. Padrabiaznaściaŭ žurnalist nie raskryvaje, adnak abiacaje, što ŭ chutkim časie jany buduć apublikavanyja:
«Adzinaje, što mahu skazać ciapier… što heta źviazana z vajnoj u Siryi. Niečakana. I historyja, jakuju my raskopvajem dahetul, jana strašniejšaja za atručvańnie Skrypaloŭ».
Rasśledavańnie pa Navalnym: vychad ź cieniu i jaho cana
Doŭhi čas Hrozieŭ padpisvaŭ svaje pracy jak kalektyŭnuju pracu kamandy Bellingcat. Usio źmianiłasia z rasśledavańniem atručvańnia Alaksieja Navalnaha ŭ 2020-m. Jon zrazumieŭ, što historyja pra toje, jak «realna FSB i Pucin haniajucca za apazicyjanierami i ich zabivajuć», nastolki žachlivaja, što ananimnuju spravazdaču budzie lohka śpisać na fejk.
«Chtości pavinien raskazać heta, adkazać na ŭsie pytańni i svaim tvaram, svaim aŭtarytetam rastłumačyć i być adkaznym za hetaje rasśledavańnie», — tłumačyć jon svajo rašeńnie. U toj dzień, kali jon vyjšaŭ ź cieniu, jaho žyćcio, pavodle jaho ŭłasnaha vyrazu, «razarvała».
Nastupstvy byli imhniennymi. Pa-pieršaje, jon daviedaŭsia, što Pucin addaŭ zahad «dastać» jaho. Pa-druhoje, jaho siamja, jakaja nikoli nie imknułasia da publičnaści, apynułasia pad udaram. Heta pryviało da ciažkich, choć i kanstruktyŭnych razmoŭ.
Žonka paprakała jaho ŭ niedaacency ryzyk, ale dzieci, jakija raniej ličyli jaho pracu «chobi kryzisu siaredniaha ŭzrostu», narešcie ŭśviadomili jaje važnaść i pačali hanarycca baćkam.
Maralnaja dylema: vyratavańnie pradaŭcoŭ danych
Asnovaj mnohich rasśledavańniaŭ Hrozieva stali danyja, nabytyja na čornym rynku ŭ chakieraŭ. Spačatku jon staviŭsia da pradaŭcoŭ hetych danych biez asablivych santymientaŭ: «Jany ž złačyncy, tamu nie ja pavinien adkazvać za ich dabrabyt». Adnak z časam jaho pohlad źmianiŭsia.
Jon uśviadomiŭ, što heta nie zaŭziatyja złačyncy, a čaściakom «maładyja ludzi, jakija nie majuć uvohule sacyjalnych liftaŭ, jany z Čuvašyi, jany z maleńkich haradoŭ, dzie niama čym zaniacca». Uciahvajučy ich u palityčnyja rasśledavańni, jon padstaŭlaŭ ich pad udar FSB, što było nieparaŭnalna niebiaśpiečniej za zvyčajny kryminalny pieraśled za kampjutarnyja złačynstvy.
Hetaje ŭśviedamleńnie pryviało da najciažejšaj maralnaj adkaznaści. Hrozieŭ zrazumieŭ, što nie moža prosta vykarystoŭvać hetych ludziej jak raschodny materyjał.
«Mnie daviałosia vyvozić z Rasii niekatorych z hetych pradaŭcoŭ danych. Niekatorych nie paśpieŭ vyvieźci, tamu ŭ mianie na sumleńni lažyć vielmi mnohaje», — z horyčču pryznajecca žurnalist. Hety aśpiekt jaho pracy, jaki zastajecca za kadram hučnych publikacyj, pakazvaje sapraŭdnuju canu, jakuju davodzicca płacić za raskryćcio samych zmročnych tajamnic sučasnaj Rasii.
Adroźnieńnie śpiecsłužbaŭ Rasii ad zachodnich
Hady, pryśviečanyja vyvučeńniu apieracyj rasijskich śpiecsłužbaŭ, dazvolili Chrystu Hrozievu nie tolki raskryć kankretnyja złačynstvy, ale i sfarmulavać hłybokaje razumieńnie taho, čym adroźnivajecca ich modus operandi ad mietadaŭ zachodnich kaleh. Na jaho dumku, klučavoje adroźnieńnie kryjecca nie ŭ samim fakcie parušeńnia zakona — na heta zdolnyja lubyja śpiecsłužby, — a ŭ maštabach, matyvach i, hałoŭnaje, u adčuvańni poŭnaj biespakaranaści.
Pa słovach Hrozieva, kali zachodnija śpiecsłužby, asabliva paśla skandałaŭ minułaha, usio bolš bajacca parušać zakon i dziejničajuć z ahladkaj na mahčymy aŭdyt, to rasijskija, naadvarot, «viartajucca i pierajšli toj uzrovień, jaki byŭ raniej u Savieckim Sajuzie».
Hałoŭnaj pryčynaj hetaha, na dumku žurnalista, źjaŭlajecca niaźmiennaść ułady. «Luby režym, jaki mianiajecca časta, jon nie dazvalaje takoj biaskoncaj karupcyi», — tłumačyć jon. U Rasii ž, dzie niama čakańnia źmieny ni ŭłady, ni kiraŭnictva śpiecsłužbaŭ, sfarmavałasia mafijoznaja struktura, dzie asabistyja intaresy maskujucca pad dziaržaŭnyja.
