«Pieraapranuŭsia ŭ amapaŭca i dyryžyravaŭ čornaj dubinkaj». Adzin z zasnavalnikaŭ «Volnaha choru» — pra akcyi ŭ handlovych centrach u 2020‑m i pracu ŭ fiłarmonii ŭ Litvie
Dzianis Ivanoŭ — były salist dziaržaŭnaha kamiernaha choru. U Minskaj fiłarmonii jon adpracavaŭ 10 hadoŭ. U 2020‑m mužčyna prydumlaŭ vuličnyja akcyi choru, jaki staŭ adnym ź simvałaŭ pratestu. U intervju «Našaj Nivie» Dzianis raskazvaje, jak skłałasia jaho žyćcio paśla.
Zarobak u fiłarmonii ŭ Litvie — 1200 jeŭra
U śniežni 2022 hoda Dzianis pierajechaŭ u Litvu, dzie ŭładkavaŭsia pracavać u Dziaržaŭny chor horada Šaŭlaj. Ź minskaj fiłarmonii jaho zvolnili jašče vosieńniu 2021‑ha — damovilisia, kab pajšoŭ pa zhodzie bakoŭ. A potym unieśli ŭ «čornyja śpisy» Minkultury.
U Minsku ŭ fiłarmonii mužčyna atrymlivaŭ 200 jeŭra.
«Tut — 1200 jeŭra paśla padatkaŭ, pracoŭny dzień z 9 da 13 hadziny, — raskazvaje jon. — Kvateru aranduju ŭ samym centry horada za 300 jeŭra (Šaŭlaj — čaćviorty pa vieličyni horad Litvy, tam žyvie 117 tysiač čałaviek. — NN), takija ž hrošy kaštuje žytło ŭ centry Minska.
Adrazu kinułasia ŭ vočy, jak jany adnosiacca da pracy i da supracoŭnikaŭ. Ja pryvyk u Biełarusi adčuvać siabie pryhonnym, abaviazanym. Naprykład, treba było padymać ruku i pytacca, ci možna vyjści ŭ prybiralniu. A tut svaboda.
Nastupnaje: maje inicyjatyvy — naprykład, zrabić videa na kancert — apłačvajucca. U Biełarusi takoje było jak abiaviazak, dachodziła navat da taho, što mnie «dziakuj» nie kazali. Tut narmalny kapitalistyčny padychod. Kali zachvareŭ, to dakładna nichto nie budzie prymušać iści pracavać. A tam zaŭsiody było pytańnie, chto budzie tady śpiavać. Davodziłasia vychodzić z anhinaj».
Ale i minusy pracy ŭ Litvie jość. «Časam biaruć śpiavać na peŭnyja vystupy ludziej, jakija robiać heta horš za mianie, ale jany litoŭcy. Mabyć, biełarusa nie chočuć uklučać», — miarkuje Dzianis.
Pry takim nizkim zarobku ŭ staličnaj fiłarmonii Dzianisa ratavała toje, što jašče ŭ 2013 hodzie jon razam z partnioram Antonam adkryŭ kandytarski biznes i staŭ piačy tarty na zamovu. U 2014 hodzie jany adkryli kaviarniu-majsterniu «Da» ŭ Minsku, dzie pravodzili kulinarnyja majstar-kłasy dla dziaciej. Da 2018 hoda zasiarodzilisia vyklučna na vialikich, viasielnych i karparatyŭnych tortach, admoviŭšysia ad drobnaj vypiečki. A paśla stali navučać inšych kandytaraŭ.
U 2023 hodzie chłopcy vystaŭlali torty, padobnyja da sapraŭdnych skulptur, u centry Miłana.
«U HUMie ŭ kaściumie Čyrvonaha Kapturka razdavaŭ piražki»
U Litvu Dzianis pierajechaŭ paśla niekalkich zatrymańniaŭ i sutak na Akreścina, na jakija trapiŭ za śpievy z choram.
Ale, pryznajecca, jeździŭ u Biełarusi da pačatku 2024-ha, pakul u adnu z pajezdak jaho nie zaprasili na dopyt na miažy. Jamu pakazali videa z akcyj, a taksama inšyja materyjały ź jaho ŭdziełam. Paśla hetaha Dzianis u Biełaruś bolš nie pryjazdžaŭ.
