Сьветлай памяці Алены Юрэвіч

З днём нараджэньня Алену Казіміраўну мы заўсёды віншавалі пры канцы кастрычніка. І тут – у Беларусі, і там – у далёкім Нью-Ёрку. Адны – цёплым, сардэчным лістом, другія – сьвяточнай паштоўкай ці тэлеграмай, іншыя – тэлефанічна. Віншавалі яе калегі-навукоўцы, выкладчыкі, часьцей – былыя студэнты. Зь Беларусі, Расеі, Прыбалтыкі, Польшчы, Амэрыкі... Віншавалі і ў гэтую восень. А яшчэ дамаўляліся на спатканьні, тэлефоны і чарговыя лісты, якія цяпер ужо ніколі не напішуцца...

Доктар Алена Юрэвіч нарадзілася 22 кастрычніка 1928 г. у Менску. Сярэднюю адукацыю атрымала ў адной зь менскіх школ на Старажоўцы. Зь дзяцінства спазнала «клопат пра маладое пакаленьне» савецкіх уладаў, якія пры канцы 1930-х гадоў арыштавалі яе бацьку, Казіміра Фабіянавіча, і пакінулі на доўгія пятнаццаць гадоў сям’ю на волю лёсу. Потым былі цяжкія і галодныя гады вайны, а яшчэ агеньчык надзеі, што ўсё ліхое аднойчы закончыцца.

У 1954 г. Алена Юрэвіч скончыла філялягічны факультэт БДУ. Паступіла ў асьпірантуры пры Інстытуце мовазнаўства Акадэміі навук, дзе абараніла доктарскую дысэртацыю ў галіне мовазнаўства. Там, у Інстытуце мовазнаўства, на пачатку 1960-х яна прымала актыўны удзел у падрыхтоўцы фундамэнтальнага дасьледаваньня «Гісторыя беларускай літаратурнай мовы». Яна -- адзін з суаўтараў другога тому гэтага дасьледаваньня. У гэтай працы, нягледзячы на неспрыяльныя палітычныя ўмовы і цэнзуру, доктар Алена Юрэвіч увяла ва ўжытак шмат новага матар’ялу, у тым ліку зьвязанага з «нацдэмамі» і працамі Камісіі па рэформе беларускага правапісу 1926 г. Яна была адной зь нямногіх, хто ў падсавецкай Беларусі меў мужнасьць і грамадзянскую адвагу захоўваць у навуцы навуковасьць, аб’ектыўнасьць і беларускасьць. Не згіналася й не крывіла душой. Ні ў жыцьці, ні ў працы.

З 1968 г. доктар Алена Юрэвіч працавала на катэдры беларускай мовы Менскага пэдагагічнага інстытуту. Чытала лекцыі, вяла практычныя і сэмінарскія заняткі. Поруч зь педагагічнай дзейнасьцю вяла актыўную навукова-дасьледчыцкую працу. Упершыню ў беларускім мовазнаўстве яна распрацавала праблему « Прадмет і задачы курса «Лінгвістычны аналіз мастацкіх тэкстаў». Адной зь першых у Беларусі доктар Алена Юрэвіч падрыхтавала для студэнтаў навучальны дапаможнік па стылістыцы беларускай мовы.

Чалавек энцыкляпэдычных ведаў, яна карысталася калясальным аўтарытэтам – і сярод выкладчыкаў і сярод студэнтаў. Лёгіка мысьленьня, пэдантычнасьць і дакладнасьць доктара Алены Юрэвіч не аднойчы ўражвалі яе калег-навукоўцаў і студэнтаў. Пры ўсім гэтым яна заставалася сьціплым чалавекам.

У паўсядзённым жыцьці спадарыня Алена Юрэвіч была чалавекам, якому можна было даверыцца, зь якім кожным з нас мог падзяліцца і радасьцю, і клопатамі. Да яе кожны ішоў па мудрую раду і спагаду. І яна заўсёды гатовая была прыйсьці і прыходзіла на дапамогу. Са сваёй кампетэнтнасьцю, ведамі, эрыдуцыяй, шчырасьцю і добрым словам.

Так, яе паважалі і любілі выкладчыкі, а яшчэ больш – студэнты.

Доктар Алена Юрэвіч была вельмі адказным чалавекам. І ў працы, і ў жыцьці, і ў сяброўстве. Як згадвае др. Эвеліна Блінава, яе блізкая сяброўка зь Менску, сп-ня Алена і ў сяброўстве была адданая да апошніх сваіх дзён. Нягледзячы на адлегласьці ніколі не забывалася павіншаваць з днём нараджэньня ці прыслаць прынагодную сьвяточную паштоўку.

Выключная жонка, адданая маці, клапатлівая бабуля, яна была стрыжнем для ўсёй сваёй сям’і -- і на Бацькаўшчыне і ў далёкай Амэрыцы.

У лютым 1993 г. Алена Юрэвіч разам з мужам і сынамі настала выехала ў ЗША. Але і за акіянам, у Нью-Ёрку, яна не парывала сувязяў зь беларушчынай. Разам зь сям’ёй прымала актыўны ўдзел у навуковай дзейнасьці Беларускага Інстытуту Навукі і Мастацтва ў Нью Ёрку. І там, на эміграцыі, служыла сваімі ведамі і навуковым досьведам. Прымала чынны ўдзел у падрыхтоўцы да друку творчай спадчыны беларускіх эміграцыйных пісьменнікаў. Кансультавала рэдактараў «Ангельска-беларускага слоўніка». Разам з мужам і сынам ахвярна працавала пры падрыхтоўцы да друку фундаментальнай бібліяграфіі Зоры і Вітаўта Кіпеляў «Belarusian Publishing in the West».

Яна не адыйшла, яна па-ранейшаму з намі.

Бо чалавек не памірае, пакуль жыве ў памяці іншых і ў тым, што пакінуў пасьля сябе.

Выпускнікі філялягічнага факультэту Менскага пэдінстытуту (1984 г.)

Рэдакцыя «Нашай Нівы» выказвае самыя шчырыя спачуваньні Лявону Юрэвічу і ягонай сям’і.

• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0