Čamu ŭ biełaruskaj turmie tak mocna chudziejuć? Tłumačym
Šmat kaho šakavali foty Siarhieja Cichanoŭskaha na voli — paśla piaci hadoŭ za kratami palityk važyć 79 kh. I jon daloka nie adziny viazień, chto zhubiŭ bahata vahi za termin u biełaruskaj turmie. Čamu ž heta adbyvajecca?
«Ujavicie sabie sup ź pierakisłaj kapusty — hetaj kisłatoj možna travić žaleza!»
Były aficer Alaksandr Vielaśnicki trapiŭ za kraty ŭ vieraśni 2021-ha pa spravie Andreja Zielcera. Jak i inšyja «zielcaraŭskija», Vielaśnicki pravioŭ bolš za miesiac u žodzinskaj turmie z zabaronaj na advakata, pieradačy i atavarki. Jaho dośvied padobny da taho «žestačajšaha» režymu, pra jaki raskazvaŭ Siarhiej Cichanoŭski:
«Charčavańnie było nijakim, jaho było mała, i jano składałasia pieravažna z vady. Znajści bulbinu ŭ «supie» — heta było ščaście, pra niešta padobnaje da miasa ci plamu tłušču ja ŭvohule maŭču. Davali tak, kab zakładnik nie zdoch z hoładu.
Kali mianie pieraviali ŭ bresckaje SIZA i dali pieršuju viačeru, možna było ličyć, što ja trapiŭ u niejki sanatoryj. Ježy było šmat, niešta ź jaje navat možna było nazvać smačnym. U mianie ŭžo byŭ dostup da atavarki, tak što možna było dadać da turemnaha baršču nabytuju śmiatanu i kavałačak kaŭbasy».
Alaksandr uspaminaje i pra niščymnaść ježy ŭ kałonii — paśla amal paŭtara hoda ŭ SIZA mužčyna trapiŭ na vosiem miesiacaŭ u kałoniju №15 u Mahiloŭ. Heta było asabliva zaŭvažna dla tych viaźniaŭ, chto nie moh ničoha sabie nabyć u turemnaj kramie.
Ale, kaža Alaksandr, vahu za kratami hublajuć nie tolki praz drennuju ježu. Sprava jašče i ŭ niervach — akramia ŭsiaho inšaha, praź pieražyvańni hublaješ apietyt.
Padčas źniavoleńnia Vielaśnicki straciŭ 15 kh vahi.
Arciom Zadrucki taksama apynuŭsia za kratami pa spravie Zielcara, prajšoŭ praz paŭtara hoda ŭ SIZA i siem miesiacaŭ u kałonii ŭ Navapołacku. Jak «zielcaraŭski», Arciom pravioŭ paŭtara miesiaca ŭ SIZA na tym samym «žestačajšym» režymie.
Jon raskazvaje, čym była padobnaja ježa ŭ SIZA i ŭ kałonii:
«Heta vielmi vuhlavodzistyja stravy, u jakich mała białku, zvyčajna niejkija prostyja kašy. Racyjon adroźnivajecca ŭ zaležnaści ad siezonu. Akramia kaš, heta bulba i kapusta, da jakich dadajuć miasa, moža być piarłoŭka abo rys ź miasam. Časam dajuć jajki, u SIZA i ich niama, kali ŭ ciabie nie śpiecyjalnaja dyjeta. Masła taksama dajuć tolki dyjetčykam.
Jakaść ježy zaležyć ad pastavak. Chłopcy, jakija pracavali na kuchni ŭ SIZA ci ŭ kałonii, kazali, što časta da ich traplali praterminavanyja abo žudasnyja pa jakaści pradukty — harodnina, makarona».
Arciom raskazvaje, jakija pradukty mohuć trapić na kuchniu dla viaźniaŭ. Staraja kapusta z vajskovych častak, pamidory ź ćvillu, što zalažalisia na składach — takoha za kratami šmat, kaža mužčyna. Usia hetaja ježa daść mała enierhii viaźniam, jakija zvyčajna zajmajucca ciažkaj fizičnaj pracaj.
Pavodle słoŭ Zadruckaha, jość ježa, jakuju prosta niemahčyma jeści:
«Ujavicie sabie sup ź pierakisłaj kapusty. I hetuju kapustu mohuć davać try razy na dzień, u Žodzina heta narmalnaja praktyka. Cudoŭna pamiataju, što hetuju kapustu pačynali davać u kancy žniŭnia, a ŭ kancy vieraśnia jaje ŭžo niemahčyma było jeści, bo jana znachodzicca ŭ tych čanach i praciahvaje kisnuć. U śniežni joj užo možna travić žaleza».
Kali viazień nie atrymlivaje dapamohi z voli i nie moža nabyvać sabie ježu na atavarcy, jon vymušany žyć na takim racyjonie. I nie dziva, što pry hetym ciažka zachavać vahu.
Voś jak sam Arciom vyhladaŭ praz paŭtara hoda ŭ SIZA — jon kaža, na vahu paŭpłyvali i dźvie haładoŭki, bo turemny racyjon nie daje mahčymaści adnavicca paśla ich:
«Kožny tvoj krok — dadatkovaja strata kałoryj»
Psichijatr Pavieł Pierapiołkin dziesiać hadoŭ pracavaŭ u bresckim SIZA-7, vosiem ź ich jon adkazvaŭ za miedyčnuju častku ŭstanovy. Śpiecyjalist kaža, što ŭ SIZA ludzi zvyčajna nie chudziejuć, a naadvarot nabirajuć vahu:
«Kali źniavolenyja prychodziać u miedčastku, ich časta ŭzvažvajuć. I bolšaść ź ich, pa maim dośviedzie, adznačaje pavieličeńnie vahi. Heta źviazana z tym, što ludzi ŭ SIZA miejuć vielmi mała mahčymaściej ruchacca, jany pastajanna znachodziacca ŭ ciesnym kamiennym miechu. Toje, što ličycca prahułkaj, ciažka ličyć za niejkuju paŭnavartasnuju fizičnuju aktyŭnaść.
