Архіў

Сяргей Дубавец. “Тамбовский демократ”

№ 33 (295), 6 верасьня 2002 г.

“Тамбовский демократ”

Кажуць, недзяржаўныя СМІ ў Беларусі перажываюць крызыс. Закрываюцца газэты — штук пяць за лета. Толькі крызыс ня ў гэтым. На зьмену закрытым ці адабраным прыходзяць новыя — штук дзесяць. Толькі новыя выданьні амаль спрэс расейскамоўныя. І спрэс тыражуюць новую ідэалягічную дактрыну: “пратэстны электарат Лукашэнкі ператвараецца ў электарат інтэграцыйны”. “Здравствуйте, господа”, — як некалі пачынаў свае перадачы на радыё А.Зімоўскі.

Цяпер апазыцыйным у нас будзе ўсё, што расейскае, прапуцінскае, “інтэграцыйнае”. А як інакш, калі варта табе прамовіць “незалежнасьць” — і адразу трапляеш у варожы сьпіс разам з тым самым Зімоўскім, Якубовічам — словам, у пасобнікі акупацыйнага, прынамсі антыдэмакратычнага рэжыму. Вось і падумалася мне, што для чысьціні апазыцыйнага іміджу і дэманстрацыі адданасьці ідэям антылукашызму варта было б заснаваць у Менску недзяржаўную газэту “Тамбовский демократ”. Такі сабе орган змаганьня супраць рэжыму, а за што — з назвы відаць, без эўфэмізмаў, усякіх там “времен” і “новостей”. Глядзіш, так Лукашэнку і скінем — супольным “навались” і адным махам. Ото зажыве Беларусь!

Не, не перажывае наша прэса ніякага крызысу. Гэта беларуская незалежнасьць перажывае свае сапраўды крытычныя дні. У тым сэнсе, што няшмат чым яна абароненая ад суседніх аншлюзатараў і можа быць страчаная кожны момант. Пакуль мы ў нашым “Тамбовском демократе” будзем разважаць пра нашы інтэграцыйныя электараты ды падлічваць зьвесткі сумнеўных апытаньняў пра тое, што большасьць менчукоў (ах, якая прыкрасьць!) — за ўваходжаньне Беларусі ў склад Расеі. Апытаньні сумнеўныя хоць бы таму ўжо, што заўсёды робяцца па-расейску, і гэта ў нас лічыцца “чыстай сацыялёгіяй”, хоць насамрэч у такой самай ступені нясуць у сабе падказку, як і такія самыя апытаньні па-беларуску. Псыхалягічная рэакцыя на мову ня ўлічваецца.

Шкада інтэлігенцыі, якая заблукала апошнім часам у трох соснах і пачуваецца загнанай у кут. Я ўжо восем гадоў добрасумленна ненавіджу Лукашэнку, а ён вазьмі дый скажы, што анэксія — гэта бязглузьдзіца (гэта значыць, тое самае кажа, што я думаю), дык мне нібыта або Лукашэнку палюбіць трэба — што немагчыма, або незалежнасьць выкрасьліць з сваіх каштоўнасьцяў — што таксама ўяўляецца трызьненьнем. Вось ён — цяперашні крызыс.

Адно, чым прыдумала наша інтэлігенцыя ратавацца, гэта тым, што кажа ён тое няшчыра або што зусім ня тое мае на ўвазе. А гэта ўжо чысты самападман.

Тут трэба глядзець на дылему ў кантэксьце — не спрашчаць, а ўлічваць мноства фактараў, і не ўскладняць, а слухаць уласнае сэрца. Ёсьць прынамсі два спосабы вырашэньня гэтай праблемы.

Якім чынам я буду тлумачыць сваю пазыцыю гадоў праз дваццаць, калі ўжо ўсё скончыцца? Што я так моцна ненавідзеў рэжым, ажно пачаў выдаваць “Тамбовского демократа”? Думаю, з вышыні дваццаці гадоў будзе добра відаць, што незалежнасьць у Беларусі пачатку стагодзьдзя была адзінай абсалютнай грамадзкай каштоўнасьцю, а што ўжо ты сабе там думаў і каго ненавідзеў — справа дзясятая, твая асабістая і — на той час.

Другі спосаб — выбачаюся за патас — падслухаць у народу. Узвысіцца да народнага вырашэньня гэтай праблемы. З многіх формулаў нашага цяперашняга бытнаваньня найбольш удалай мне падаецца наступная: “Народ разабраўся з Лукашэнкам і пачаў шукаць сваіх”. Гэта значыць:

— людзі перасталі жыць у чаканьні стрэсаў — раптоўных і гвалтоўных дзеяньняў з боку ўлады;

— людзі пачалі будавацца — шукаць лепшую працу ці пяць працаў, фармаваць па-новаму кола сяброў, зьбіраць грошы, думаць пра будучыню дзяцей тут, а ня дзесьці.

Народ “перарос” Лукашэнку. Сьвет больш не сыходзіцца клінам на ППРБ, і шмат чаго можна зрабіць, не чакаючы “літасьці ад прыроды”, бо Лукашэнка перастаў быць гэтай самай прыродай — камусьці даваць жаданае сонца ці дождж, а для кагосьці быць стыхійным бедзтвам.

