Kantrol za Internetam u Iranie

Iranski režym z dapamohaj jeŭrapiejskich telekamunikacyjnych kampanijaŭ raspracavaŭ adzin z samych vytančanych miechanizmaŭ kantrolu i cenzaravańnia Internetu, miechanizm, jaki dazvalaje ŭ masavym paradku praviarać źmiest asabistych paviedamleńniaŭ.

Rospyty iranskich ekśpiertaŭ u Iranie i pa‑za miežami krainy śviedčać, što namahańni iranskaha ŭradu zrabić manitorynh infarmacyi ŭ Siecivie siahajuć dalej za prostaje błakavańnie sajtaŭ ci paharšeńnie jakaści internet‑trafiku.

Pavodle ekśpiertaŭ, iranskija ŭłady z dapamohaj technałohii «Hłybokaja pravierka pakietaŭ»(DPI) źbirajuć infarmacyju pra asobnych hramadzianaŭ i mohuć mianiać jaje z metami dezinfarmacyi.

Hetyja novyja mahčymaści manitorynhu, prynamsi, častkova, zabiaśpiečyła sumiesnaje pradpryjemstva, utvoranaje ź niamieckaj firmy Siemens AG i finskaj kampanii Nokia Corp., paviedamiŭ Ben Rum, presavy sakratar sumiesnaj kampanii. Centr manitorynhu, jaki byŭ zbudavany ŭ iranskaj dziaržaŭnaj telefonnaj manapolii, byŭ častkaj bolšaha kantraktu, jaki ŭklučaŭ prožach technałohii pa mabilnych telefonach.

«Kali vy pradajacie kamunikacyjnuju sietku, razam ź joj vy pradajacie zdolnaść pierachoplivać paviedamleńni, jakija pieradajucca praź jaje», — skazaŭ Rum.

Pavodle ekśpiertaŭ, u apošnija miesiacy iranski ŭrad dosyć pieryjadyčna, ale nie vielmi intensiŭna ekśpierymientavaŭ z nabytymi technałohijami, ale padčas apošnich nieparadkaŭ i chvalavańniaŭ pačaŭ rabić heta stała.

«My nie viedali, što jany buduć karystacca hetym pastajanna, — kaža tehieranski internet‑inžynier. — Ale ciapier my razumiejem, što jany majuć mahutnuju technałohiju, jakaja dazvolić im kompleksny nahlad ŭ Siecivie».

«Hłybokaja prvierka pakietaŭ» — heta zdolnaść praviarać płyni internet‑dadzienych, ad elektronnaj pošty i telefonnych zvankoŭ praź Internet da paviedamleńniaŭ na sacyjalnych sietkach, takich jak Facebook i Twitter. Kožny pakiet dadzienych, jaki dasyłajecca praź Internet, za ličanyja milisiekundy dekanstrujujecca, praviarajecca na klučavyja słovy i adnaŭlajecca znoŭ. U vypadku Iranu heta robicca ŭ absiahach usioj krainy — dastakova zrabić adzin šluzavy punkt. Ale pakul ciažka skazać, ci dla «Hłybokaj pravierki pakietaŭ» vykarystoŭvajecca mienavita jeŭrapiejskaja technałohija.

Filtravańnie iranskaha internet‑trafiku tłumačyć pryčyny taho, čamu ŭrad nie pierakryvaje Sieciva zusim, i toje, čamu padčas abviaščeńnia vynikaŭ i pačatku masavych nieparadkaŭ jano pracavała zapavolena.

Karystalniki ŭ Iranie paviedamlajuć, što hetymi dniami chutkaść Internetu źniziłasia amal u dziesiać razoŭ u paraŭnańni sa zvyčajnaj. A jak viadoma, «Hłybokaja pravierka pakietaŭ» zapavolvaje pieradaču internet‑źviestak, darma što hetymi dniami jaje kampiensavali šmatkrotnym pavieličeńniem prapusknoj mocy.

