У канцы мінулага году нейкая хворасьць не дала мне выйсьці на вуліцу — да тэлефона — і павіншаваць з 80-годзьдзем Алену Васілевіч. А зрабіць гэта post festum было няёмка.
| Анатоль Сідарэвіч ФОТА АНАТОЛЯ КЛЕШЧУКА |
Ня ведаю, як было з Аленаю Васілевіч. Калі вырашылі не ўзнагароджваць — не прызналі «сваёю». Калі ж пачулі, што пісьменьніца ня прыме ўзнагароды, дык я — зноў жа — рады за паважанага мною чалавека. Вось і Ніла Гілевіча не ўзнагароджвалі, і Анатоля Вярцінскага...
Ніл Гілевіч, як выглядае, цьвёрда замацаваўся ў ліку забароненых. Ёсьць такія сьпісы на радыё і тэлебачаньні: пэўным дзеячам нельга выступаць, а артыстам — чытаць тэксты, агучваць ролі (нават зайчыка ці коткі ў казцы для дзяцей). Непажаданыя асобы маюцца і ў дзяржаўных газэтах з часопісамі: Сьвятлана Алексіевіч, Васіль Быкаў, Ніл Гілевіч, Генадзь Бураўкін, Алесь Разанаў, Уладзімер Арлоў... Ды мяне ня дзеяньні чыноўнікаў турбуюць: што возьмеш з хамаў? Мяне цікавіць псыхалёгія людзей мастацтва.
Антон Луцкевіч пісаў пра расейскі народ: «Поўная нястача грамадзкага інстынкту, крайні індывідуалізм — вось аснаўныя рысы так доўга няволеных мас». Ведама, Луцкевіч і свой народ не забываў. Ён бачыў, як маса сыноў ды ўнукаў прыгонных сялян і бітае шляхты ня здатная быць вольнымі людзьмі і ненавідзіць вольных. Ягоныя словы пра грамадзкі інстынкт ды індывідуалізм выдатна стасуюцца і да нашых дзеячоў культуры.
Дзівяць мяне няштатныя аўтары, якія нясуць у той «ЛіМ», у тыя часопісы артыкулы, рэцэнзіі, нататкі, вершы, прозу. Няўжо грамадзкі інстынкт не падказвае ім, што найлепшы сродак абароны ад цэнзуры — нічога не пісаць для падцэнзурных выданьняў? Няўжо грамадзкі інстынкт не падказвае артыстам, што найлепшы сродак абароны ад цэнзуры на радыё і тэлебачаньні — ня йсьці да іх агучваць ролі, чытаць тэксты? Няўжо грамадзкі інстынкт не падказвае, што ад хамаў нельга браць прэміі, мэдалі і ордэны?
Калі інтэлігенцыя ня здольная арганізавацца супраць грамадзкага зла, дык чаго ж тады жадаць ад людзей у ватоўках і плюшаўках?
Анатоль Сідарэвіч
«Арабскі шэйх засунуў даляры ў кішэню». Блогер Vadimati Ермашук цяпер працуе ахоўнікам люксавых буцікоў3
Каментары