Меркаванні2323

Навумчык-старэйшы пра спрэчку з Пазняком, падарунак ад Гагарына і фантазёра Чаргінца — гутарка

21 кастрычніка Іосіфу Адамавічу Навумчыку, які 13 год прапрацаваў сакратаром Віцебскага абкама партыі па ідэалогіі, але пры гэтым выхаваў сына-актывіста БНФ, спаўняецца 75 год.

 У інтэрв’ю «Салідарнасці» ён расказаў пра зменлівасці лёсу.

Размова праходзіла акурат пасля прэзентацыі новай кнігі яго сына «Дзевяноста першы. Год Незалежнасьці вачыма ўдзельніка» ў кватэры яго сябра, Генадзя Мікалаевіча Бураўкіна. Прыводзім некаторыя фрагменты нашай гутаркі.

Спрэчка з Пазьняком

У пытаннях нацыянальнай культуры і мовы ў мяне не было прынцыповых разыходжанняў з БНФ. А вось заўзятыя антыкамуністычныя выступы, калі Пазьняк казаў, што кампартыя – злачынная арганізацыя, я не мог прыняць. Такое абагульненне лічыў несправядлівым, а тактычна ўвогуле няправільным.

Неяк Сяргей прыехаў у Віцебск з групай дэпутатаў-сябраў БНФ на чале з Зянонам Пазьняком для сустрэч з гараджанамі. Заехалі да нас дадому павячэраць. Так атрымалася, што мы селі з Пазьняком насупраць і гадзіны дзве-тры размаўлялі з ім. Я казаў: многае з вашых поглядаў падзяляю, але ж камуністаў у краіне 600 тысяч чалавек, гэта ж розныя людзі, нельга іх так адпіхваць ад усяго.

Праўда, Сяргей напісаў у адказ на гэты папрок, што Пазьняк заклікаў іх уступіць у Фронт, разам будаваць незалежную Беларусь. Але многае, што гаварылася тады і Сяргеем нашым, і астатнімі – так рэзала вуха гэтых людзей, настолькі псіхалагічна не прымалася! Яны добрасумленнна працавалі ў рамках той сістэмы, і Беларусь мела значныя дасягеннні, асабліва ў эканамічнай сферы. Людзі не бачылі за сабой таго, у чым іх абвінавачвалі.

Адцэнзуравалі Хрушчова

У 1962 годзе, як першы сакратар Паўстаўскага райкома камсамола, быў у Маскве дэлегатам 14-га з’езда ВЛКСМ. Памятаю выступ Хрушчова. 7 хвілін яго апладысментамі віталі. Ён адразу чытаў па паперцы, а пасля пачаў ад сябе казаць. Даволі сумбурная і малапісьменная прамова атрымалася. Назаўтра атрымоўваем «Камсамольскую праўду», чытаем выступ Хрушчова – а там усё не так…

Падарунак ад Гагарына

Жылі мы ў гасцініцы «Масква», сядзелі там з таварышам у рэстаране. Заходзіць Гагарын! Сядае за суседні столік і заказвае піва.

А ў адной з нашых дэлегатак назаўтра быў дзень народзінаў. Мы набраліся смеласці, папрасілі ў Гагарына прабачэння і спыталі: можа ён прыйдзе на наша святкаванне? Ён: а можа і прыду, мне гэта афіцыйнае ўжо надакучыла.

Ну вы разумеце якая сітуацыя? Мы заказалі асобны зал у рэстаране, мікрафон паставілі, усё падрыхтавалі. Назаўтра ён быў на з’ездзе, мы бачылі яго у прэзідыуме. А пасля абеду глядзім – няма Гагарына. Дзесьці яму з замежнай дэлегацыяй трэба было быць.

Аднак ён перадаў падарунак для гэтай дэлегаткі, яна і зараз яго захоўвае. Калье. А ў скрыначцы была запіска: «Тамары Ішчанка ад Юрыя Гагарына ў дзень народзінаў 19 красавіка 1962 года».

