Historyja3737

«Hasudaravy ludzi» i «bajavyja chałopy» isnavali ŭ Carstvie Maskoŭskim, u Biełarusi takich nie było

Vysokija čynoŭniki Biełarusi niekalki razoŭ užyvali vyraz «hasudaravy ludzi». Eks-ministr Sivakoŭ tak nazyvaŭ najvyšejšych dziaržaŭnych słužboŭcaŭ, a vice-premjerka Kačanava, zdajecca, — usich rabotnikaŭ ustanoŭ, što finansujucca ź dziaržaŭnaha biudžetu.

Chto ž takija «hasudaravy ludzi» i chto taki «hasudar»?

«Hasudarom» u rasijskaj tradycyi nazyvali kiraŭnika dziaržavy (ras. = «hosudarstvo»). Adpaviednik słova «hosudaŕ» na starabiełaruskaj movie — «haspadar». Adnak z časam u biełaruskaj movie luboha ŭłaśnika ziamli stali nazyvać «haspadarom», kožny sam na svajoj ziamli haspadar, tady jak u Maskovii, Rasii hasudar — heta car.

«Hasudaravymi ludźmi» ŭ Rasii, jak nam paviedamlajuć encykłapiedyi, ličylisia asoby, abaviazanyja nieści vajskovuju ci administratyŭnuju słužbu na karyść dziaržavy. Inšaja nazva ich — «słužyłyja ludzi». Jany naležali da roznych sasłoŭjaŭ, ich abjadnoŭvaŭ abaviazak dziaržaŭnaj słužby.

«Hasudaravy ludzi» ŭ Rasijskim carstvie dzialilisia na katehoryi:

— słužyłych «pa aciečastvie» (pa spadčynnym abaviazku),

— słužyłych «pa prybory» (vybary abo adbory),

— słužyłych «pa pryzyvie» — tak nazyvali sialan, što brali ŭ vojska ŭ vajenny čas,

— carkoŭnych słužyłych ludziej,

— bajavych chałopaŭ.

U Biełarusi termina «hasudaravy ludzi» nie isnavała, arhanizacyja dziaržavy była ŭ nas inšaja.

Asnoŭnymi sasłoŭjami — pa-biełarusku lepš kazać «stanami» — u Vialikim Kniastvie Litoŭskim byli šlachta (najbahaciejšuju jaje častku nazyvali mahnatami, ale de-jure ŭsia šlachta mieła adnolkavyja pravy), duchavienstva, miaščanie, sialanie i žydy. U susiedniaj Ukrainie isnavaŭ jašče asobny stan «kazaki».

Karol u časy Rečy Paspalitaj jurydyčna ličyŭsia asobnym stanam. U adroźnieńnie ad Rasii, hramadzianie jaho vybirali.

U adroźnieńnie ad Rasii, u nas nie było paniaćcia, što dziaržava, kraina i ŭvieś jaje lud jość ułasnaściu manarcha. U Rasii caru naležała i zakanadaŭčaja, i vykanaŭčaja, i sudovaja ŭłada. U nas karol ažyćciaŭlaŭ tolki vykanaŭčuju ŭładu.

Usie hramadzianie — šlachta — byli svabodnymi ludźmi, ale ŭzamien mieli abaviazak abarony ajčyny ŭ vajenny čas.

U toj ža čas na dziaržaŭnuju słužbu ŭ mirny čas jany išli tolki pa žadańni, abaviazku takoha nie było.

U tym adroźnieńnie rasijskaha ładu ad VKŁaŭskaha, biełaruskaha.

Kamientary37

 
Naciskańnie knopki «Dadać kamientar» aznačaje zhodu z rekamiendacyjami pa abmierkavańni.

Ciapier čytajuć

Suśvietnaja zorka Džejsan Deruła zajechaŭ u Biełaruś. Premjer Turčyn vadziŭ jaho pa Domie ŭrada8

Suśvietnaja zorka Džejsan Deruła zajechaŭ u Biełaruś. Premjer Turčyn vadziŭ jaho pa Domie ŭrada

Usie naviny →
Usie naviny

Navalničny front dabraŭsia da Minska

Źmierajcie svaju taliju i rost — hetyja dźvie ličby šmat skažuć pra vaša zdaroŭje

Urad vyznačyŭsia ź pieranosam pracoŭnych dzion u nastupnym hodzie

Učora ŭ Minsku prapaŭ chłopčyk, jaki nie razmaŭlaŭ

«Čamu ty adklučyŭ ruchaviki?» Papiaredni dakład ab katastrofie samalota Air India vyklikaŭ jašče bolš sprečak4

«Razam adkryvali kantynient biełaruščyny». Vincuk Viačorka zhadaŭ pra Edvarda Zajkoŭskaha3

Na Vałyni raźbiŭsia francuzski źniščalnik Mirage4

Premjeru i śpikieru Siejma Litvy prypomnili, što jany 17 hadoŭ tamu jeździli ŭ Biełaruś6

«Hetaje haŭno treba spyniać». Kurs, Roŭda, Łojka dy inšyja biełarusy pra dykpiki Stryžaka53

bolš čytanych navin
bolš łajkanych navin

Suśvietnaja zorka Džejsan Deruła zajechaŭ u Biełaruś. Premjer Turčyn vadziŭ jaho pa Domie ŭrada8

Suśvietnaja zorka Džejsan Deruła zajechaŭ u Biełaruś. Premjer Turčyn vadziŭ jaho pa Domie ŭrada

Hałoŭnaje
Usie naviny →

Zaŭvaha:

 

 

 

 

Zakryć Paviedamić