Пакуль у многіх еўрапейскіх гарадах спробы абмежаваць рух аўтамабіляў выклікаюць гнеў жыхароў, сталіца Швецыі знайшла спосаб вызваліць горад ад лішніх машын, не ствараючы канфліктаў. Падыход вельмі просты і ўніверсальны, а значыць, можа быць карысным і для іншых гарадоў.

Як піша Politico, замест таго, каб уводзіць пастаянныя пешаходныя зоны і назаўжды мяняць звыклы ўклад жыцця, улады горада запусцілі праект «Жывы Стакгольм».
Яго сутнасць — рабіць асобныя вуліцы часова свабоднымі ад аўтамабіляў на пэўны перыяд, звычайна ўлетку, калі мясцовыя жыхары самі імкнуцца бавіць больш часу на свежым паветры. Гэтая стратэгія дапамагла жыхарам прыняць ідэю, што грамадская прастора, занятая паркоўкамі і дарогамі, можа выкарыстоўвацца для розных іншых мэт.
«Перамены раздражняюць людзей, асабліва калі яны адчуваюць, што іх да нечага прымушаюць, — тлумачыць віцэ-мэр па пытаннях транспарту і гарадскога асяроддзя Ларс Стромгрэн. — Таму мы разглядаем гэтыя перакрыцці дарог як прыемны маленькі эксперымент, які можна спыніць, калі людзям ён не спадабаецца».
Па словах Стромгрэна, такі падыход эфектыўна здымае трывогу ўладальнікаў малога бізнэсу, якія баяцца, што змяншэнне аўтамабільнага трафіку ўдарыць па іх прыбытках.
І гэта нягледзячы на шматлікія даследаванні, якія даказваюць, што вуліцы без машын, наадварот, павялічваюць мясцовыя даходы.
«У канцы лета многія з тых, хто спачатку скардзіўся, пытаюцца ў нас: «А можна, калі ласка, паўтарыць эксперымент у наступным годзе?» — з усмешкай кажа віцэ-мэр.
Поспех праграмы відавочны: калі ў 2015 годзе ў Стакгольме было ўсяго дзве такія сезонныя вуліцы, то гэтым летам іх колькасць перавысіла сорак.
Прагматычны дыялог і комплексны падыход
Мэты ў Стакгольма амбітныя: скараціць аўтамабільны трафік на 30% у параўнанні з узроўнем 2017 года і знізіць выкіды ад транспарту і энергетыкі на 80% да канца дзесяцігоддзя.
Акрамя павелічэння колькасці часовых закрытых для руху аўтамабіляў вуліц (некаторыя з якіх у выніку сталі пастаяннымі), улады актыўна працуюць з бізнэсам, каб зменшыць трафік ад грузавых даставак.
Напрыклад, паспяхова прайшоў пілотны праект, які дазволіў дастаўляць тавары ўначы, пазбягаючы дзённых затораў. Іншая ініцыятыва — грузавікі пасля дастаўкі забіраюць смецце з офісаў, робячы двайную працу за адзін рэйс.

Дыялог стаў ключом да поспеху і ў Гамла Стане — гістарычным цэнтры горада, размешчаным на асобным востраве. Спачатку ліквідацыя парковачных месцаў выклікала абурэнне, але ўлады пайшлі на кампраміс: узімку, калі дабірацца з суседніх астравоў складана, на набярэжных арганізуюць часовыя паркінгі.
Адначасова ўвялі правіла, што ўсе дастаўкі ў гэтым раёне павінны адбывацца з 6‑й да 11‑й раніцы. Гэта вызваліла вуліцы для рэстаратараў, уладальнікаў крам і турыстаў на ўвесь астатні дзень. Вынік — транзітны трафік у гэтым раёне ўпаў на 50%.
Не толькі пернік, але і бізун
Хоць дыялог мае вырашальнае значэнне, улады не цураюцца і больш строгіх захадаў. Кошт паркоўкі для прыватнага аўтамабіля ў некаторых раёнах Стакгольма вырас з 1100 да 1600 крон — гэта каля 140 еўра — на месяц. Віцэ-мэр адкрыта прызнае: мэта — зрабіць валоданне прыватным аўтамабілем у горадзе нязручным і нявыгадным.
«Мы хочам, каб людзі задумаліся, ці варта ім валодаць машынай, ці больш эканамічна мэтазгодна спадзявацца на сетку грамадскага транспарту», — кажа ён.
Вялізныя інвестыцыі ў грамадскі транспарт і веласіпедную інфраструктуру ўжо далі плён. За апошнія гады колькасць паездак на ровары па горадзе павялічылася амаль на 35%, а аўтамабільны трафік у цэнтры за дзесяцігоддзе знізіўся на 11,7%.
Хоць агульная колькасць машын у горадзе застаецца стабільнай, узровень валодання аўто паступова зніжаецца і цяпер самы нізкі з 2000 года — 355 аўтамабіляў на 1000 жыхароў у параўнанні з 491 аўтамабілем на 1000 жыхароў у астатняй частцы Швецыі.
Стромгрэн, прадстаўнік Партыі зялёных, прызнае, што такія меры, як павышэнне цэн на паркоўку, непапулярныя сярод некаторых выбаршчыкаў. Аднак ён перакананы, што гарадскія лідары не павінны спыняць прагрэс з-за крытычных галасоў.

«Швецыя заставалася нейтральнай падчас вайны, таму Стакгольм не бамбілі. Мы самі разбурылі горад пасля заканчэння канфлікту», — саркастычна заўважае Стромгрэн. «Мы знеслі цэлыя раёны, каб перапраектаваць горад для аптымальнага выкарыстання аўтамабіляў. Наша задача цяпер — выправіць гэтую шкоду і зноў зрабіць горад прыдатным для людзей».
«Шведы — гэта беларусы, у якіх атрымалася». Беларуска расказала, як Швецыя вяртае ёй самаацэнку
Шведская зорка хіп-хопа з мінскага пад'езда. Хто такі Yung Lean
Наколькі мы ад іх адстаём: як Капенгаген ператвараецца ў горад без выкідаў і як капенгагенцы інакш арганізуюць сваё жыццё
Скандынавія прыцягвае беларуса: дальнабойшчык расказаў аб працы ў краі вікінгаў
Каментары
Канешне, гэта ў асноўным банды на банды, але цывільных добра чапляе.