Trahiedyja, jakaja adbyłasia 4 kastryčnika 1980 hoda na trasie Minsk — Maskva kala pavarotu na Smalavickuju ptuškafabryku, dahetul słužyć pryčynaj dla pierasudaŭ.
Ludzi, što vierać u tajnyja namiery i zmovy, pierakananyja, što hibiel pieršaha sakratara Centralnaha kamiteta Kampartyi Biełarusi Piatra Mašerava (1965—1980) nie była vypadkovaj, ale, vyhladaje, što heta było zvyčajnaje DTZ sa śmiarotnym vynikam, piša Tochka.by.
Abstaviny trahiedyi pachvilinna vyvučyła hrupa śpiecyjalistaŭ Hienieralnaj prakuratury SSSR sumiesna z pradstaŭnikami KDB krainy.
Było ŭstanoŭlena, što nasustrač kartežu, jaki mčaŭsia na vialikaj chutkaści, jechali dva hruzaviki. Kiroŭca MAZa Mikałaj Tarajkovič svoječasova zaŭvažyŭ nabližeńnie supravadžalnaj «Vołhi» i zbaviŭ chutkaść.
Za MAZam ruchaŭsia samazvał HAZ-53B, jaki pieravoziŭ niekalki ton bulby. Za rulom siadzieŭ Mikałaj Pustavit, jaki, pavodle jaho ŭłasnaha pryznańnia, litaralna na imhnieńnie adciahnuŭ uvahu i straciŭ kancentracyju.
Kali zaŭvažyŭ napieradzie MAZ, što tarmaziŭ, pasprabavaŭ paźbiehnuć sutyknieńnia, ale zmoh tolki vyjechać na sustrečnuju pałasu, dzie jaho mašynu raźviarnuła.
Sutyknieńnie z «Čajkaj», jakaja mčała z chutkaściu 100—120 km/h, było takoj siły, što piaredniaja častka limuzina akazałasia litaralna spluščanaj. Raźbity sałon zavaliła bulbaj.
Kiroŭca Jaŭhien Zajcaŭ i aficer achovy major Valancin Časnakoŭ zahinuli adrazu. Piatro Mašeraŭ, zdavałasia, padavaŭ prykmiety žyćcia.
Jaho cieła z mašyny vyciahvaŭ 28‑hadovy lejtenant DAI Aleh Ślesarenka, jaki siadzieŭ za rulom «Vołhi».
Mienavita jon i pavioz Mašerava ŭ Smalavickuju balnicu. Ślesarenka potym uspaminaŭ, što hałoŭny doktar spačatku nie pavieryŭ, što pryvieźli kiraŭnika respubliki: maŭlaŭ, Mašeraŭ nie moža chadzić u takim ścipłym kaściumie. Vyratavać jaho nie ŭdałosia.
Ci možna było paźbiehnuć trahiedyi
U vyniku rasśledavańnia byli vyjaŭleny peŭnyja parušeńni słužbovymi asobami instrukcyj i viedamasnych zahadaŭ. U pryvatnaści, jechali tolki dva aŭtamabili supravadžeńnia, choć pavinna było być try.
Jak adznačyŭ u adnym ź intervju Kanstancin Andrončyk, jaki ŭ pačatku 1980‑ch kamandavaŭ bataljonam DPS (u tym liku hrupaj supravadžeńnia) Minskaj DAI, Piatro Mašeraŭ byŭ nie prosta pieršym sakratarom CK Kampartyi BSSR, a kandydatam u členy Palitbiuro. Status abaviazvaŭ da pavyšanych mier biaśpieki.
Akramia taho, mašyna DAI była bieź śpiecyjalnaj afarboŭki i prabliskavych majačkoŭ. Zdalok jana ničym nie adroźnivałasia ad zvyčajnaj «Vołhi».
Jašče niekalki važnych momantaŭ: Mašeraŭ siadzieŭ pobač z kiroŭcam, choć pavinien byŭ znachodzicca na zadnim siadzieńni, a ŭvieś kartež ruchaŭsia ź vielmi vysokaj chutkaściu.
Jak rastłumačyŭ Andrončyk, zhodna z zahadam ministra ŭnutranych spraŭ SSSR, chutkaść supravadžeńnia pavinna była składać 80 km/h u horadzie i 100 km/h pa-za nasielenymi punktami.
«Nijakich volnaściaŭ nie dazvalałasia. Adzinaje — kali abstanoŭka vymušała abo kali Mašeraŭ ci jaho pamočniki kazali: «Chutčej». Voś tady adstupali ad patrabavańniaŭ zahadu», — udakładniŭ Kanstancin Andrončyk.
Jon taksama zaŭvažyŭ, što nie pasłuchacca kamandy pieršaha čałavieka ŭ respublicy było niemahčyma: «Heta było b niezrazumieła, nie zusim pravilna. Z punktu hledžańnia słužbovaj etyki niespraviadliva».
Ale pry hetym Andrončyk padkreśliŭ, što na takija dziejańni słužba supravadžeńnia mahła iści tolki pry poŭnaj upeŭnienaści, što pieravyšeńnie chutkaści budzie biaśpiečnym dla achoŭvanaha i dla navakolnych.
Varta adznačyć, što nikoha z hrupy supravadžeńnia pa vynikach rasśledavańnia nie pakarali. Naŭmysny charaktar złačynstva byŭ vyklučany.
Vinavatym u parušeńni praviłaŭ biaśpieki darožnaha ruchu, što paciahnuła śmierć dźviuch i bolš asob, pryznali kiroŭcu aŭtamabila HAZ Mikałaja Pustavita. Jaho prysudzili da 15 hadoŭ pazbaŭleńnia voli z adbyvańniem pakarańnia ŭ kałonii ahulnaha režymu.
U 1982 hodzie jamu skaracili termin pa amnistyi, a ŭ 1985 hodzie Pustavit vyjšaŭ na volu.
Kamientary