Zachvorvańni, jakija pieranosiać kamary, stanoviacca surjoznaj prablemaj u Jeŭropie

Jeŭropu čakaje doŭhaje śpiakotnaje leta, a razam ź im i biaskoncyja rai kamaroŭ.

Hetyja kazurki nie prosta nadakučlivyja. Niekatoryja ich vidy pieranosiać takija zachvorvańni, jak virusy Zika i čykunhuńja, lichamanki Zachodniaha Niła i denhie. Uspyški hetych chvarob, jakija raniej sustrakalisia vyklučna ŭ trapičnym klimacie, stanoviacca ŭsio bolš raspaŭsiudžanymi ŭ Jeŭropie ŭ vyniku pavieličeńnia kolkaści padarožžaŭ i bolš ciopłaha nadvorja, vyklikanaha źmianieńniem klimatu.

Pa danych Jeŭrapiejskaha centra pa prafiłaktycy i kantroli zachvorvańniaŭ (ECDC), u minułym hodzie ŭ Jeŭropie było zarehistravana 1436 vypadkaŭ zaražeńnia lichamankaj Zachodniaha Niła i 304 vypadki zaražeńnia denhie, u toj čas jak u papiarednija dva hady hety pakazčyk składaŭ 201.

Na Italiju pryjšłosia 238 vypadkaŭ denhie, što stała samaj bujnoj uspyškaj za ŭsiu historyju krainy.

Hety hod moža stać jašče adnym rekordnym. U Francyi hetym letam užo zafiksavana siem aktyŭnych uspyšak čykunhuńji, što, na dumku ECDC, stała nastupstvam taho, što siezon kamaroŭ pačaŭsia raniej, čym zvyčajna.

Lichamanka denhie lohka raspaŭsiudžvajecca, pakolki ŭ bolšaści inficyravanych ludziej simptomy adsutničajuć abo słaba vyjaŭlenyja, adnak u častki ludziej zachvorvańnie prachodzić ciažka i moža vyklikać śmierć. Jaje najbolš raspaŭsiudžanymi simptomami źjaŭlajucca lichamanka, hałaŭny bol, łamota ŭ ciele, młosnaść i syp.

Čykunhuńja redka pryvodzić da śmiarotnaha zychodu, ale moža vyklikać simptomy, padobnyja da denhie, a taksama źniasilvajučy bol u sustavach, jaki moža doŭžycca miesiacami i navat hadami.

Navukoŭcy ličać, što hetyja zachvorvańni nieŭzabavie mohuć stać endemičnymi ŭ Jeŭropie.

Adno ź niadaŭnich daśledavańniaŭ pakazała, što kali b novy vid kamaroŭ źjaviŭsia ŭ adnoj ź jeŭrapiejskich krain u 1990-ch hadach, to dla ŭźniknieńnia bujnoj uspyški zachvorvańnia spatrebiłasia b kala 25 hadoŭ. Ciapier hety termin składaje mienš za piać hadoŭ.

Uspyški ŭ Jeŭropie ŭsio jašče nievialikija ŭ paraŭnańni z astatnim śvietam. U 2025 hodzie ŭ śviecie było zarehistravana bolš za try miljony vypadkaŭ zachvorvańnia denhie i 220 000 vypadkaŭ zachvorvańnia čykunhuńjaj. Ad denhie pamierła bolš za 1 400 čałaviek, a ad čykunhuńji — 80.

Ale i inšyja tranśmisiŭnyja zachvorvańni nieŭzabavie mohuć stać pahrozaj dla zdaroŭja nasielnictva.

Vid kamaroŭ, jakija raspaŭsiudžvajuć žoŭtuju lichamanku, jaki kaliści byŭ źniščany ŭ Jeŭropie, znoŭ źjaviŭsia na Kipry.

Što možna zrabić dla baraćby z chvarobami, pieranosnymi kamarami?

Jan Siemienca, epidemijołah-ekołah z Univiersiteta Umiea ŭ Šviecyi, kaža, što, choć całkam źniščyć kamaroŭ niemahčyma, urady mohuć zrabić bolš, kab praduchilić raspaŭsiudžvańnie chvarob. Naprykład, jany mohuć uzmacnić nazirańnie ŭ bolš haračych paŭdniovych jeŭrapiejskich krainach u letni pieryjad, asabliva pablizu aeraportaŭ i inšych tranzitnych vuzłoŭ, kudy ludzi mohuć nieŭśviadomlena zanieści virusy.

«My chočam pierakanacca, što kali pasažyr prybyvaje z zony, aktyŭnaj u dačynieńni da denhie, što kali ŭ jaho ŭ kryvi vyjaŭleny virus, to my chočam jak maha chutčej izalavać hetaha čałavieka, kab jaho nie ŭkusiŭ miascovy kamar, tamu što ŭ hetym vypadku ŭźnikajuć bolš bujnyja ŭspyški», — skazaŭ Siemienca.

Ispanija pradprymaje niekatoryja kroki, kab źvieści ryzyki da minimumu. Ludzi mohuć dasyłać fatahrafii kamaroŭ u dadatak, jaki z dapamohaj štučnaha intelektu vyznačaje vid kamara i vydaje papiaredžańnie ab jaho patencyjnaj niebiaśpiecy. Paśla hetaha rehijanalnyja orhany achovy zdaroŭja mohuć pryniać miery pa praduchileńni zaražeńnia.

Pa danych ispanskaha Ministerstva achovy zdaroŭja, hetaja prahrama «hramadzianskaj navuki» dapamahła čynoŭnikam vyjavić invaziŭnych azijackich tyhrovych kamaroŭ, jakija mohuć pieranosić virusy denhie i čykunhuńja, u 156 municypalitetach z 2023 hoda.

Miž tym, pa słovach pradstaŭnikoŭ ECDC, ludzi mohuć pryniać miery, kab minimizavać ułasnuju ryzyku, uklučajučy vykarystańnie srodkaŭ abarony ad nasiakomych i našeńnie doŭhich rukavoŭ i štanoŭ u pryciemkach i na dośvitku, kali kamary najbolš aktyŭnyja.

Padarožniki, jakija viartajucca z krain, dzie hetyja virusy endemičnyja, — bolšaj častcy Centralnaj Amieryki, Paŭdniovaj Amieryki i Karybskaha basiejna — pavinny vykonvać hetyja miery zaściarohi na praciahu jak minimum troch tydniaŭ paśla viartańnia ŭ Jeŭropu, kab praduchilić ukusy kamaroŭ i raspaŭsiudžvańnie lubych virusaŭ na miescach, havorycca ŭ paviedamleńni ahienctva.

Na dumku inšych klimatołahaŭ, jeŭrapiejskim krainam, jakija zmahajucca z paŭtornym źjaŭleńniem chvarob, jakija pieranosiacca kamarami, varta ŭziać uroki ŭ rehijonaŭ, dzie jany ŭžo daŭno źjaŭlajucca endemičnymi, takich jak Afryka na poŭdzień ad Sachary, Azija i Paŭnočnaja i Paŭdniovaja Amieryka.

«U Jeŭropie heta pakul siezonnaje zachvorvańnie, — kaža Siemienca. — Ale my bačym, što siezon pašyrajecca, i my budziem nazirać usio bolš i bolš vypadkaŭ».

• 0
• 0
• 1
• 0
• 4
• 0
• 1
• 1