На наступным з’едзе ВЛКСМ мы ужо віталіся. Неяк я спазніўся на працяг пленума і сустрэў Гагарына. Нязручна ўжо ў залю было заходзіць. Ён кажа: пайшлі, за прэзідыумам ёсць пакойчык, там усё чутно, можна і кавы выпіць, і па чарачцы каньячка. Можа 30-40 хвілін там пагаварылі. Ён сказаў, што не выключае, што яго родныя маглі быць з Беларусі. У гаворцы яго нешта падобнае на нашую было.

Знаёмствы з пісьменнікамі

Як працаваў сакратаром гаркама і абкама партыі па ідэалогіі, пасябраваў з творчай інтэлігенцыяй. Фармаваў бібліятэку беларускай літаратуры, Сяргей усё чытаў гэта.

Для станаўлення маёй нацыянальнай свядомасці (ды і Сяргея), разумення праблем творчай інтэлігенцыі вельмі важнымі былі гутаркі з такімі творцамі, як Васіль Быкаў, Уладзімір Караткевіч, Пятрусь Броўка, Іван Шамякін, Рыгор Барадулін, Ніл Гілевіч, Генадзь Бураўкін, з якім мы найбольш кантактавалі. Сустрэчы з імі ў працоўных калектывах і студэнцкіх аўдыторыях пабуджалі мяне больш клапаціцца пра развіццё нацыянальнай культуры, вывучаць нашую багатую спадчыну.

Раздрукоўкі з «Радыё Свабода»

Калі з 1972 да 1974 года ішла падрыхтоўка да 1000-годдзя Віцебска, мы, гараджане, задаваліся пытаннем: а хто мы такія? Мабыць упершыню віцебляне масава і ўсур’ёз заняліся вывучэннем гісторыі горада.

Я хоць і скончыў гістфак БДУ, але сапраўднай гісторыі Беларусі не ведаў. Не ведаў гісторыі ВКЛ, БНР, нацыянальнай сімволікі. Даведаўся пра гэта толькі ў канцы 70-х, калі стаў сакратаром абкама партыі па ідэалогіі. Камітэт па тэлебачанні і радыёвяшчанні дасылаў мне агляды перадач «Радыё Свабода». Каб валодаў інфармацыяй у выпадку нейкіх пытанняў людзей.

Сам займеў прыёмнічак і пачаў слухаць. Было цікава, але прызнаюся, напачатку нейтральна ставіўся да іх інфармацыі.

Працяг гутаркі чытайце тут.

Каментары23

Цяпер чытаюць

Сусветная зорка Джэйсан Дэрула заехаў у Беларусь. Прэм’ер Турчын вадзіў яго па Доме ўрада3

Сусветная зорка Джэйсан Дэрула заехаў у Беларусь. Прэм’ер Турчын вадзіў яго па Доме ўрада

Усе навіны →
Усе навіны

Змерайце сваю талію і рост — гэтыя дзве лічбы шмат скажуць пра ваша здароўе

Урад вызначыўся з пераносам працоўных дзён у наступным годзе

Учора ў Мінску прапаў хлопчык, які не размаўляў

«Чаму ты адключыў рухавікі?» Папярэдні даклад аб катастрофе самалёта Air India выклікаў яшчэ больш спрэчак4

«Разам адкрывалі кантынент беларушчыны». Вінцук Вячорка згадаў пра Эдварда Зайкоўскага3

На Валыні разбіўся французскі знішчальнік Mirage4

Прэм'еру і спікеру Сейма Літвы прыпомнілі, што яны 17 гадоў таму ездзілі ў Беларусь6

Падчас урагану ў Магілёве вецер знёс сабачую будку разам з сабакам1

Памёр спявак Озі Осбарн14

больш чытаных навін
больш лайканых навін

Сусветная зорка Джэйсан Дэрула заехаў у Беларусь. Прэм’ер Турчын вадзіў яго па Доме ўрада3

Сусветная зорка Джэйсан Дэрула заехаў у Беларусь. Прэм’ер Турчын вадзіў яго па Доме ўрада

Галоўнае
Усе навіны →

Заўвага:

 

 

 

 

Закрыць Паведаміць