«Pavinien byŭ pisać, jak choča ekśpiert». Što pakazała dziaržaŭnaja psichalinhvistyčnaja ekśpiertyza artykułaŭ palitviaźnia Ihara Iljaša

Praces nad žurnalistam Iharam Iljašom raspačaŭsia 21 lutaha 2025 hoda ŭ Minskim haradskim sudzie. Paśla troch pasiadžeńniaŭ 12 sakavika sudździa Siarhiej Kacar abjaviŭ pierapynak dla praviadzieńnia psichalinhvistyčnaj ekśpiertyzy 15 analityčnych artykułaŭ aŭtarstva žurnalista. Chadajnictva palitviaźnia Ihara Iljaša pra toje, kab ekśpiertyza ładziłasia ŭ Dziaržaŭnym centry sudovych ekśpiertyz, sud nie zadavoliŭ.

Na svajoj staroncy ŭ Facebook žurnalist i dzied žonki Ihara Iljaša Siarhiej Vahanaŭ raskazaŭ pra toje, što adbyvałasia 4 i 5 vieraśnia ŭ sudzie.

Pavodle spadara Vahanava, sudździa Siarhiej Kacar vioŭ hetuju častku pracesu adpaviedna pracesualnym normam: «davaŭ napoŭnicu vykazacca ŭsim bakam pracesu, kali prypyniaŭ tyja ci inšyja pytańni albo tłumačeńni, dyk vyklučna dla ich udakładnieńnia». Što stvarała ŭ prysutnych mahčymaść dakładna zrazumieć źmiest ekśpiertyzy, jaje abhruntavanaść, kirunak i padychod ekśpierta dla vyrašeńnia svajoj zadačy: adkazać na pytańnie, ci ŭtrymlivajecca ŭ artykułach Ihara Iljaša dyskredytacyja Respubliki Biełaruś šlacham raspaŭsiudu «zaviedama chłuślivych źviestak», adkaznaść za jakuju praduhledžanaja artykułam 369—1 Kryminalnaha kodeksa RB.

Siarhiej Vahanaŭ padzialiŭsia asabistymi ŭražańniami ad ekśpiertyzy. Na jaho dumku, ekśpiertnaja acenka źmiestu publikacyj Ihara Iljaša zasnavanaja na palityčnych pohladach spadara Lebiadzinskaha.

«Tak, naprykład, jon ličyć, što žurnalist, palityčny analityk nie pavinien karystacca terminam «palitźniavolenyja», bo ŭ biełaruskim zakanadaŭstvie takoha termina nie isnuje. Tak, nie isnuje, ale jon isnuje ŭ suśvietnaj palitałohii. Jak isnuje i termin «palityčnaja emihracyja». Ale, na dumku ekśpierta, treba karystacca terminam «biehłyja apazicyjaniery». A termin «dyktatura», jakim nieadnarazova karystajucca pradstaŭniki ŭłady, u tym liku kiraŭnik krainy, uvohule niedapuščalny. (…)

Nielha pisać i «vajna suprać Ukrainy», bo heta, z hledzišča ekśpierta, «vajna suprać kijeŭskaha režymu», a nie suprać naroda, dokazam čaho, ličyć ekśpiert, źjaŭlajecca toje, što rasijskija vojski «nie zachoplivajuć, dakładniej, nie vyzvalajuć harady, tamu što chvalujucca ab nasielnictvie, što tam žyvie…».

Lebiadzinski, biezumoŭna, maje prava na taki punkt hledžańnia. Ale pryčym tut ekśpiertyza?», — zaznačaje Siarhiej Vahanaŭ.

Pavodle ŭražańnia Vahanava, ekśpiert Lebiadzinski demanstruje «vidavočnuju manipulatyŭnaść u tłumačeńni tych ci inšych faktaŭ z artykułaŭ Iljaša, ich interpretacyj pry adsutnaści spasyłak na kankretnyja krynicy svaich vysnoŭ».

