«Ja ich ni pra što nie prasiŭ i tym bolš — vysyłać mianie z radzimy». Departavanyja palitviaźni rezka adkazali Kavaleŭskamu. Nie abyšłosia biez abrazaŭ
«Valer, ty realna robišsia łukašenkaŭskim padpiavałam». — «Juraś, nie tabie mianie vučyć mudraści».
Były palitźniavoleny Jaŭhien Afnahiel, jaki 11 vieraśnia 2025 hoda vyjšaŭ na svabodu ź vialikaj hrupaj palitźniavolenych i byŭ vyviezieny ŭ Litvu, na svajoj staroncy ŭ fejsbuku źviarnuŭ uvahu na artykuł «Čamu ES nie pavinien uzajemadziejničać z režymam Łukašenki ŭ Biełarusi» z sajta European Democracy Hub.
«Dyjałoh z Łukašenkam nie tolki nierazumny i maralna niapravilny, ale i kontrpraduktyŭny dla žyćciova važnych intaresaŭ biaśpieki Jeŭropy. Pieramovy z dyktataram — heta pamyłkovaja stratehija pa piaci pryčynach.
— Uzajemadziejańnie paśladoŭna pravalvałasia i nadaje lehitymnaść.
— Sankcyi dziejničajuć, a ŭzajemadziejańnie padryvaje ich efiekt.
— Biełaruś praciahvaje ruch da tatalitaryzmu.
— Prapahanda režymu słužyć metam aŭtarytaryzmu.
— Uzajemadziejańnie ŭznaharodžvaje režym za jaho złačynstvy va Ukrainie.
Jeŭrapiejski sajuz pavinien trymacca svajoj pryncypovaj linii — izalavać režym Łukašenki, uzmacniać cisk na jaho i adnačasova dziejničać stratehična, kab abmiežavać vykarystańnie terytoryi Biełarusi dla vajennych metaŭ Rasii», —
koratka pieradaŭ źmiest Afnahiel i daŭ spasyłku na aryhinał artykuła na anhlijskaj movie.
U svaju čarhu, kiraŭnik Ahienctva jeŭraatłantyčnaha supracoŭnictva Valer Kavaleŭski nie pahadziŭsia ź mierkavańniem aŭtaraŭ artykuła i Jaŭhiena Afnahiela:
«Atrymlivajecca paradoks ci horkaja ironija: pieramovy i źniaćcio sankcyj dazvolili vas vyzvalić i viarnuli vam pravy i svabody, nieabchodnyja, kab vykazvać svaje mierkavańnie. I hetymi pravami vy karystajeciesia, kab śćviardžać, što hety padychod pamyłkovy, staviačy pad sumnieŭ sam miechanizm, jaki vyzvaliŭ vas i moža vyzvalić 1200 inšych palitviaźniaŭ, dla kaho žyćcio na svabodzie važniejšaje za śmierć u turmie ŭ baraćbie z režymam».
Andrej Vojnič, jaki taksama byŭ vyzvaleny 11 vieraśnia, na heta zaŭvažyŭ, što «schiema hipatetyčnaja», bo «na adnaho «vyzvalenaha» adrazu 1-2+ sadžajuć novych».
Adnak Kavaleŭski ź im nie pahadziŭsia: «U sensie hipatetyčnyja? Vyzvalenyja bolš za 400 čałaviek. Heta teoryja? Da hetaha «sankcyi, jakija pracujuć» nie vyzvalili nikoha. Represii praciahvajucca, ale nie ŭ takich suadnosinach, i praciah vyzvaleńniaŭ nie pavinien spyniacca».
Kali Vojnič pasprabavaŭ davieści, što «vyzvaleńnie — sumnieŭnaje dasiahnieńnie, bo taja kolkaść, jakaja była pazbaŭlena radzimy i mahčymaści narmalna žyć, nie supastaŭnaja z tym, kolki ludziej padviarhajecca represijam užo paśla vyzvaleńnia», Kavaleŭski adkazaŭ:
«Mahčymaści žyć doma pazbaŭlenyja nie tolki vyzvalenyja, ale i sotni tysiač, jakija vymušana źjechali paśla 2020-ha. Niekatoryja z tych, chto byŭ vyzvaleny pa pamiłavańni, vymušanyja byli vyjechać ź Biełarusi praź nievynosnyja i niebiaśpiečnyja ŭmovy. Tak što hetaja strata zrazumiełaja mnohim. Absalutnaja bolšaść vyzvalenych nazad u turmu nie prosicca, a šanujuć biaśpieku i karystajucca adnoŭlenymi pravami i svabodami. Nadalej treba nie pieraškadžać vyzvaleńniu inšych, a spryjać hetamu».
