Heta ciapier adna z topavych kuciurje ŭ śviecie. Jaje sukienki zavarožvajuć
Irys van Cherpien, adna z samych niezvyčajnych dyzajnierak XXI stahodździa, pieratvaryła modu ŭ splacieńnie navuki, mastactva i architektury. Jaje ŭbory nasili Łedzi Haha i Bjonsie.
Naradziŭšysia ŭ 1984 hodzie ŭ małym niderłandskim horadzie Viejzie, Irys ź dziacinstva spałučała dźvie zusim roznyja prastory — pryrodnuju stychiju vakoł i prahu da vyjaŭleńnia niabačnaha. Jana skončyła viadomuju hałandskuju akademiju mastactvaŭ ArtEZ. I ŭ 23 hady zasnavała ŭłasny brend i praviała pieršy pakaz na Tydni mody ŭ Amsterdamie.
«Kali ja tolki pačynała, usia maja ŭvaha była zasiarodžana na ručnoj pracy i ramiastvie — ja navat nie vykarystoŭvała šviejnuju mašynu. Ciapier moj tvorčy praces staŭ značna bolš kałabaracyjnym: ja ŭzajemadziejničaju z architektarami, navukoŭcami i inžynierami, kab stvarać adzieńnie, u jakim spałučajucca ekśpierymientalnyja technałohii i tradycyjnaje majsterstva. Takoje miždyscyplinarnaje daśledavańnie naradžaje pastajanny dyjałoh, novyja viedy i vykliki», — havoryć madeljer.
Irys adna ź pieršych u historyi vysokaj mody pačała vykarystoŭvać 3D-druk, łaziernuju rezku, bijamateryjały i ałharytmy, kab stvaryć adzieńnie, što nahadvaje žyvoje.
«Kali ja pracuju z 3D-drukam, ja sapraŭdy starajusia kinuć vyklik jak materyjału, tak i mašynie. My rabili tekstury i materyjały, jakija nam raili nie rabić abo kazali, što heta nie atrymajecca. Mienavita tamu takaja technałohija mnie cikavaja: kali b ja nie pašyrała jaje miežy, ja b nie zmahła stvaryć toje, što niemahčyma zrabić uručnuju», — dzielicca kuciurje.
Sukienki ź jaje kalekcyj niaredka niemahčyma nasić u zvykłym sensie — jany zanadta krochkija, składanyja, jany — art-abjekty. Ale mienavita heta i źjaŭlajecca sutnaściu jaje pracy. Kuciurje nie choča apranać žančyn — jana choča pakazać enierhiju, što zychodzić ź ich ruchu, dumki, isnavańnia.
«Kali ja stvaraju adzieńnie, ja starajusia rassunuć miežy — ci, dakładniej, naša ŭsprymańnie hetych miežaŭ, jakija my sami sabie vyznačajem. Realnaść — heta ŭsio, i sny — heta toje ž samaje: usio zaležyć ad taho, dzie mienavita ty pravodziš miažu pamiž imi. I jak mnie padajecca, hetaja miaža dla mianie moža być zusim nie takoj, jak dla kahości inšaha», — havoryć Irys.
Van Cherpien zachaplajecca pryrodaj, ale nie jak estetyčnym abjektam, a jak sistemaj. Jaje vabić toje, što adbyvajecca ŭnutry: rost, razbureńnie, vibracyi. Mienavita heta robić jaje pracy adnačasova składanymi i hłyboka arhaničnymi.
Jaje sukienki paŭtarajuć to pieralivy mieduz u mory, to ŭzmach kryłaŭ matylka.
Irys stvarała sceničnyja kaściumy dla baleta, opiery, a taksama supracoŭničała z takimi zorkami, jak Kiejt Błanšet, Łedzi Haha, Cilda Suintan, Kara Deleviń, Skarlet Jochansan, Bjork, Hrajms i inšymi. Jaje pracy trapili ŭ Muziej sučasnaha mastactva ŭ Ńju-Jorku, Muziej Viktoryi i Albierta ŭ Łondanie, Muziej dyzajnu ŭ Chielsinki.
Van Cherpien — dyzajnierka, jakaja nie vyznačaje tendencyi ŭ modzie, a pieraasensoŭvaje, što takoje moda ŭvohule. Jaje cikavić nie vyrab, a vopyt; nie forma, a sens. Jana stvaraje nie rečy, a prastory — tonkija, vibrujučyja, sensarnyja.
«Vielmi vialikaja častka mody — heta mary, stvareńnie identyčnaści i stvareńnie historyi dla kahości i z kimści. Ja šyju sukienki dla žanočaha cieła, i baču ŭ hetym svaju muzu. Heta adpraŭny punkt; heta jak majo pałatno. U zaležnaści ad adzieńnia ja mahu aśviatlić roznyja elemienty siłueta», — dzielicca van Cherpien.
Ciapier čytajuć
«Heta ryzykoŭna dla Biełarusi». Zialenski zajaviŭ, što Rasija raźmiaščaje abstalavańnie dla naviadzieńnia šachiedaŭ na dachach biełaruskich šmatpaviarchovikaŭ2020
«Heta ryzykoŭna dla Biełarusi». Zialenski zajaviŭ, što Rasija raźmiaščaje abstalavańnie dla naviadzieńnia šachiedaŭ na dachach biełaruskich šmatpaviarchovikaŭ20
«Hienierał Biada vylecieŭ praz bakavoje škło «Čajki». Małaviadomaja avaryja 1976 hoda, u jakoj zahinuli druhi čałaviek u BSSR i bajavy lotčyk-hienierał33
Kamientary