«U svaich adkazach na pytańni Ihara Iljaša ekśpiert paźbiahaŭ kankretyki, spasyłaŭsia na niejkija zakony linhvistyki, jakija nie majuć anijakich adnosinaŭ da prafiesijnaj žurnalistyki, błytaŭsia ŭ pravavych asablivaściach biełaruskaha zakanadaŭstva i damovach pamiž krainami SND…

Ja ŭvohule nie viedaju, jak stavicca da taho, što doktar fiłałohii nazyvaje savieckich vajennapałonnych i jaŭrejaŭ, achviar nacysckich kancłahieraŭ «u peŭnym sensie dysidentami», a ŭ nieprymańni termina «palitviaźni» čamuści zhadvaje nacysckich vajennych złačyncaŭ, asudžanych na Niurnbierhskim pracesie…

Karaciej, žurnalist pavinien byŭ pisać, jak taho choča spadar Lebiadzinski. Tady nie budzie anijakaj «dyskredytacyi». Nieviadoma tolki, što rabić z 33‑m artykułam Kanstytucyi Respubliki Biełaruś, pavodle jakoha «kožnamu harantujecca svaboda pohladaŭ, pierakanańniaŭ i ich svabodnaje vykazvańnie, nichto nie moža być prymušany da vykazvańnia svaich pierakanańniaŭ abo admovy ad ich».

Siarhiej Vahanaŭ jak «žurnalist sa zvyš 60-hadovym stažam» adznačaje, što ŭ artykułach Iljaša nie znajści «adnaznačna vykazanych asabistych pohladaŭ».

«Tak, u ich adlustravana staŭleńnie apazicyi da palityki ŭładaŭ, jak i staŭleńnie ŭładaŭ da apazicyi. Ale heta nie «chlostkaja publicistika» kštałtu azaronkaŭskaj, dy i nie publicystyka ŭvohule, a całkam niepraduziaty, uzvažany i hłyboki krytyčny analiz tych ci inšych padziej i źjavaŭ biahučaj palityki.

Niezdarma spadar Lebiadzinski patłumačyŭ šmatmiesiačnuju pracu nad ekśpiertyzaj ciažkaściu ŭ pošuku abhruntavanych dokazaŭ, a ciažkaść — vopytnaściu žurnalista, jaho vysokaj prafiesijnaściu, dasłoŭna — «majsterstvam». Taki, maŭlaŭ, Iljaš mudrahielisty ŭ svaim pamknieńni hłyboka schavać namier dyskredytavać dziaržavu i palityku jaje kiraŭnictva», — piša Siarhiej Vahanaŭ.

Žurnalista Ihara Iljaša abvinavačvajuć u dyskredytacyi Respubliki Biełaruś i ŭ sadziejničańni ekstremisckaj dziejnaści. Pra jaho zatrymańnie 22 kastryčnika 2024 hoda paviedamili praŭładnyja ŚMI, śćviardžajučy, što žurnalist davaŭ intervju niezaležnym i zamiežnym miedyjam, u tym liku ŭkrainskim, što nibyta mahło być vykarystana suprać dziaržavy.

Sam Iljaš na videazapisie adznačyŭ, što da lipienia 2021 hoda pracavaŭ na telekanale «Biełsat», paśla čaho staŭ fryłansieram. Jon pryznavaŭ, što davaŭ intervju roznym ŚMI, u tym liku tym, što ŭ Biełarusi pryznanyja «ekstremisckimi farmavańniami».

22 listapada 2024 hoda pravaabaroncy pryznali Ihara Iljaša palityčnym viaźniem. Raniej, u lipieni 2021 hoda, jaho ŭžo zatrymlivali na 10 sutak pa inšaj spravie, jakaja dalejšaha raźvićcia nie atrymała.

Žonka Iljaša, Kaciaryna Andrejeva (Bachvałava), razam ź videaapieratarkaj Darjaj Čulcovaj była zatrymanaja ŭ listapadzie 2020 hoda padčas tranślacyi razhonu ludziej, jakija pryjšli ŭšanavać pamiać aktyvista Ramana Bandarenki. U lutym 2021 hoda sud pryhavaryŭ ich da dvuch hadoŭ pazbaŭleńnia voli, pryznaŭšy palityčnymi viaźniami.

U lipieni 2022 hoda Kaciaryna Andrejeva atrymała 8 hadoŭ pazbaŭleńnia voli pa abvinavačańni ŭ zdradzie dziaržavie, z ulikam papiaredniaha prysudu termin skłaŭ 8 hadoŭ i 3 miesiacy. Jaje skarhu ŭ Viarchoŭnym sudzie ŭ vieraśni 2022 hoda nie zadavolili, ale farmuloŭku abvinavačańnia źmianili na «špijanaž».

Darja Čulcova ŭ vieraśni 2023 hoda vyjšła na volu i ciapier žyvie ŭ Polščy.

• 1
• 0
• 0
• 1
• 0
• 1
• 1
• 0