Архіў

Грамадзкі інстынкт і свабода

Анатоль Сідарэвіч ФОТА АНАТОЛЯ КЛЕШЧУКА

У канцы мінулага году нейкая хворасьць не дала мне выйсьці на вуліцу — да тэлефона — і павіншаваць з 80-годзьдзем Алену Васілевіч. А зрабіць гэта post festum было няёмка.

Анатоль Сідарэвіч ФОТА АНАТОЛЯ КЛЕШЧУКА
Нешта не сустракаў указу аб узнагароджаньні слыннае пісьменьніцы. Вырашылі не ўзнагароджваць? Ці патэлефанавалі, як за пяць гадоў да таго тэлефанавалі Янку Брылю? «Іван Антонавіч, ёсьць думка ўзнагародзіць Вас ордэнам». І пачулі адказ: «Не турбуйцеся». Адказ чалавека, які ўмеў годна паводзіцца зь пілсудчыкамі ў Заходняй Беларусі, быў жаўнерам і партызанам у дні другое сусьветнае вайны, не спакусіўся на чырвоную кніжку, хоць і агітаваў яго ў КПСС Міхась Лынькоў...

Ня ведаю, як было з Аленаю Васілевіч. Калі вырашылі не ўзнагароджваць — не прызналі «сваёю». Калі ж пачулі, што пісьменьніца ня прыме ўзнагароды, дык я — зноў жа — рады за паважанага мною чалавека. Вось і Ніла Гілевіча не ўзнагароджвалі, і Анатоля Вярцінскага...

Ніл Гілевіч, як выглядае, цьвёрда замацаваўся ў ліку забароненых. Ёсьць такія сьпісы на радыё і тэлебачаньні: пэўным дзеячам нельга выступаць, а артыстам — чытаць тэксты, агучваць ролі (нават зайчыка ці коткі ў казцы для дзяцей). Непажаданыя асобы маюцца і ў дзяржаўных газэтах з часопісамі: Сьвятлана Алексіевіч, Васіль Быкаў, Ніл Гілевіч, Генадзь Бураўкін, Алесь Разанаў, Уладзімер Арлоў... Ды мяне ня дзеяньні чыноўнікаў турбуюць: што возьмеш з хамаў? Мяне цікавіць псыхалёгія людзей мастацтва.

Антон Луцкевіч пісаў пра расейскі народ: «Поўная нястача грамадзкага інстынкту, крайні індывідуалізм — вось аснаўныя рысы так доўга няволеных мас». Ведама, Луцкевіч і свой народ не забываў. Ён бачыў, як маса сыноў ды ўнукаў прыгонных сялян і бітае шляхты ня здатная быць вольнымі людзьмі і ненавідзіць вольных. Ягоныя словы пра грамадзкі інстынкт ды індывідуалізм выдатна стасуюцца і да нашых дзеячоў культуры.

Дзівяць мяне няштатныя аўтары, якія нясуць у той «ЛіМ», у тыя часопісы артыкулы, рэцэнзіі, нататкі, вершы, прозу. Няўжо грамадзкі інстынкт не падказвае ім, што найлепшы сродак абароны ад цэнзуры — нічога не пісаць для падцэнзурных выданьняў? Няўжо грамадзкі інстынкт не падказвае артыстам, што найлепшы сродак абароны ад цэнзуры на радыё і тэлебачаньні — ня йсьці да іх агучваць ролі, чытаць тэксты? Няўжо грамадзкі інстынкт не падказвае, што ад хамаў нельга браць прэміі, мэдалі і ордэны?

Калі інтэлігенцыя ня здольная арганізавацца супраць грамадзкага зла, дык чаго ж тады жадаць ад людзей у ватоўках і плюшаўках?

Анатоль Сідарэвіч

Каментары

Цяпер чытаюць

Трамп паверыў у поўную перамогу Украіны16

Трамп паверыў у поўную перамогу Украіны

Усе навіны →
Усе навіны

Хлопец з Індыі паступіў вучыцца ў Санкт-Пецярбург, а ў яго адабралі пашпарт і адправілі на вайну4

Колькі трэба адкладаць у месяц, каб купіць кватэру па новай сістэме будаўнічых зберажэнняў2

У Польшчы затрымалі групоўку, якая па-за санкцыямі пераганяла люксавыя аўто ў Беларусь і Расію3

На вуліцы Карла Маркса ў Мінску прадаюць яркую сталінку. Квадрат каштуе больш за $4400

Мінчанка прадала машыну за 900 рублёў, а праз чатыры гады даведалася пра доўг 6000 рублёў4

Як журналістка «Нашай Нівы» шукала пару на праваслаўным сайце знаёмстваў. Падкаціў і Талай53

Nvidia дамовілася інвеставаць да $100 млрд у ChatGPT — кампаніі плануюць стварыць суперінтэлект2

«На прабегу 40—55 тысяч пачынаюць прагараць клапаны». Беларусы пра досвед карыстання Geely14

Як Стакгольм перамог заторы без абурэння жыхароў8

больш чытаных навін
больш лайканых навін

Трамп паверыў у поўную перамогу Украіны16

Трамп паверыў у поўную перамогу Украіны

Галоўнае
Усе навіны →

Заўвага:

 

 

 

 

Закрыць Паведаміць