Ciapier Iran «umiešvajecca ŭ toje, što ludzi chočuć skazać», — kaža Bredli Anścis, kiraŭnik adździełu techničnych stratehijaŭ Marshal8el — kalifarnijskaj kampanii pa biaśpiecy ŭ Siecivie: «Vydaje na toje, što jany stupili na krok upierad u paraŭnańni z tym, što robiać inšyja krainy, navat Kitaj».

U Kitai, dzie 300 miljonaŭ internet‑karystalnikaŭ, filtravańnie Iternetu ažyćciaŭlajecca nie tak centralizavana — na ŭzroŭni internet‑pravajderaŭ, jakich u krainie niekalki, što pavinna vyklikać šmat pytańniaŭ pra kaardynacyju dziejańniaŭ pamiž pravajderami. U Iranie, dzie 23 miljony čałaviek zavitvajuć u Internet, usia infarmacyjnaja płyń prachodzić praz adnaho manapalista — dziaržaŭnaha pravajdera «Telekamunikacyjnyja infrastruktury».

Kali siońnia niejkaja dziaržava choča kantralavać infarmacyju, niedastakova adno błakavać dostup da internet‑sajtaŭ: jany mohuć mieścicca pa‑za miežami krainy. Ciapier, kali abmien vyjavami i paviedamleńniami praz sacyjalnyja sietki robicca papularniejšym, represiŭnyja režymy źviartajucca da technałohijaŭ, jakija dazvalajuć im prahladać źmiest pierasyłki, paviedamleńnie za paviedamleńniem. Krainy ź niedemakratyčnym uradam — nie adzinyja, chto vykarystoŭvaje takija technałohii. Da prykładu, Brytanija maje śpis aficyjna zabłakavanych sajtaŭ, padobnyja zachady robić Niamieččyna. U ZŠA, Nacyjanalnaje Ahienctva Biaśpieki maje padobnyja mahčymaści i pravy, jakija pieraduhledžanyja «Prahramaj pa vysočvańni terarystaŭ». Pravierka źmiestu i technałohii filtravańnia ŭžo pašyrylisia siarod karparacyjaŭ, škołaŭ i inšych ustanovaŭ, jak srodak zmahańnia ź niepatrebnymi paviedamleńniami (spamam) i kamputarnymi virusami. U siemjach błakavańnie vykarystoŭvajecca, kab abaranić dziaciej ad parnahrafičnych staronak, jakija prapanujuć azartnyja hulni. U Iranie cenzaravańnie Internetu paŭstała z padobnym arhumientacyjaj: treba błakavać pornasajty. Kampanija Nokia Siemens Networks pastaŭlała technałohii ŭ Iran zhodna z kancepcyjaj «zakonny pierachop, kaža Ben Rum. Pavodle hetaj ahulnapryniataj kancepcyi, možna pierachoplivać asabistyja źviestki karystalnika dziela efiektyŭnaha zmahańnia z teraryzmam, dziciačaj parnahrafijaj, pieravozam narkotykaŭ i inšymi niezakonnymi dziejańniami, jakija abrali srodkam kamunikacyi Internet.

Iran pačaŭ aktyŭna kantralavać Internet u kancy 1990‑ch — z časoŭ, kali Sieciva dajšło da univiersitetaŭ i dziaržaŭnych ustanovaŭ. U pačatku 2000‑ch urad sprabavaŭ abmiežavać błahaśfieru — naprykład, abviazvaŭ błohieraŭ nabyvać dziaržaŭnyja licenzii. U 2005 hodzie, padčas prezidenckich vybaraŭ, urad zabłakavaŭ Internet na kolki hadzinaŭ, abvinavaciŭšy zamiežnych chakieraŭ u kibier‑atacy, — śćvierdžańnie, jakoje niekatoryja tehieranskija inžyniery pryznali niepraŭdzivym.

Krystafier Roŭds i Łareta Čao, Uoł Stryt Džornał»

• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0