U Kavaleŭskaha taksama pacikavilisia, čamu jon piša pra «bolš za 400 čałaviek vyzvalenych». Na heta jon adkazaŭ: «pa pamiłavańniach prykładna 330 i pa amierykanskim treku bolš za 70».
U dalejšaj dyskusii kiraŭnik Ahienctva jeŭraatłantyčnaha supracoŭnictva zaŭvažyŭ, što zajavy kštałtu «zamiest 50 vyzvalenych stali palitviaźniami 100» biez spasyłak i kankretnych danych vyhladaje manipulatyŭna.
«Nie ŭsie zatrymanyja stanoviacca palitviaźniami, a tyja, chto pryznanyja siońnia, mahli być zatrymanyja hod tamu. Pravaabaroncy nie dajuć uciamnych tłumačeńniaŭ, a dla palityzavanych struktur zručna spasyłacca na ličby biez kantekstu.
Niekatoryja miedyja taksama biez ahladki na śpiecyjalistaŭ vydajuć dramatyčnyja zahałoŭki i nie adździalajuć asabistaha mierkavańnia ad ekśpiertyzy. U vyniku atrymlivajecca publičnaja dyskusija ź niejkim niezdarovym supraćpastaŭleńniem «vyzvaleńni suprać represij, što važniej». Karaciej, tema palityzavanaja i šmat prykładaŭ złoŭžyvańniaŭ, pryčym najbolš tymi, chto samoj spravaj vyzvaleńnia nie zajmajecca», — davodziŭ svaju pazicyju Kavaleŭski.
Tut da dyskusii dałučyŭsia Juraś Ziankovič, jaki byŭ vyzvaleny 30 krasavika 2025 hoda ŭ vyniku pieramovaŭ amierykancaŭ z Łukašenkam.
Były palitviazień papraknuŭ Kavaleŭskaha: «Ty realna robišsia łukašenkaŭskim padpiavałam. Tak, jość maralnaja dylema. Tolki my abodva viedajem, što Jaŭhien i astatnija vyjšli praktyčna biaspłatna (jak i ja, darečy), bo sankcyi z «Biełavija» źniali simvaličnyja, a realnyja sankcyi zastalisia».
Na heta kiraŭnik Ahienctva jeŭraatłantyčnaha supracoŭnictva rezka adkazaŭ:
«Dziakuj za mierkavańnie, Juraś, ale nie tabie mianie vučyć mudraści. Tvoj dovad tolki padkreślivaje, što vyzvaleńni pa amierykanskim treku dahetul — vynik najpierš pieramovaŭ».
Na hetym momancie da dyskusii dałučyŭsia vieteran ruchu za demakratyju i nacyjanalnaje vyzvaleńnie Maksim Viniarski, jaki, jak i Jaŭhien Afnahiel, vyjšaŭ na svabodu 11 vieraśnia. Jon zaŭvažyŭ:
«Pieramovy z terarystami majuć sens, kali teraryst admaŭlajecca ad aktaŭ teroru i źmianiaje svaje pavodziny, a tak heta chutčej «zaachvočvańnie», čym niešta inšaje… Ja, naprykład, ich ni pra što nie prasiŭ, užo tym bolš — vysyłać mianie z majoj radzimy… [Treba] cisnuć ich pa maksimumie».
Z takoj pazicyjaj Kavaleŭski nie pahadziŭsia i staŭ davodzić:
«Pieramovy z kim zaŭhodna majuć sens, kali jany viaduć da vynikaŭ. Hetyja vyniki jość. Akramia tych, chto byŭ hatovy zastavacca ŭ źniavoleńni, jość tyja, chto šanuje svabodu, i hetaje žadańnie treba pavažać i sadziejničać namahańniam vyzvalać ludziej, asabliva z ulikam niebiaśpiečnych umovaŭ utrymańnia ŭ turmach».