Сьледам за народам “перарасьці” яго мусілі б і палітыкі. У вачох свайго электарату спадар Хадыка, да прыкладу, нясе ніяк ня меншую, а нават і большую адказнасьць за Беларусь, яе незалежнасьць, канстытуцыю і дзяржаўнасьць, чым таварыш Сапега. А інакш — чаму б гэта мне за спадара Хадыку галасаваць на выбарах? Толькі каб насаліць таварышу Сапегу? Каб толькі насаліць, сапраўды найбольш эфэктыўна выдаваць “Тамбовского демократа”. Толькі тады ўсе пералічаныя каштоўнасьці (Беларусь, незалежнасьць і г.д.) перастаюць быць прадметам размовы. А паколькі апазыцыйнасьць спадара Хадыкі і ягонае партыі — гэтая ніякая ні для кога не каштоўнасьць, дык пра што размова?

У Беларусі яшчэ ніхто з палітыкаў не перарос Лукашэнку, усе — пад ім, сьцятыя сваёй апазыцыйнасьцю. Але Лукашэнка адзін, адзін чалавек, які стаіць за словамі пра незалежнасьць у Канстытуцыі. Варта цяперашняму расейскаму Штырліцу ўжыць якія заплечныя захады або самому таварышу Сапегу ўвесьці праз рэфэрэндум якія-небудзь “дзьве дзяржаўныя незалежнасьці” — і мы з вамі апынёмся дзе-небудзь у ХІХ ст. Невядома, на які тэрмін. Цікава, які тады будзе лёс чатырох умоваў, каб апазыцыя (якая і каму?) пачала гаварыць з уладамі (няйначай, на беларускую фэдэральную акругу прышлюць земляка Чубайса).

Усё гэта сьмешна, відаць. Але ад усяго гэтага нас аддзяляе адно імгненьне — прысутнасьць і пазыцыя Лукашэнкі (неістотна — дыктатара, хамскае ўлады, мазаічнага псыхапата — як заўгодна). Адно імгненьне аддзяляе нас ад хаосу, у які абрынецца Беларусь у выпадку ўваходу ў склад Расеі. Сьведама жадаць такога можа толькі чалавек з поглядамі Асамы бэн Ладэна.

Словам, усё пытаньне — каму што дорага і што чаго варта. Не рабеце каштоўнасьці са сваёй апазыцыйнасьці, а рабеце — зь Беларусі, незалежнасьці, мовы. Праз 20 гадоў я нікому не растлумачу, што не зьбярог гэтага таму, што ненавідзеў Лукашэнку. Нікому, у тым ліку і сабе.

Ня мусіць за згаданымі каштоўнасьцямі стаяць адзін чалавек.

ППРБ так і ня здолеў стварыць партыю ўлады. Магчыма, ён ставіў задачу, каб яе не было, бо інакш яна даўно б узьнікла сама — з падхалімаў і прыкарытнікаў. Але гэтае месца — грамадзкай сілы, якая б стаяла за незалежнасьцю, — зеўрае ў беларускім палітычным спэктры пустатой. Гэта наша чорная дзірка. Натуральна, спадар Хадыка ніколі ня будзе ствараць тое, што называлася б партыяй улады, бо ў самым панятку тут гучыць прыслужніцтва. Але ён мог бы стварыць кампрамісную Канстытуцыйную партыю, якая ў сёньняшняй сытуацыі мела б шанцы і выступала б не як апазыцыйная, а як спаборная таварышу Сапегу — гэта значыць, апазыцыйная не татальна, а ў долях спэктру…

Але даруйце, пустыя фантазіі... Разфантазіяваўся. Апошнія, так бы мовіць, рыскі ў нашаніўскай дыскусіі. Даруйце і пастарайцеся зразумець сьціплыя аўтарскія амбіцыі — у “Тамбовском демократе” я такіх развагаў ужо не надрукую ніколі.

Сяргей Дубавец


Каментары

Цяпер чытаюць

Частка іранскіх ракет ізноў прабіла «Жалезны шчыт» Ізраіля, падалі на жылыя дамы1

Частка іранскіх ракет ізноў прабіла «Жалезны шчыт» Ізраіля, падалі на жылыя дамы

Усе навіны →
Усе навіны

«Да гэтага часу не веру, што выжыў». Расповед адзінага выжылага ў катастрофе самалёта Air India, які разбіўся ў Ахмедабадзе

Хлопца, які ў Лебедзевай бэсціў Еўропу, асудзілі за ўдзел у пратэстах і ўхіленне ад войска6

Лукашэнка запатрабаваў ад вайскоўцаў вынайсці цуд-машыну для барацьбы з дронамі9

Расіяне запусцілі ў Беларусі дзіўны месенджар — рэгістрацыя па нумары тэлефона, а вось выдаліцца можна толькі калі дазволяць34

Джон Кенэдзі і Роберт Кенэдзі згуляюць на клубным чэмпіянаце свету па футболе ў ЗША. Прычым у адной камандзе

Палавое выспяванне робіцца ўсё больш раннім, а псіхалагічная даросласць — позняй. І гэта праблема4

Дзіцячы цэнтр, які адмовіў дзяўчыне ў працаўладкаванні за беларускую мову, улады праверылі і знайшлі парушэнні2

У Ізраілі 1 загінуў, 40 параненых ад іранскай балістыкі. Пачалася трэцяя хваля ўдараў па Іране11

«Гэты фэст не толькі для кайфу». Арганізатары фестывалю Tutaka расказалі пра сёлетнія планы і перспектывы10

больш чытаных навін
больш лайканых навін

Частка іранскіх ракет ізноў прабіла «Жалезны шчыт» Ізраіля, падалі на жылыя дамы1

Частка іранскіх ракет ізноў прабіла «Жалезны шчыт» Ізраіля, падалі на жылыя дамы

Галоўнае
Усе навіны →

Заўвага:

 

 

 

 

Закрыць Паведаміць