«Pacyjenty dzivilisia, ciapier vitajucca na vulicy. Tolki nie treba kazać Hello, bro!» U Barysavie žyvie i pracuje doktar ź Nihieryi
Užo čatyry hady doktar Emanueł Ebinum lečyć žycharoŭ Barysava i amal dziesiać hadoŭ adaptujecca da biełaruskaha klimatu. Z rodnaj krainy jon pierajechaŭ u Biełaruś pa rekamiendacyi siabra — studenta-miedyka. Emanueł advučyŭsia na lekara ŭ Viciebsku, a paśla pierabraŭsia ŭ Barysaŭ. Čamu pierajechaŭ z haračaj krainy ŭ chałodnuju Biełaruś i jak u paliklinicy na jaho reahujuć babuli, napisała «Minskaja praŭda».
«Ź dziacinstva bačyŭ pracu doktara — baćka časta braŭ z saboj»
Doktar Emanueł — tak pradstaviŭsia ŭśmiešlivy doktar. Jon svabodna i dakładna vykładaje dumki pa-rusku, choć havoryć z prystojnym akcentam.
Emanueł naradziŭsia i vyras u dalokaj afrykanskaj Nihieryi. Doktaram maryŭ stać ź dziacinstva, jak akazałasia, nie biez pryčyny.
«Moj baćka taksama doktar, jak havorycca ŭ Biełarusi, terapieŭt, — raskazvaje Emanueł. — U Nihieryi taki doktar nazyvajecca «fizišen». U maim dziacinstvie jon niekalki razoŭ braŭ mianie z saboj u balnicu. Mnie było cikava toje, čym zajmajecca moj tata, padabałasia jaho praca. I samomu chaciełasia dapamahać ludziam.
Cikavaja fizijałohija čałavieka, jak usio pracuje i jak ŭzajemadziejničaje. Ja lublu składanaści. Razumieju, što ŭ kožnaj prablemy jość rašeńnie. Baćka moj vybar uchvaliŭ, uvohule, baćki mianie va ŭsim padtrymlivajuć. Ciapier jon užo na piensii i zaŭsiody cikavicca majoj pracaj».
«Viciebski mieduniviersitet słavicca na ŭvieś śviet»
Emanueł vyrašyŭ źviazać žyćcio ź miedycynaj, ale pakul jašče nie viedaŭ, dzie mienavita vučycca. Z vybaram dapamoh vyznačycca siabar, jaki ŭžo atrymlivaŭ miedycynskuju adukacyju ŭ Viciebsku. Jon raskazaŭ pra našu krainu šmat dobraha. Uraziŭšysia, Emanueł staŭ vyvučać Biełaruś.
«Z maim siabram Oskaram my vučylisia ŭ adnoj škole ŭ Nihieryi. Viedali adzin adnaho. Jon pieršy pierajechaŭ u Biełaruś i mnie raiŭ taksama, — uspaminaje Emanueł. — Kazaŭ, što ŭ Viciebsku dobry miedycynski ŭniviersitet.
U Nihieryi taksama jość dobryja ŭniviersitety. Ale mianie cikaviła miedycyna ŭ Jeŭropie, chacieŭ pahladzieć, jak tut žyvuć ludzi i jak usio ŭładkavana. Pierad samim pierajezdam, viadoma ž, staŭ vyvučać infarmacyju pra Biełaruś, pra mieduniviersitet. Zrazumieŭ, što sapraŭdy — hetaja VNU słavicca na ŭvieś śviet.
Ale nie tolki praź jakaść adukacyi navažyŭsia jechać mienavita siudy. U Biełarusi ŭsio spakojna, dobra i stabilna. Hałoŭnaje — biaśpiečna. I ŭžo ciapier, pražyŭšy ŭ Biełarusi amal 10 hadoŭ mahu skazać upeŭniena, što ŭsio zrabiŭ pravilna».
Tak Emanueł pryjechaŭ u Biełaruś. Ruskaj movaj jon nie vałodaŭ zusim, adnak jamu pašancavała: pobač byli spahadlivyja ludzi, zaŭsiody hatovyja dapamahčy.
Pieršy čas va ŭniviersitecie jon navučaŭsia na anhlijskaj, paralelna vyvučajučy ruskuju movu.
