U štučnaha intelektu hnijuć mazhi ad śmiećcievaha kantentu ź internetu. Zrešty, u ludziej taksama
Ekśpierymienty pakazali, što spažyvańnie niajakasnaha kantentu niehatyŭna ŭpłyvaje na zdolnaść štučnaha intelektu razvažać i davać adekvatnyja adkazy. Pryčym paśla ich davoli składana pieravučyć. Padobna, što ŭ hetym ŠI padobny da ludziej, ale jak ratavać ludziej prynamsi zrazumieła.

Što značyć, što ŭ ŠI «hnijuć mazhi»?
«Hnijeńnie mazhoŭ» — brain rot — stała słovam hoda ŭ 2024 hodzie pa viersii Oksfardskaha słoŭnika. Hety termin apisvaje paharšeńnie psichičnaha i intelektualnaha stanu čałavieka z-za praźmiernaha spažyvańnia sproščanaha i nizkajakasnaha kantentu.
Novaje daśledavańnie Techaskaha ŭniviersiteta A&M, Techaskaha ŭniviersiteta ŭ Ościnie i Univiersiteta Perdju pakazała, što źjava zakranaje i štučny intelekt. Niejrasietki horš razvažajuć, kali im skarmlivać śmiećcievy, ale papularny ci pryciahalny kantent ź internetu. Pryčym, efiekt tym bolšy, čym bolšuju dolu śmiećcievaha kantentu jany spažyli.
Kab heta dakazać, navukoŭcy sabrali danyja z Twitter/X, stvaryŭšy śmiećcievy i kantrolny nabor danych. Paśla navučańnia jany vykanali šerah standartnych testaŭ dla madelaŭ.
Voś hrafik pamyłak, jaki pakazvaje, nakolki padaje efiektyŭnaść moŭnych madelaŭ u zaležnaści ad jakaści kantentu. Navučanyja na śmiećcievym — Junk M1 i Junk M2, i jany robiać našmat bolej pamyłak.

Patłumačym hrafik i ekśpierymient padrabiaźniej. Aŭtary vybrali bazavyja madeli dla ekśpierymientaŭ. Junk M1 spačatku navučalisia na karotkich i papularnych tvitach, a Control M1 — na doŭhich i nie nadta papularnych. Junk M2 vučylisia na siensacyjnym kantencie, Control M2 — na faktyčnym i adukacyjnym. Baseline — heta bazavyja madeli biez dadatkovaha navučańnia na danych z Twitter.
Paśla hetaha ŭsie jany atrymali adzin i toj ža nabor instrukcyjaŭ dla testavańnia — Tulu-3-SFT-Mixture. Heta standartny vysakajakasny nabor danych, raspracavany dla navučańnia madelaŭ razumieńniu i vykanańniu instrukcyj. Jon źmiaščaje roznyja typy zadač: adkazy na pytańni, razvažańni, vykanańnie instrukcyj, dyjałohi i inšyja zvyčajnyja zadačy, jakija vykonvajuć papularnyja ŠI-čat-boty. Ideja była ŭ tym, ci budzie vidać efiekt paśla «etałonnaha» navučańnia.
Navat paśla navučańnia madeli, jakija raniej atrymali śmiećcievyja danyja, adkazvali horš. Heta śviedčyć ab tym, što «hnijeńnie mozhu» stvaraje hłybokija i ŭstojlivyja źmieny ŭ madelach, jakija ciažka vypravić prostymi mietadami, kažuć daśledčyki.

Taksama daśledčyki acanili «asobasnyja rysy» madelaŭ paśla navučańnia na śmiecievych danych. Uzrovień narcysizmu madeli vyras z 18,9 da 47,0, psichapatyi — z 33,5 da 75,7, makijavielizmu — z 25,8 da 33,0, a nieŭratyzmu — z 16,0 da 28,7 (pakazčyki dla M1). Adnačasova vyraśli zdolnaści vykonvać škodnyja instrukcyi i davać škodnyja dla karystalnika adkazy.
Vyniki daśledavańnia stvarajuć novyja vykliki — vučyć madeli na danych ź internetu vyhladaje dobraj idejaj, ale heta moža drenna na ich upłyvać i mieć nazapašvalny efiekt, maštaby jakoha pakul składana adekvatna acanić. Daśledčyki zaklikajuć kantralavać jakaść kantentu, na jakim vučacca madeli štučnaha intelektu.
A što ŭ ludziej?
Ludzi demanstrujuć padobnyja vyniki. Vialikaje daśledavańnie, apublikavanaje ŭ sakaviku ŭ časopisie Brain Sciences, pakazała, što spažyvańnie śmiećcievaj infarmacyi ź internetu paharšaje pamiać, płanavańnie i pryniaćcie rašeńniaŭ. I čym bolš jaje spažyvać, tym situacyja horšaje.
Daśledčyki rajać kantralavać ekranny čas, udzielničać u afłajn-aktyŭnaściach i filtravać kantent, jaki vy spažyvajecie. Inačaj, kažuć jany, moža adčuvalna źnizicca jakaść žyćcia i mahčymaści da praduktyŭnaj dziejnaści, asabliva ŭ dziaciej i moładzi.
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆCiapier čytajuć
Jeździli šukać navat u BSSR, a nieapaznanaje cieła 30 hadoŭ lažała ŭ śpiecschoviščy. Novyja detali zahadkavaha źniknieńnia ŭ ZŠA biełaruskaha piśmieńnika Mikoły Celeša
Kamientary
Papularnaść tvita (škała M1) apynułasia lepšym pakazčykam, jaki viadzie da dehradacyi (Brain Rot), navat lepš za siensacyjnaść/klikbejtnaść (siemantyčnaja jakaść - škała M2).
To-bok, było jasna, što karotkaść, afarystyčnaść pračytanaha (M2) zvyčajna paharšaje zdolnaść razvažać, ale vyjaviłasia, što značna horš jaje paharšaje viralnaść (M1) - toje, što maksimalna čaplaje čałavieka, što jon žadaje łajknuć, repostnuć.
Miarkuju, rastłumačyć možna dzvuma sposabami:
- Najbolš papularny kantent padabajecca bolšaści ludziej, jakija nie idealnyja i dalokija ad adekvatnaha myśliciela ŠI. Tamu paśla navučańnia na im ŠI źmianiajecca ŭ bok "ciomnych rys", "nieadekvatnych": narcysizmu, psichapatyi, makijavielizmu, nieŭratyzmu.
- Abo prosta lubaja viralnaść sama pa sabie hraje na tych ciomnych rysach asoby.
Usio heta nie vielmi dobryja viedy i pra ludziej, i pra sacsietki i ŚMI, jakija abapirajucca na viralnaść.
Vy padmianiajecie "nie viedaje małaviadomaje" na "chłusić časta", što zanadta emacyjna ("chłusić" možna zrazumieć jak naŭmysnaje dziejańnie) i pierabolšvańnie (asobnyja vypadki dajucca jak "častyja"). Vy zaraz i dali prykład viralnaha kamientaryja, jaki interpretuje zvyčajny niedachop viedaŭ z pavyšanaj psichapatyčnaściu i makijavielizmam.