Kniћka dla niamieckaha padaroћnika

Holger Knauf. WeiЯrussisch (Belarus): Wort fьr Wort. — Bielefeld: Reise Know-How Verlag Peter Rump GmbH, 2001.

Małady słavist Holger Knauf napisaū, a tavarystva z abmiežavanaju adkaznaściu «Vydaviectva Petera Rumpa» vypuścila letaś knižku «Biełaruskaja: słova za słovam». Jana stałasia 145-m tomikam u seryji «Kauderwelsch».

Knižka pryznačanaja dla turystaū, padarožnikaū. Uličyūšy moūnuju sytuacyju ū Biełarusi, možna pacisnuć plačyma dy skazać: musić, nie takija ūžo praktyčnyja tyja niemcy ź Bilefeldu, kali vypuskajuc dapamožnik dla padarožnikaū pa kraine, u jakoj na čałavieka mohuć napuścicca za toje, što razmaūlaje pa-biełarusku, i ū jakoj vydyhajucca pierad inšamoūnymi. Voś, naprykład, niamieckija sacyjał-demakraty — ludzi praktyčnyja: na amal miljon siabroū SPD niama nivodnaha, chto b zbolšaha viedaū biełaruskuju. Ale ū niemcaū vidočny padzieł pamiž palitykami i navukoūcami. U toj čas, kali niamiecki ūrad nie pryznavaū BNR i čyniū pieraškody jaje ūradu, movaju našaha narodu cikavilisia i jaje vyvučali Rudolf Abicht i jahonyja vučni, a taksama aūtar samaha hruntoūnaha etymalahičnaha słoūnika rasiejskaje movy Max Vasmer. Voś i vydaūcy seryji «Kauderwelsch», jak vyhladaje, schilnyja zadavalniać nia tolki praktyčnyja patreby, ale j cikaūnaść niemcaū da usiakaje čužyny dy ekzotyki. Jany vypuścili dapamožniki nia tolki ū dziasiatkach samastojnych movaū, ale i ū amerykanskim, francuskich, hišpanskich dy anhielskich słenhach, a taksama ū bavarskaj, berlinskaj, vienskaj, kiolnskaj, švabskaj, saksonskaj dy švajcarskaj havorkach niamieckaje movy. Tamu zakanamierna, što knižka Holgera Knaufa vyjšła mienavita ū Bilefeldzie.

U knižcy kišennaha farmatu i pry žadańni aūtara nielha bylo b pakazać tonkaści movy. Skažam, toje, što ū našaj movie, jak i ū niameckaj, majecca plusquamperfectum, a futurum utvarajecca i bez dapamožnaha dziejasłova. Što možna skazać nia tolki paśla abiedu, ale i pa abiedzie. Možna paškadavać, što aūtar pierakładaje vyraz Eine Flasche Wodka / Bier adno tolki jak Butelka harelki / piva: u biełaruskaj movie pa častacie užyvańnia słovu butelka nie sastupaje hiermanizm plaška.

Viedaju, jak niamieckija feministki zaūziata patrabujuć, kab u kožnaha nazoūnika, što abaznačaje prafesiju (rod zaniatkaū), mielisia žanočy i muzčynski adpaviedniki. Aūtar knižki nie zabyvaje pra heta. Ale da słovaū sakratar i taksist jon čamuści zabyū prystavic -ka (praūda, sakratarka — u adroźnieńnie ad niamieckaje Sekretärin — u nas pakul što abaznačaje pamočnicu načalnika, pratakalistku, ale nie kiraūnicu — sakratara vykankamu, naprykład, ci jakoje partyji).

Jak i naležyc linhvistu, što piša dla turysta, vandroūnika, H.Knauf kirujecca žyvoju, hutarkovaju movaju. Tamu niemec, zazirnuūšy ū jahonuju knižku, budzie pytacca nie «Jak dajści (dajechać) da aūtavakzału?», a «Jak dabracca da aūtavakzału?» Nia viedaju, ci dobra heta — rekamendavać čytaču taki moūny zvarot. Adčuvajecca, što H.Knauf niamała času pravioū mienavita ū biełaruskamoūnym maładziovym atačeńni, a tamu my možam sustreć i taki vyraz: «Nu, davaj, nalivaj». Heta, jak kažuc maładyja, narmalova. A voś vyraz «Nu, davaj, byvaj!» — nie zusim naturalny.

Kniha dla padarožnika pavinna źmiaščać źviestki pra krajinu, paradki ū joj i zvyčaji žycharoū. Kali H.Knauf paviedamlaje niemcam, što ū Biełarusi kvitki na pryharadnyja i pasažyrskija ciahniki pradajucca ū roznych kasach, što raskłady ruchu aūtobusaū časta parušajucca, što šmat restaranaū pracujuć pa-saviecku, — jon maje racyju. A voś kali jon piša, što naša strava kapusta — heta kalte Sommersuppe aus Kohl (chałodny letni sup z kapusty), jon nia maje racyji, i dobra było b, kab chtości pačastavaū aūtara kapustaju (kvašanaju ci śviežaju), zhatavanaju ū čyhunku ū viaskovaj piečy. Nia maje aūtar racyji i tady, kali piša, byccam paśla revalucyji 1917 h. biełarusy karystajucca vyklučna kirylicaju. Voś dziela hetaha ja i pišu svoj vodhuk łacinkaju.

A kali nie źviartać uvahi na drobiazi i mieć na ūvazie perspektyvu, dyk Holger Knauf napisaū davoli hruntoūnuju pracu. Pry žadańni dalej zajmacca słavistykaju jon moh by na asnovie hetaje knižki zrabić padručnik bełaruskaje dla niemcaū i doktarskuju dysertacyju.

Dziadźka z chutaru

• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0