Mužčyna dadaje, što jaho šlach u palityčnuju aktyŭnaść byŭ spantanny. Sam jon naradziŭsia ŭ Rasii, jaho mama pa nacyjanalnaści azierbajdžanka, dziacinstva chłopiec pravioŭ va Ukrainie i tolki ŭ junactvie pierajechaŭ razam ź siamjoj u Biełaruś, u Homiel.
«Mama i siastra vydatna razumieli, što ŭ nas dyktatura, chto taki Łukašenka. Nikoli nie było razładaŭ z hetaj nahody. Ale našy nastroi nikoli nie zachodzili daloka. Kali mianie sprabavali zaprasić u niejkuju palityzavanuju tusoŭku, ja tam nie pryžyvaŭsia, napeŭna, tamu što ŭ mianie niama biełaruskich karanioŭ», — kaža jon.
Upieršyniu Dzianis i jaho kalehi vyjšli na akcyju na prystupki Minskaj fiłarmonii 13 žniŭnia 2020 hoda. Praz paru dzion dałučyŭsia i Opierny teatr, jaki paŭtaryŭ ich učynak.
Siłaviki zacikavilisia Dzianisam 21 žniŭnia 2020-ha, vyklikali na razmovu ŭ RUUS, ale nie zatrymlivali.
«Za hetyja vychodnyja, 22‑23 žniŭnia, u čatach pačalisia strachi. Usie stali havaryć: «My baimsia vychodzić na prystupki fiłarmonii, my bolš nie pojdziem».
I ŭ paniadziełak, 24 žniŭnia, ranicaj mianie heta prosta dastała, ja napisaŭ u čacie, što jany žalacca jak aviečki, a treba źbiracca i vychodzić. Prapanoŭvaŭ sabracca ŭ handlovym centry «Stalica», nadzieć maski. Tak i zrabili. Ja dyryžyravaŭ, śpieli dźvie pieśni — «Mahutny Boža» i «Pahonia» — i razyšlisia. Paśla hetaha ŭ čacie byŭ prosta ŭsplosk ejfaryi, va ŭsich było vialikaje ŭzrušeńnie i natchnieńnie.
Ułasna, z hetaha ŭsio pačałosia, i ja staŭ hałoŭnym arhanizataram», — raskazvaje jon.
Da padrychtoŭki nastupnaj akcyi, jakuju praviali praź niekalki dzion u HC «Halereja» na Niamizie, Dzianis padyšoŭ užo bolš tvorča. Były animatar, jon apranuŭsia zajcam: nadzieŭ šapku z vušami, biełyja štany, biełyja palčatki i čyrvonuju vadałazku. Z tabličkaj «Dałučajsia» jon vyjšaŭ da ludziej. Hetaja akcyja taksama prajšła paśpiachova, i paśla jaje ruch nabraŭ jašče bolšyja abaroty.
Na akcyju pratestu na Niamizie Dzianis pieraapranaŭsia ŭ Ninu Bahinskuju, a ŭ HUMie staŭ Čyrvonym Kapturkom, razdavaŭ piražki z nadpisam «Dałučajsia».
«Darečy, adzieńnie choru — čyrvonyja maski i biełyja bajki — maja zadumka i realizacyja. Paśla pieravoziŭ dvaccać bajek praź miažu ŭ valizcy ŭ Varšavu zimoj 2021‑2022 dla zdymak kaladnaha kancerta. Inšaja muzyka zajmałasia pošukam aptovaj zamovy, i heta jašče było ŭ Biełarusi viasnoj 2021-ha, na svaje strach i ryzyku», — kaža jon.
«Ciapier zasiarodžany na pierajeździe ŭ Nicu»
U vieraśni 2020-ha, pa słovach Dzianisa, kiraŭnica na toj momant choru «Kankordyja» Halina Kazimiroŭskaja źviarnułasia da jaho i kaleh z prośbaj dapamahčy zapisać biełaruskija pieśni.
Tady źjaviłasia nazva «Volny chor»: biełarusy ŭ kamientarach da videa na Tut.by nazyvali śpievakoŭ «choram volnych ludziej».
