Adtok kadraŭ, emihracyja i zamiaščeńnie rasijskim kantentam.
Ekśpierty pakazali niekalki daśledavańniaŭ pad ahulnaj nazvaj «Biełaruskaja kultura: stan i patreby aktaraŭ, pierśpiektyvy refarmavańnia».
Kandydat kulturałohii, redaktar «Biełaruskaha štohodnika» Vadzim Mažejka pa vynikach pracy adznačaje takija prablemy biełaruskaj kultury:
- zamiaščeńnie rasijskim kulturnym praduktam — rasijskija knižki i artysty, čosy rasijskich druhasortnych zorak, jakija pačynajuć zamianiać u rehijonach biełaruskich śpievakoŭ;
- abvastreńnie chraničnych prablem i ahulnaja dehradacyja;
- niedachop kadraŭ, a ŭ isnujučych — niedachop dośviedu i adukacyi, časam dośvied naličvaje tolki miesiacy, novyja ludzi nie zatrymlivajucca na pasadach u kultury;
- ułada sistemna nie ličyć heta prablemaj.
Mažejka źviartaje ŭvahu, što ŭ biełaruskaj ułady nibyta niama impetu navat na siarednija reformy ŭ kulturnaj śfiery, jana nie viedaje, dziela čaho heta rabić. Kab stała lepiej? Uładu, ličyć Mažejka, prahres naŭrad ci chvaluje, jany ličać, što i ciapier usio fajna.
Jon zaŭvažaje jašče adnu prablemu siońniašniaj biełaruskaj kultury: «Stavicca znak roŭnaści pamiž śfieraj kultury i dziaržaŭnymi ŭstanovami śfiery kultury. Na toje, što adbyvajecca ŭ niezaležnym kulturnym siektary, dziaržava hladzić z zapluščanymi vačyma, pa hetych ustanovach navat nie źbirajecca statystyka».
Dyrektarka «JeŭraBiełarusi» i kansultantka Biełaruskaj Rady kultury Taćciana Pašavałava raskazała pra klučavyja subjekty biełaruskaj niezaležnaj kultury. Jana analizavała šlach kultury z padziej 2020-ha da ciapierašniaha času i padkreśliła, što za hety składany pieryjad kultura maje nie tolki straty (što vidavočna), ale i zdabytki.
Da apošnich Pašavałava adnosić tvorčy ŭzdym 2020-ha i salidaryzacyju kulturnych dziejačaŭ taho času, jakaja dahetul zachavała peŭnuju aktualnaść. Usio heta spryjała padvyšeńniu statusu i roli biełaruskaj kultury za miažoj i ŭnutry krainy. Ź inšaha boku, praz represii niezaležnaja kultura ŭnutry Biełarusi šmat u čym była vyviedzienaja ź lehalnaha pola, to-bok akazałasia pa-za zakonam. Śfiera zaznała adtok kadraŭ, biespracoŭje i emihracyju. Raźvićcio biełaruskaj kultury siońnia šmat u čym mahčymaje tolki za miažoj, jana pieratvarajecca ŭ transhraničnuju.
Taćciana adznačyła jašče adzin zdabytak — toje, što ŭ 2020-m hramadstva prysvoiła sabie peŭnyja daminanty biełaruskaj niezaležnaj kultury. Prykład — bieł-čyrvona-bieły ściah.
Ale, pavodle Pašavałavaj, niezaležnym kulturnym dziejačam jašče i šmat čaho nie staje. U pryvatnaści, padčas aznačanaha daśledavańnia jany kazali pra nieabchodnaść zładzić arhanizacyju, jakaja b stvaryła i padtrymlivała sietku raspaŭsiudu biełaruskich knih. Siarod inšych pažadańniaŭ było zasnavańnie śpiecyjalizavanych kulturnych miedyja, stvareńnie proma-hrup i pradziusarskich centraŭ dla biełaruskich vykanaŭcaŭ, u tym liku maładych, i h.d. Ale hałoŭnaje — placoŭki, dzie dziejačy kultury mahli b pradstaŭlać siabie i svaje prajekty, znachodzić partnioraŭ, fondy i donaraŭ.
Mieniedžarka prajektaŭ Biełaruskaj rady kultury Kaciaryna Ramančyk dadała, što biełaruskaj kultury nie chapaje adaptavanych adukacyjnych prahram, aryjentavanych na śpiecyfiku mastactva, kultury i kiravańnia ŭ hetaj śfiery. Taksama, kaža Ramančyk, praktyčna nie pradstaŭlenyja prahramy niefarmalnaj adukacyi, skiravanyja na biełaruskich kulturnych mieniedžaraŭ i kulturnych ci art-aktyvistaŭ.
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆBiełaruskija kalendary na 2024 hod: fantastyčny vybar jak unutry Biełarusi, tak i za miažoj
Śviatłana Kurs: Pakul leŭ ci koń žyvyja, ich buduć łupić z usich bakoŭ
Ciapier čytajuć
«Vielmi dobra razumieju biełaruskuju movu. Navat nie dumaŭ». Źjaviłasia VIDEA razmovy biełaruskich palitviaźniaŭ ź Zialenskim18
Kamientary