Biełaruś apošniaja pa svabodzie ŚMI va «Uschodnim partniorstvie»
Biełaruskaja asacyjacyja žurnalistaŭ prezentavała Indeks svabody medyjaŭ u šaści krainach «Uschodniaha partnerstva»: Azerbajdžanie, Armenii, Biełarusi, Hruzii, Małdovie i Ŭkrainie. Upieršyniu rejtynh układaŭsia na asnovie apytańniaŭ medyjaekspertaŭ.
Zvodny Indeks padrychtavany mižnarodnaj hramadzkaj arhanizacyjaj «Internews-Ukraina» pry padtrymcy Eŭraźviazu, paviedamlaje radyjo «Svaboda».
Dla stvareńnia Indeksu było apytana 60 medyjaekspertaŭ — pa 10 z kožnaj krainy-ŭdzielnicy prahramy «Ŭschodniaha partnerstva». Apytańni pravodzilisia ŭ čatyroch blokach: «Palityka», «Praktyka», «Teleradyjoviaščańnie» i «Internet i novyja medyi».
Pavodle ŭsich čatyroch zamieraŭ Biełaruś apynułasia na apošnim miescy. Najbolš svabodnaja ŭ sfery ŚMI, pavodle Indeksu, Hruzija. Asoby ekspertaŭ nie ahałošvajucca.
Zhodna z praceduraju imi mahli być asoby, jakija nie ŭvachodziać u palityčnyja arhanizacyi, nie pradstaŭlenyja ŭ strukturach ułady i pracujuć u sfery ŚMI nia mienš za 5 hadoŭ.
U ekspertnuju hrupu ź Biełarusi ŭvajšli žurnalisty, hramadzkija dziejačy, pravaabaroncy, sacyjolahi.
Staršynia BAŽ Žanna Litvina kaža, što, u adroźnieńnie ad inšych padobnych rejtynhaŭ, Indeks nia tolki kanstatuje infarmacyju pra stan žurnalistaŭ i srodkaŭ masavaj infarmacyi, ale i daje rekamendacyi, jak palepšyć stan rečaŭ. U dačynieńni da Biełarusi rekamendavana źmianić zakanadaŭstva, kab karespandentam zamiežnych ŚMI i žurnalistam-fryłanseram było b praściej pracavać.
Rekamendujecca taksama spynić aryšty i sudovy pieraśled žurnalistaŭ.
«Sam indeks — heta acenka mahčymaściaŭ medyjaŭ i žurnalistaŭ u realizacyi svaich pravoŭ źbirać i raspaŭsiudžvać infarmacyju. Adna z samych vialikich prablemaŭ u Biełarusi — dostup žurnalistaŭ da infarmacyi. Heta naš ahulny kłopat, kab vyklučyć absurdnyja vypadki, kali žurnalistam admaŭlajuć na padstavie zabarony davać infarmacyju.
Mianie vielmi ŭraziŭ vypadak z pres-kanferencyi kiraŭnictva „Biełaruśkalija“, kali sa spasyłkaj na słovy hieneralnaha dyrektara było admoŭlena ŭ prysutnaści na pres-kanferencyi žurnalistu Radyjo Svaboda. Jaho nie puścili sa słovami: „Vaša redakcyja nie vyklikaje davieru“», — kaža Žanna Litvina.
Namieśnik staršyni BAŽ, juryst Andrej Bastuniec adznačyŭ: unikalnaść Indeksu ŭ tym, što heta samaacenka, bo jon padrychtavany ekspertami ŭnutry krainaŭ: «Viadoma, isnuje šmat roznych indeksaŭ, składzienych mižnarodnymi arhanizacyjami.
Jadnaje ich toje, što Biełaruś zaŭsiody apynajecca na apošnich miescach — dzieści pamiž Erytrejaj i Paŭnočnaj Karejaj. Ale kankretna hety Indeks adroźnivajecca ad inšych rejtynhaŭ tym, što jaho składali sami medyjaeksperty ŭ kožnaj krainie. Jon stvorany nia zvonku, a na padstavie samaacenki».
Andrej Bastuniec zajaviŭ, što całkam zhodny z vynikami daśledavańnia. Jon kaža, što kab zrazumieć, čamu Biełaruś apynułasia na apošnim miescy, dastatkova ŭbačyć pytańni, na jakija adkazvali eksperty: «Ci isnujuć u krainie zakony ci padzakonnyja akty, jakija abmiažoŭvajuć svabodu internetu?»
«Ci byli vypadki aryštaŭ abo inšych pakarańniaŭ u dačynieńni da błohieraŭ i aktyŭnych karystalnikaŭ internetu?» «Ci isnuje dziaržaŭnaja manapolija na akazańnie internet-pasłuhaŭ?»
«Ci byli vypadki blakavańnia dostupu da onłajn-ŚMI, stvareńnie techničnych prablemaŭ?» Hetym razam prezentavali pilotny vypusk Indeksu svabody medyjaŭ. Źviestki ŭ im buduć abnaŭlacca štokvartalna.
Kamientary