«Halina prapanoŭvała sabrać prafiesijnych śpievakoŭ i zapisać paŭnavartasny dysk z volnymi pieśniami. My zapisali, pradziusavaŭ tady Siarhiej Doŭhušaŭ. Ale ž maje akcyi ŭsio roŭna praciahvalisia, minimum dvojčy na tydzień.
U siaredzinie kastryčnika ŭžo naŭprost na akcyjach pačali źjaŭlacca amapaŭcy. Jany ŭ nas stralali niejkaj aranžavaj vadoj. I na adnoj z akcyj ja pieraapranuŭsia ŭ amapaŭca, napisaŭ sabie na majcy «PIAJEM» zamiest «AMAP». Dyryžyravaŭ čornaj dubinkaj. Paśla hetaha mianie zatrymali pieršy raz, dali 15 sutak.
Ja nie spyniŭsia i paśla hetaha. Tolki kalehi stali kazać, kab ja byŭ bolš aściarožny, zamiest mianie dyryžyravać stali vychodzić inšyja, a sami kancepcyi praciahvaŭ prydumlać ja. Tak, u studzieni 2021‑ha ja pašyŭ 12‑mietrovy bieł-čyrvona-bieły ściah na akcyju ŭ «Dana Mole», paśla jaje było majo druhoje zatrymańnie».
Druhi raz mužčynu pratrymali na Akreścina 7 dzion (sudy pieranosili i spravy adpraŭlali na dapracoŭku, paśla pieršych 72 hadzin jaho pierazatrymali).
Jak kaža Dzianis, z dałučeńniem Haliny Kazimiroŭskaj źjaviłasia ideja adbirać z choru ludziej, jakija chacieli b śpiavać na scenie, prapanoŭvali zrabić prasłuchoŭvańnie.
«Ja byŭ suprać, bo maja ideja zaklučałasia ŭ tym, što ŭ «Volnym chory» ŭdzielničajuć usie, chto choča, — tłumačyć jon. — Ale prasłuchoŭvańnie ŭsio ž praviali, biez majho ŭdziełu. I letam ja ŭžo amal adyšoŭ ad choru, tamu što farmat źmianiŭsia, adroźnivaŭsia ad taho, jaki ja pieršapačatkova zadumvaŭ. Apošniaja naša akcyja była na Kamaroŭskim rynku, paśla jakoj mianie znoŭ zatrymali, treci raz, dali 15 sutak. Tady ž prajšła vialikaja abłava, i mnohija źjechali ŭ Varšavu.
Toje, što Halina zrabiła z «Volnym choram», — jaje zasłuha, ja suprać ničoha nie maju, u mianie, napeŭna, tak by nie atrymałasia, i ŭ cełym takich płanaŭ nie było. Maja płanka — tolki vuličnyja akcyi».
Na pytańnie, ci chacieŭ by viarnucca ŭ biełaruski ruch, ale ŭžo ŭ emihracyi, Dzianis adkazvaje, što sprabavaŭ dałučycca, ale kankretnaj pracy ci prajekt jamu nie prapanavali, bo, miarkuje jon, u mnohich apuścilisia ruki.
«Ja ciapier zasiarodžany na pierajeździe ŭ Nicu, Francyju. Tam žyvie moj partnior, zajmajecca kandytarstvam. Ciapier ja ŭ pracesie atrymańnia biznes-vizy. Kali ŭ novym horadzie budzie dla mianie niejkaja mahčymaść realizacyi ŭ biełaruskim ruchu, to ja budu tolki rady.
Ale ja nie chaču kidać zajmacca muzykaj. Charavyja akademičnyja śpievy — heta toje, biez čaho ja žyć nie mahu. Dumaju, jak być, mahčyma, budu na paŭstaŭki ŭ fiłarmonii ŭ Šaŭlai. A moža, znajdu pracu ŭ hetaj śfiery ŭ Francyi, chacia heta našmat ciažej, kaniečnie, čym u Litvie», — padsumoŭvaje Dzianis.
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆ
U Cierciela prahučaŭ novy akcent: «razradka ŭ cełym toj napružanaści» ŭ adnosinach z Polščaj i Bałtyjaj21
Kamientary
zajzdrości Śviatłanie moŭčki!!!!!