Racyjon pry hetym pakryvaje patrebu ŭ kałaryjnaści i asnoŭnych karysnych rečyvach — heta białki, tłušč, vuhlavody».
Pavieł adsyłaje da pastanovy Savieta ministraŭ №169 ad 25 sakavika 2021-ha hoda, jakaja musić rehłamientavać charčavańnie viaźniaŭ:
«Kali pahladzieć dadatki da jaje ź pieralikam praduktaŭ, to možna pabačyć, što hety pieralik całkam dastatkovy pa tych bazavych paramietrach, pra jakija ja kazaŭ. Ale prosta pakryć hetuju patrebu — heta jašče nie zaŭsiedy pra paŭnavartasnaje charavańnie».
Pavieł tłumačyć, što, kab pryhatavać ježu viaźniam, zvyčajna zakuplajuć samyja tannyja pradukty, a heta zaŭždy pradukty najnižejšaj jakaści. Hatujuć tuju ježu taksama jak maha praściejšymi sposabami. Tamu ježa časta atrymlivajecca niasmačnaj i vielmi adnastajnaj — taki racyjon moža chutka abrydnuć.
Viadoma, možna nabyvać pradukty za ŭłasny košt u turemnaj kramie, ale čaściej za ŭsio heta sałodkaje ci mučnyja vyraby. Dadajcie da hetaha toje, što ŭ turemnym racyjonie bahata vuhlavodaŭ. Praz usio heta ŭ viaźniaŭ u SIZA i raście vaha, ale ničoha karysnaha dla zdaroŭja ŭ hetym niama.
Zusim inšaja situacyja ŭ kałonijach, kaža Pavieł:
«Tam viaźni ŭžo nie tolki nie znachodziacca ŭvieś čas u kamiery, ale jašče i pryciahvajucca da pracy, pieravažna hetaja praca fizična ciažkaja. I voś tut patreby ŭ charčovych rečyvach mohuć užo častkova nie zadavalniacca.
Mahčymaść nabyvać pradukty ŭ kramie i atrymlivać pasyłki i pieradačy ŭžo značna abmiežavanaja ŭ paraŭnańni ź SIZA. U SIZA možna atrymlivać pasyłki ad luboha čałavieka, a ŭ kałonii — tolki ad blizkich svajakoŭ, i jany mohuć być nie va ŭsich. Taksama ŭ kałonii mohuć zabaranić zakupy ŭ kramie i atrymańnie pieradač, i ŭ dačynieńni palitviaźniaŭ takoje časta robiać».
U vyniku čałaviek moža za ŭvieś termin nie atrymać nivodnaj pieradačy i ŭ vyniku charčavacca za kratami vyklučna adnastajnaj i niasmačnaj turemnaj ježaj. Ź ciaham času jana moža prosta nie leźci ŭ rot.
Ale sprava nie tolki ŭ ježy. Arciom Zadrucki tłumačyć:
«Chudziejuć u asnoŭnym praz toje, što arhanizm zabiraje ŭsiu mahčymuju enierhiju, kab siabie abahreć. Čaściej za ŭsio viaźniu vielmi choładna, bo adzieńnie drennaj jakaści, i za zimu ty hublaješ šalonuju kolkaść vahi. A pakolki charčavańnie nizkakałaryjnaje, arhanizm nie moža adnavicca.
Toje ž samaje datyčyć i źmiaščeńnia ŭ ŠIZA ci PKT, dzie ty vydatkoŭvaješ bahata kałoryj, prosta kab siabie abahreć. Kab tabie było ciopła, treba ładzić fizičnuju aktyŭnaść, a kožny tvoj krok — heta dadatkovaja strata kałoryj. Arhanizm prosta pačynaje sam siabie źjadać».
Pavieł kaža, što na pachudzieńnie ŭpłyvajuć i psichałahičnyja pryčyny. Za kratami viaźni pieražyvajuć šmat stresu. Dla palitviaźniaŭ heta jašče bolš aktualna, bo im namahajucca stvaryć jak maha horšyja ŭmovy źniavoleńnia. Toje, što ludzi znachodziacca za kratami biez sapraŭdnaj viny, taksama paharšaje ich psichałahičny stan.
Psichika viaźnia moža adreahavać na takuju nahruzku depresijaj. Adzin ź jaje simptomaŭ — źnižeńnie apietytu, jakoje moža dachodzić amal da jaho adsutnaści. Narešcie, prablemy ź fizičnym zdaroŭjem taksama mohuć vyklikać pachudzieńnie, tym bolš što za kratami jany časta ŭzmacniajucca.
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆNiedachop aśviatleńnia i kalcyju, a taksama psichałahičnyja prablemy ŭ intelihientnych ludziej. Byłyja biełaruskija turemnyja miedyki raskazali, jakija prablemy nazirali ŭ viaźniaŭ
Siarhieja Cichanoŭskaha paśla turmy ciažka paznać FOTA
Palitviazień pravioŭ paŭtara hoda ŭ SIZA — voś jak jon vyhladaŭ paśla hetaha
Ciapier čytajuć
Čamu ŭ biełaruskaj turmie tak mocna chudziejuć? Tłumačym11
Kamientary
a inšym, ničo, norm, tak i treba.