Praviedzienaja ŭ žniŭni Instytutam movaznaŭstva imia Jakuba Kołasa NAN Biełarusi dyjalektałahičnaja ekśpiedycyja na sučasnaje biełaruska-rasijskaje pamiežža zafiksavała na Smalenščynie vialikuju kolkaść biełarusizmaŭ.
Pra vyniki žnivieńskaj ekśpiedycyi ŭ vioski Rudnianskaha rajona Smalenskaj vobłaści Rasii raskazała haziecie «Navuka» pradstaŭnica Instytuta movaznaŭstva Vieranika Kurcova, zaŭvažyŭ telehram-kanał «De facto. Biełaruskaja navuka».
Ekśpiedycyja, jakaja prajšła 4—8 žniŭnia, abjadnała biełaruskich i rasijskich vučonych: razam jany naviedali vioski Rudnianskaha i Loźnienskaha rajonaŭ, zapisali havorku miascovych doŭhažycharoŭ i ŭspaminy pra tradycyjny ład žyćcia.
Pavodle Kurcovaj, prysutnaść istotnaj kolkaści biełaruskich słoŭ u rudnianskich havorkach nievypadkovaja: hetuju terytoryju linhvisty tradycyjna adnosiać da moŭnaj prastory, jakoj byli ŭłaścivyja biełaruskija rysy.
Cikava, što i sami žychary padkreślivajuć: havorać jany hetak ža, jak i biełarusy pa susiedstvie. Adnak siońnia takoje maŭleńnie zachavałasia pieravažna siarod starejšaha pakaleńnia.
Asablivaje ŭražańnie na daśledčykaŭ zrabiła zahadčyca biblijateki ŭ vioscy Panizoŭje Taćciana Citova. Jana skłała «Słovaŕ dialektizmov Ponizovskoho kraja», druhoje vydańnie jakoha vyjšła ŭ 2025 hodzie. U im sabranyja słovy, dobra viadomyja žycharam nie tolki pamiežnych rajonaŭ Viciebščyny, ale i ŭsioj Biełarusi: nadiova (adzieńnie), kutionok (sabačania), narotnia (naročna), šúchli (pra słotnaje nadvorje).
Pavodle Kurcovaj, sabranyja materyjały buduć vykarystanyja ŭ navukovych publikacyjach i chrestamatyjnych vydańniach i stanuć kaštoŭnym kulturna-histaryčnym nabytkam.
Debiełarusizacyja. Čamu Smalenščyna nie viarnułasia ŭ Biełaruś?
U biełaruskaj vioscy na Smalenščynie znajšli žudasnuju šaścipalcuju ruku, jakoj kala 7 tysiač hadoŭ
«Ruskaja skrypka na Branščynie — fienomien, pra jaki vy i nie viedali». Biełarusaŭ razzłavała pryŭłaščvańnie ichniaj nacyjanalnaj kultury
U pamiežnych vioskach na Vilenščynie biełaruskaja mova praciahvaje vyciaśniać litoŭskuju
«Piensijanieram dzieci pieraškadžajuć!» U Breście nie pieršy miesiac iduć sprečki nakont miesca dla budaŭnictva dziciačaha sada5
Kamientary
Tam tryndziec u hetym sensie na samoj spravie, usio, kapiec.