Siadziba Jalenskich u Kleckim rajonie, jakuju pradavali dvojčy, znoŭ šukaje haspadara
U vioscy Tuča na aŭkcyjon iznoŭ vystavili za simvaličnuju sumu byłuju siadzibu kanca XVIII stahodździa. U 2021 hodzie jaje ŭžo kuplali za biescań, ale ničoha ź joj zrabić nie zmahli.
U Kleckim rajonie znoŭ na aŭkcyjon vystavili byłuju siadzibu rodu Jalenskich — adzin z najcikaviejšych prykładaŭ šlachieckaj architektury kanca XVIII stahodździa.
Na sajcie Biełaruskaj univiersalnaj tavarnaj biržy budynak fihuruje pad nazvaj «budynak škoły» i z dataj 1918 hod, praz što ciažka zrazumieć, što nasamreč havorka idzie pra pomnik kłasicyzmu, jakomu bolš za dźvieście hadoŭ. Tolki z apisańnia možna daviedacca, što heta častka byłoj siadziby, pryznanaj historyka-kulturnaj kaštoŭnaściu. Akramia samoha siadzibnaha doma, zachavalisia taksama frahmienty parku, vadajomy i reštki haspadarčych pabudoŭ.
Ad šlachieckaha majontka da «budynka škoły»
Majontak Tuča, što na bierazie raki Tučanki, viadomy z XVI stahodździa i na praciahu niekalkich pakaleńniaŭ naležaŭ rodu Jalenskich hierba «Korčak». U roznyja časy ŭ jaho skład uvachodzili falvarki Janovičy, Dunajevičy i Muravanka, jakija paźniej stali asobnymi haspadarkami. Apošniaj uładalnicaj Tučy pierad vajnoj była Jadviha Jalenskaja z rodu Mialžynskich.
U kancy XVIII stahodździa adzin z uładalnikaŭ uźvioŭ tut muravany dom u styli kłasicyzmu — na padmurku staroj baročnaj płaniroŭki. Centralnaja častka budynka mieła čatyrochkałonny porcik taskanskaha ordara z trochvuholnym frantonam, što nadavała jamu strohaść i vieličnaść.
U interjerach, pavodle apisańniaŭ, byli paradnaja zała, mansarda, kamin u pieradpakoi, a padłohi ŭpryhožvaŭ ŭzorysty parkiet, zroblenyja z roznych parod, piečy — biełaja kafla z pazałotaj.
Parkavy bok siadziby byŭ adkryty ŭ bok vadajomaŭ, što rabiła panaramu asabliva malaŭničaj: dom adlustroŭvaŭsia ŭ vadzie, a pierśpiektyvu padkreślivali biełyja tapoli i kanadskija jełki. Da budynka možna było padjechać pa dambie ŭzdoŭž rečki abo pa alei, što viała praz parter i bramu ŭ haspadarčy dvor.
Za domam raskinuŭsia park ź lipavymi alejami i baskietami, a pobač znachodziŭsia sad i haspadarčyja pabudovy — śvirny, stajni, karoŭniki. Asabliva dobra byli zrobleny draŭlanyja ambary, adzin ź jakich mieŭ navat halereju na kałonach.
Paśla savieckaj nacyjanalizacyi majontak čakaŭ los mnohich biełaruskich siadzib: spačatku ŭ im raźmiaščałasia balnica, a z 1970‑ch hadoŭ — škoła. Mienavita tady da asnoŭnaha korpusa prybudavali spartzału, što parušyła aryhinalnyja praporcyi budynka. Kali škoła začyniłasia, budynak pačaŭ pastupova zaniepadać.
Try sproby viarnuć žyćcio
Siadziba ŭ Tučy ŭžo dvojčy pradavałasia na aŭkcyjonie. U 2011 hodzie jaje nabyŭ pryvatny ŭładalnik, ale restaŭracyjnyja raboty tak i nie pačalisia.
U 2021‑m siadzibu kupili pradprymalniki z Maładziečna za 29 rubloŭ, paabiacaŭšy stvaryć azdaraŭlenčy kompleks. Adnak i hetaja inicyjatyva skončyłasia ničym.
Ciapier, u 2025 hodzie, siadziba znoŭ prapanujecca pakupnikam. Pačatkovy košt — 42 rubli, ale pakupnik musić vykanać šerah umoŭ: atrymać dazvoł Ministerstva kultury, raspracavać navukova-prajektnuju dakumientacyju i pravieści ramontna-restaŭracyjnyja pracy ciaham siami hadoŭ.
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆ
Kamientary