«Dobra pamiataju toj miesiac, kali ja pryjechaŭ u Biełaruś. Heta byŭ listapad, nie samy ciopły. Skažu vam, heta nie samy lepšy čas pierajazdžać u Biełaruś. Vielmi choładna było. Ja choć i padrychtavaŭsia, kupiŭ zahadzia ciopłuju kurtku ŭ Nihieryi, ale jana akazałasia chałodnaj. Tamu ŭžo ŭ Viciebsku kupiŭ bolš ciopłuju, — z uśmieškaj uspaminaje Emanueł. — Napeŭna, klimat — heta adzinaje da čaho ja dahetul nie mahu pryvyknuć.
Sa znosinami pytańniaŭ nie było. Razmaŭlaŭ na anhlijskaj. U Viciebsku dobra staviacca da inšaziemcaŭ, dobrazyčliva. Chutka znajšoŭ siabroŭ, potym užo jany dapamahali pierakładać. Za try hady vyvučyŭ ruskuju movu, ciapier svabodna razmaŭlaju.
U majoj hrupie było šmat inšaziemcaŭ. Da prykładu, vučylisia studenty z Hany, Šry-Łanki, Indyi, ź Nihieryi, jak i ja…»
«Skaryła svajoj pryhažościu i dabrynioj! Takich nie sustrakaŭ»
Šeść hadoŭ Emanueł navučaŭsia va ŭniviersitecie. Kaža, što adukacyjaj zadavoleny, jana sapraŭdy na vysokim uzroŭni.
U Barysavie jon prachodziŭ internaturu, tut i chacieŭ zastacca pracavać. Ale pryčyna była nie tolki ŭ pracy.
«Va ŭniviersitecie ja paznajomiŭsia z vydatnaj dziaŭčynaj Volhaj, — dzielicca Emanueł. — My choć i vučylisia na roznych fakultetach, pierasiakalisia na praktyčnych zaniatkach u balnicy. Dva hady sustrakalisia. Jana zavajavała mianie svajoj pryhažościu, dabrynioj, a jašče, jak by heta skazać, skažu na anhlijskaj — svajoj loyalty. Na ruskaj heta budzie hučać jak addanaść, nadziejnaść.
Ola rodam z Barysava, siudy i pajechała pracavać pa raźmierkavańni. Jana nieŭrołah. A ja śledam za joj. Bieź jaje svajho žyćcia nie ŭjaŭlaŭ. Tamu paśla internatury chacieŭ znajści pracu mienavita ŭ Barysavie».
«Babuli pryniali naściarožana»
Internaturu małady doktar prachodziŭ u paliklinicy №2. Tut jakraz patrabavaŭsia doktar ahulnaj praktyki. Emanueł žartuje, što los jamu spryjaŭ i padkazvaŭ, što jon na pravilnym šlachu. Tamu na pracu ŭładkavaŭsia siudy sama.
«Spačatku było składana, — pryznajecca afrykaniec. — Ja małady śpiecyjalist, niedastatkova vopytu. Ale tut vielmi dobry kalektyŭ, jaki zaŭsiody mianie padtrymlivaje. Nichto i nikoli nie admaŭlaŭ mnie ŭ dapamozie. Kali vy niešta nie viedajecie, ale jość u kaho spytać — heta vielmi dobra. Asabliva ŭdziačny zahadčycy adździaleńnia Maryi Doraš. Da jaje možna źviartacca pa lubych pytańniach, jana zaŭsiody hatovaja padkazać, dapamahčy».
Užo pajšoŭ čaćviorty hod, jak małady doktar lečyć barysaŭcaŭ. Na jahonym učastku bolš za 1 800 pacyjentaŭ. U dzień jon prymaje ad 30 da 40 ludziej. Kaža, kolkaść niemaleńkaja, ale da kožnaha imkniecca znajści padychod.
Žartuje, što pieršy čas babuli dzivilisia i išli na pryjom z naściarožanaściu. U biełaruskaj paliklinicy nie kožny dzień sustrenieš čarnaskuraha doktara. A ciapier pryvykli i, sustrakajučy na vulicy, abaviazkova vitajucca. Cikaviacca spravami.
«Pacyjentam vielmi cikava — asabliva našym babulam i dziadulam. Jany zaŭsiody zadajuć šmat pytańniaŭ: «Vy adkul?», «Ci padabajecca naša zima?» Ja razumieju, što daju pacyjentam pazityŭnyja emocyi. Jany mianie nazyvajuć, chtości «doktar», chtości «doktar Emanueł», — z uśmieškaj kaža lekar. — Ja ŭžo pryvyk. Razumieju, što im składana vymavić Emanueł Čukvudzi Ebinum.