Kali Viniarski pasprabavaŭ davieści znoŭku, što zdymać sankcyi da taho, jak «uzurpatar i złačynca (…) źmienić svaje złačynnyja pavodziny, amaralna i kontrpraduktyŭna», Valeryj Kavaleŭski adkazaŭ:
«Pakul vy razmaŭlajecie łozunhami, sprava robicca, ludziej vyzvalajuć. Pieramovy, jakija praduhledžvali źniaćcie sankcyj z «Biełavija» — pieršaje ad 2020 hoda — pryviało i da vašaha vyzvaleńnia, dziakujučy čamu možna pačuć vašaje mierkavańnie pra škodnaść pieramoŭ».
Pazicyju Viniarskaha, adnak, padtrymaŭ Juraś Ziankovič.
«Ja nie chacieŭ tady i nie chaču zaraz zastavacca ŭ źniavoleńni. I ja — palitviazień. Tamu ja maju prava vykazvacca.
Kali cana vyzvaleńnia — realnyja sastupki, to na miesca vyzvalenaha režym chutka pasadzić dvuch novych. Tady vyzvaleńnie kontrpraduktyŭnaje, bo nie vyrašaje prablemu, a pavialičvaje jaje.
Nielha karmić krakadziła, bo heta tupaja i biaźlitasnaja žyvioła», —
napisaŭ Ziankovič i adznačyŭ, što jon adlustroŭvaje «nie tolki svajo mierkavańnie, ale i vialikaj kolkaści (niekalkich sotniaŭ) byłych palitźniavolenych».
«Sankcyi z «Biełavija» źniali simvalična. U takim farmacie tak, vyzvaleńnie maje sens. Ale kali buduć zdymać realnyja sankcyi, ja (i inšyja palitviaźni) suprać», — udakładniŭ były palitviazień.
«My abmiarkoŭvajem heta ŭ zakrytych čatach, i absalutnaja bolšaść zhodnaja z tymi tezisami, što ja vyšej napisaŭ», — zapeŭniŭ Ziankovič i spytaŭ Kavaleŭskaha:
«A voś ty na kaho pracuješ? I čyje intaresy adlustroŭvaješ?»
«Ja pracuju nad vyzvaleńniem palitviaźniaŭ, jakija jak i ty nie chočuć zastavacca ŭ źniavoleńni», — adkazaŭ Kavaleŭski i praciahnuŭ:
«Siarod vyzvalenych jość roznyja pohlady i kožny zasłuhoŭvaje pavahi da hetaha prava vykazvacca. Ale tyja, chto zastajecca ŭ turmach, zaraz publična svajo mierkavańnie vykazać nie mohuć».
«Ty ž taksama nie možaš śćviardžać, što ŭsie vyzvalenyja palitviaźni prytrymlivajucca adnaho mierkavańnia, jakoje supadaje z tvaim», — zaŭvažyŭ Kavaleŭski.
Na heta Ziankovič adznačyŭ: «absalutnaja bolšaść, ja b skazaŭ, što 75%+ — tak».
I jaho pazicyja padčas znachodžańnia ŭ turmie «taksama takaja — nie lubaja cana za svabodu vartaja apłaty. Tak što jak by mnie ni chaciełasia vyjści, ale peŭnyja prapanovy ja adkidaŭ jak niahodnyja. Dumaju, što inšyja PZ (palitźniavolenyja — NN) sa mnoj zhodziacca ŭ svajoj bolšaści».
Na heta kiraŭnik Ahienctva jeŭraatłantyčnaha supracoŭnictva adkazaŭ: «lubaja cana» maje šyroki dyjapazon, adnaho vyznačeńnia niama. Dumaju, na čałaviečyja achviary dziela vyzvaleńnia palitviaźniaŭ nichto nie pahadziŭsia b».
Na pohlad Kavaleŭskaha, «aptymalna było b, kali b režym syšoŭ i ludziej vyzvalili b mienavita demakratyčnyja siły», adnak «heta ciapier niedasiažna, tamu treba karystacca najaŭnymi instrumientami».
«Nie dumaju, što chtości z palitykaŭ moža zaraz dać harantyi, što pry najaŭnaj stratehii cisku, stupieni ŭpłyvu demsił na situacyju ŭ krainie i hatoŭnaści zachodnich parnioraŭ dziejničać, palitviaźni buduć vyzvalenyja praz hod ci navat praz dva», — zaŭvažyŭ Kavaleŭski.
Paźniej Juraś Ziankovič pakinuŭ dopis, u jakim adznačyŭ: «Adziny mahčymy pradmiet dyjałohu ź im (Łukašenkam — NN) — vyzvaleńnie zakładnikaŭ da taho, jak jon atrymaje niešta kankretnaje».
Kamientary