Pryniata ličyć, što kava (i jaje aktyŭny inhredyjent kafiein) robić nas bolš badziorymi i enierhičnymi. Ale ŭpłyŭ kafieinu na ludziej moža być roznym: usio zaležyć ad našaj hienietyki i taho, jak my jaho ŭžyvajem.
Mark Stejn, prafiesar kafiedry psichijatryi i navuk pra pavodziny ŭ amierykanskim Univiersitecie Vašynhtona, tłumačyć heta tak: «Paradoks kafieinu ŭ tym, što jon na karotki čas pryvodzić da pavyšeńnia ŭvažlivaści. Jon palapšaje kahnityŭnyja zdolnaści i prosta robić nas bolš enierhičnymi».
Ale ž doktar Stejn papiaredžvaje: nakaplalny efiekt kavy całkam adroźnivajecca ad karotkačasovaha. Častkova kafieinavy paradoks źviazany z tak zvanym «ciskam snu» — čym bolš vam chočacca spać uviečary, tym bolšy hety cisk. U našych ciełach pracujuć bijałahičnyja hadzińniki, jakija «zavodziacca» ŭ momant abudžeńnia i «prymušajuć» nas uviečary kłaścisia spać, piša New York Times.
Nieŭrołah Set Błekšau z Univiersiteta Džona Chopkinsa kaža, što na praciahu dnia našy kletki i tkanki vykarystoŭvajuć enierhiju i spalvajuć jaje ŭ formie rečyva pad nazvaj ATF (adenazintryfasfat). Kali my dumajem, robim fizičnyja praktykavańni, pracujem ci zajmajemsia bieham, my vytračvajem ATF, i ŭ jakaści pabočnaha praduktu našy kletki vyrablajuć inšaje rečyva — adenazin. Jon upłyvaje na śpiecyjalnyja receptary ŭ hałaŭnym mozhu, što i prymušaje nas adčuvać siabie bolš sonnymi.
Malekuły kafieinu padobnyja pa svajoj struktury da malekuł adenazinu, tamu kafiein źviazvajecca z receptarami zamiest jaho — adpaviedna, adenazin užo nie moža na ich upłyvać. U vyniku kafiein časova pryhniataje cisk snu i robić nas bolš badziorymi.
Ale ž adenazin usio roŭna nakoplivajecca ŭ arhaniźmie — i jak tolki skončycca dziejańnie kafieinu, jon nahadaje pra siabie. U hety momant vy budziecie adčuvać vielmi vysoki ŭzrovień cisku snu, i adzinaje pravilnaje vyjście — paspać.
Ale ž čym bolš kavy my pjom, tym bolš arhanizm da jaje zvykaje. Kolkaść adenazinavych receptaraŭ u mozhu pavialičvajecca, treba ŭsio bolš kavy, kab paŭpłyvać na ich, a piečań tym časam pačynaje vyrablać prateiny, jakija rasščaplajuć kafiein chutčej.
Prostaja zvyčka pić šmat kavy ci čaju niepaźbiežna paharšajuć jakaść snu, što viadzie da pastajannaj stomlenaści.
Kafiein taksama moža spryjać skačkam uzroŭniu cukru ŭ kryvi i ŭzmacniać abiazvodžvańnie — iznoŭ ža, abiedźvie hetyja źjavy paviašajuć stamlalnaść.
Što ž rabić? Pracazdolnaść najlepš pavyšaje nie kava — lepiej palepšycie son i fizičnuju nahruzku. Navat kali nie ŭdałosia vyspacca nočču, znajdzicie 20 chvilin, kab zadramać udzień.
Trochi fizičnaj pracy, prajścisia pieški ci pasiadzieć na soncy — usio heta nadaje enierhii.
Kamientary