U jakaści prykładu jon pryvodzić historyju, jak vysokapastaŭleny hienierał HRU adpraŭlaje cełuju kamandu elitnych ahientaŭ, «usich Bašyravych i Piatrovych», źbivać drobnaha bandyta, jaki flirtavaŭ ź jaho kachankaj. Abo jak śpiecsłužby, straciŭšy kamisijnyja ad sarvanaj ździełki sa zbrojaj, abjaŭlajuć kankurenta ahientam IDIŁ i ŭklučajuć jaho ŭ śpis na likvidacyju, atrymaŭšy adabreńnie Pucina. «Takoha nidzie ŭ śviecie nie moža być», — robić vysnovu Hrozieŭ.
Novyja «špijony»: dyletanty na zadańni
Jašče adno važnaje nazirańnie Hrozieva tyčycca kadravaha hoładu ŭ HRU i FSB. Paśla sieryi vykryćciaŭ, kali «pahareli» sotni prafiesijnych špijonaŭ ź sieryjnymi pašpartami, śpiecsłužbam daviałosia šukać novy resurs. Im stali nieprafiesijanały — zvyčajnyja ludzi, jakija «ŭpisvajucca ŭ hramadstva niezaŭvažna».
Mienavita takaja hrupa z šaści bałharaŭ, naniataja dla sačeńnia za Hrozievym, stała jaskravym prykładam hetaha novaha padychodu. Ich praca, pa słovach žurnalista, była padobnaja na «vielmi drenny film, časam śmiešny, časam strašny».
Jany błytali adrasy, ułomvalisia nie ŭ tyja damy i rabili absurdnyja vysnovy. Naprykład, nie znajšoŭšy mužčynskich rečaŭ na jaho mierkavanaj vile, jany dałažyli zakazčyku: «Jon vielmi chitry, jon śpiecyjalna treniravany špijon, ničoha ź jaho rečaŭ tam niama».
Ale za hetaj kamičnaściu chavałasia realnaja pahroza. Hetyja ž ludzi, jak vyśvietliłasia z materyjałaŭ suda, płanavali jaho vykradańnie z nastupnaj pierapraŭkaj u Siryju abo zabojstva z dapamohaj «Navička». Jany ž uvarvalisia ŭ jaho realny dom u Vienie, kali tam znachodziŭsia jaho syn-padletak. «Kali b syn ustaŭ z-za kampjutara i pajšoŭ by papić vady, nu, ja nie chaču dumać, što b adbyłosia», — kaža Hrozieŭ.
Žyćcio pad prycełam: «miaža Hrozieva» i viečny stres
Z momantu vychadu rasśledavańnia pa Navalnym žyćcio Hrozieva pieratvaryłasia ŭ isnavańnie pad pastajannaj pahrozaj. Jon byŭ vymušany pakinuć svoj dom u Vienie, dzie pražyŭ šmat hadoŭ ź siamjoj. Viartańni tudy pieratvaralisia ŭ śpiecapieracyju.
«Kali ja byŭ doma na niekalki dzion, pierad dźviaryma była kamanda śpiecnazaŭcaŭ z aŭtamatami», — raskazvaje jon. Siabry, kab trapić da jaho ŭ hości, pavinny byli prachodzić praz čekpojnt z pravierkaj pašpartoŭ, jaki žartam nazyvali «miaža Hrozieva».
Ciapier jon žyvie ŭ ZŠA, čakajučy hryn-kartu, i pryznajecca, što nie moža viarnucca da svajoj siamji. Hety pieryjad jon apisvaje jak čas nierealnaha stresu, kali jamu naŭprost skazali, što pa viartańni ŭ Vienu jaho «čakaje kamanda», kab zabić.
Cikava, što sam Hrozieŭ, budučy prafiesijnym «palaŭničym», doŭhi čas nie zaŭvažaŭ sačeńnia. Jon nazyvaje heta «sindromam, što palaŭničyja ličać, što za imi nichto nie paluje». Pieršaj sačeńnie zaŭvažyła jaho 14-hadovaja dačka, jakaja sfatahrafavała adnaho sa špijonaŭ. Praz dva hady mienavita hetaja fatahrafija dapamahła palicyi jaho aryštavać.
Novy film i novyja vykryćci
Niahledziačy na ŭsie ryzyki, Hrozieŭ nie spyniaje svaju pracu. Niadaŭna jon skončyŭ pracu nad novym dakumientalnym filmam «Antydot». U im raskazvajecca historyja rasijskaha navukoŭca-chimika, jaki pracavaŭ nad stvareńniem atrutnych rečyvaŭ, ale, uśviadomiŭšy, što jany vykarystoŭvajucca suprać apazicyjanieraŭ, a nie terarystaŭ, vyrašyŭ raskryć praŭdu. Hrozieŭ dapamoh hetamu čałavieku vyjechać z Rasii, zabiaśpiečyŭšy jaho biaśpieku.
Hety film — jašče adzin dokaz taho, što navat unutry samoj sistemy jość ludzi, hatovyja pajści suprać jaje ź mierkavańniaŭ sumleńnia. I mienavita na pošuk takich ludziej, na vykryćcio samych zmročnych tajamnic i na vieru ŭ toje, što praŭda zdolnaja źmianić śviet, i nakiravana ŭsia dziejnaść Chrysta Hrozieva — čałavieka, jaki prajšoŭ šlach ad uładalnika radyjostancyi da voraha dziaržavy numar adzin.
Ciapier čytajuć
Były hałoŭny ideołah Biełarusi pradaŭ dom u Drazdach za $600 tysiač3
Kamientary