Hałoŭnaje dla mianie, što siońnia jany mnie daviarajuć svaje, kali možna tak skazać, tajamnicy. Dla mianie, jak lekara, — heta važna. Hetaja mahčymaść im dapamahčy, palepšyć ich jakaść žyćcia. Starajusia źviartać uvahu na detali, navat samyja drobnyja».
Što tyčycca adroźnieńniaŭ u našaj miedycynie i afrykanskaj, to Emanueł kaža, što dapamahać ludziam usiudy treba adnolkava. Ale jość svaje «ale».
«Skažu, što ŭ Nihieryi ŭ ludziej niama mahčymaści atrymać hrupu invalidnaści i nie pracavać, jak u Biełarusi, atrymlivać hrošy. Heta vielmi važnaja častka biełaruskaj achovy zdaroŭja. Chaciełasia b, kab i ŭ Nihieryi źjaviłasia takaja norma, — zaŭvažaje Emanueł. — Jašče važna, što ŭ Biełarusi žančynam dajecca taki doŭhi adpačynak pa dohladzie dziciaci — cełych try hady. Heta vielmi dobra. Jašče i hrošy płaciać niezaležna ad taho, dzie ty pracavaŭ.
U Nihieryi — pa-inšamu. Na mahčymaść pryvyknuć da novaj roli žančynie dajuć try miesiacy, ale zatym treba vychodzić na pracu. Kali dziciaci niama z kim pakinuć, to jaho biaruć z saboj. I płaciać, jak u vas nazyvajecca, «dekretnyja» ŭ zaležnaści ad taho, dzie ty pracavała i jaki zarobak atrymlivała».
«Chaču, kab syn ros u Biełarusi»
Užo pracujučy ŭ paliklinicy, Emanueł zrabiŭ prapanovu svoj abrańnicy. Volha skazała: «Tak». Jon jaje skaryŭ svajoj surjoznaściu, rozumam i adkaznaściu.
Užo siońnia ŭ maładoj siamji padrastaje syn Daminik. Emanueł kaža, što jon ščaślivy čałaviek.
«Tak, sumuju pa rodnych, usio ž takaja adlehłaść. Ale syna chaču hadavać u Biełarusi, — dzielicca małady baćka. — Mienavita ŭ hetaj krainie ja nie budu chvalavacca za jaho budučyniu. Tut spakojna, stabilna, usio dobra».
Adzinaje, što nie padabajecca Emanuełu, heta staŭleńnie niekatorych ludziej da zamiežnikaŭ na vulicy.
«Čamuści niekatoryja ličać, što kali ja zamiežnik, ciemnaskury, mnie pry sustrečy abaviazkova treba skazać: Hello, bro! Nie, nie treba tak rabić. Navošta tak kazać?! My nie braty, navat nie znajomyja. Heta niepryjemna. Asabliva, kali my hulajem z žonkaj i dziciem, a tut tabie: Hello, bro! Ja na takich ludziej starajusia nie źviartać uvahu».
A ŭ siamji Emanueła na jaho radzimie ŭžo stvarajecca, jak kažuć u nas u Biełarusi, dynastyja miedykaŭ. Jon raskazaŭ, što ŭ jaho jašče try braty i siastra, jakaja taksama maryć stać doktaram.
«Jana jašče maleńkaja, joj 11 hadoŭ, ale ŭpeŭniena kaža pra toje, što budzie lekaram, jak tata i starejšy brat, — z uśmieškaj dzielicca Emanuel. — I chto viedaje, mahčyma, i jana pryjedzie atrymlivać adukacyju ŭ Biełaruś i sustrenie tut svoj los».
«Možam i ŭ futboł pahulać, i razam na šavuchu schadzić». Futbalist sa Słonima, jaki staŭ ksiandzom, raskazaŭ pra svajo žyćcio i pryncypy
Biełaruska paskardziłasia, što ŭ pašparcie jaje dački nie napisali imia tak, jana chacieła — Estelle Thandie
«Na Rastvo padaryli 5 kiłahramaŭ rysu». Biełaruska ŭ 65 hadoŭ pierajechała ŭ Hanu i zajmajecca manikiuram
«Byccam na inšaj płaniecie». Jak biełarusy źjazdžajuć u emihracyju ŭ niepapularnyja krainy
Navošta Łukašenku spatrebilisia 150 tysiač pakistancaŭ?
Kamientary