Biełarus, jaki ŭdzielničaŭ u dyviersii ŭ Mačuliščach, ciapier pad aryštam va Ukrainie. I voś čamu
U Kijevie zatrymali hramadzianina Biełarusi pavodle padazreńnia ŭ niezakonnym nabyćci i zachoŭvańni z metaj dalejšaha prodažu 2,44 kiłahrama asabliva niebiaśpiečnaha psichatropnaha rečyva PVP. Zhodna z Kryminalnym kodeksam Ukrainy, jamu pahražaje pazbaŭleńnie voli na termin ad 9 da 12 hadoŭ z kanfiskacyjaj majomaści. Padazravany admaŭlaje vinu. Jak stała viadoma «Radyjo Svaboda», idzie havorka pra biełarusa, jaki ŭdzielničaŭ u dyviersijnaj apieracyi Słužby biaśpieki Ukrainy na aeradromie ŭ Mačuliščach pad Minskam, u vyniku jakoj byŭ paškodžany rasijski samalot A-50.

«Svabodzie» viadomyja jaho imia i proźvišča, ale zhodna z Cyvilnym kodeksam Ukrainy «imia fizičnaj asoby, jakaja zatrymanaja, padazrajecca ci abvinavačvajecca va ŭčynieńni złačynstva, ci asoby, jakaja ŭčyniła administracyjnaje pravaparušeńnie, moža być vykarystana (abnarodavana) tolki ŭ vypadku nabyćcia zakonnaj siły abvinavaŭčaha prysudu». Śledstva ŭ jaho spravie jašče praciahvajecca.
U Biełarusi jaho zavočna asudzili na 15 hadoŭ źniavoleńnia pa spravie ab dyviersii ŭ Mačuliščach.
Zatrymańnie na šašy ŭ Kijevie
Jak paviedamili «Svabodzie» ŭ Hałoŭnym upraŭleńni Nacyjanalnaj palicyi ŭ Kijevie, rasśledavańnie pačali 7 traŭnia 2025 hoda.
Biełarusa spynili na Hastomielskaj šašy ŭ Kijevie. Da taho ź im peŭny čas pravodzili tajemnyja apieratyŭnyja dziejańni. U kijeŭskaj palicyi «Svabodzie» nie adkazali, što stała padstavaj dla takich dziejańniaŭ i jak doŭha jany praciahvalisia.
Paśla spynieńnia aŭtamabila padazravany, pavodle viersii śledstva, nibyta vykinuŭ na ziamlu try polietylenavyja pakunki. Heta adbyłosia 7 traŭnia pryblizna ŭ 12:30. Miesca padziei ahladali amal čatyry hadziny, i tolki paśla 16:06 kala pravaha koła aŭtamabila Toyota Land Cruiser znajšli try pakunki «ź biełym kryštaličnym rečyvam, jakoje źmiaščała asabliva niebiaśpiečnaje psichatropnaje rečyva vahoj 2044,00 hrama».
Pieršyja 24 hadziny hramadzianin Biełarusi znachodziŭsia ŭ izalatary. Śledčyja źviarnulisia ŭ sud z chadajnictvam ab jaho aryšcie, ale sudździa ŭziaŭ da ŭvahi «ŭdzieł u apieracyi ŭ Mačuliščach» i pryniaŭ pastanovu ab ceładzionnym chatnim aryšcie z abaviazkovym našeńniem elektronnaha branzaleta. Sud dazvoliŭ jamu vychodzić z domu tolki na čas pavietranaj tryvohi, ale ciaham 15 chvilin paśla jaje skasavańnia jon abaviazany viarnucca dadomu.
Admietna, što ŭ pastanovie suda ab chatnim aryšcie fihuravała jašče adna ličba — pra znojdzienyja nibyta pry vobšuku 6 pakunkaŭ z narkotykami. Ale dalej u materyjałach zhadvajucca tolki tyja try, što znajšli kala mašyny.
Rasśledavańnie praciahnuli
Pavodle ŭkrainskaha zakanadaŭstva, rasśledavańnie musiła zaviaršycca 8 žniŭnia, ale śledčyja nie paśpieli za 2 miesiacy pravieści ŭsie nieabchodnyja dziejańni.
«Ciapier dasudovaje rasśledavańnie praciahvajecca, pravodziacca ŭsie nieabchodnyja śledčyja (pošukavyja) dziejańni», — paviedamiła kijeŭskaja palicyja ŭ adkazie na aficyjny zapyt «Svabody».
Jak stała viadoma «Svabodzie» ź inšych infarmavanych krynic, terminy rasśledavańnia padoŭžyli da 8 kastryčnika. Za dadatkovy čas śledčyja chočuć vyvučyć usie telefonnyja razmovy padazravanaha i maršruty jaho pieramiaščeńnia, pravieści śledčy ekśpierymient z udziełam padazravanaha, praanalizavać ruch hrošaj na jaho bankaŭskich rachunkach, kab paćvierdzić abo vyklučyć atrymańnie srodkaŭ za niezakonny zbyt narkotykaŭ, atrymać rassakrečanyja materyjały tajemnych śledčych dziejańniaŭ. Na padstavie hetaha analizu kančatkova vyznačać i kvalifikacyju złačynstva.
Ciapier biełarusu inkryminujuć «dziejańni, učynienyja ŭ składzie arhanizavanaj hrupy, pradmietam jakich byli narkatyčnyja srodki, psichatropnyja rečyvy ci ich anałahi ŭ asabliva vialikich pamierach». U toj ža čas u dakumientach ničoha nie paviedamlajecca pra inšych udzielnikaŭ hetaj hrupy.
Biełarus admaŭlaje vinu
Jak vynikaje z dakumientaŭ, jakija ŭ svaim rasparadžeńni maje «Svaboda», sam biełarus kateharyčna asprečvaje datyčnaść da inkryminavanaha jamu złačynstva.
Jaho advakat miarkuje, što abvinavačańnie nie padało nivodnaha abjektyŭnaha dokazu, a kvalifikacyja dziejańniaŭ bazujecca vyklučna na zdahadkach i niepravierčanych śćviardžeńniach.
Što viadoma pra asobu padazravanaha
Padazravany naradziŭsia ŭ Minsku, maje vyšejšuju adukacyju. Da pierajezdu va Ukrainu (nie paźniej za 2016 hod. — RS) žyŭ u Baraŭlanach.
U Kijevie jon stvaryŭ pradpryjemstva, asnoŭny vid dziejnaści jakoha — razdrobny handal u nieśpiecyjalizavanych kramach. Jak vynikaje z dakumientaŭ finansavaj spravazdačnaści, pradpryjemstva nie pracuje z 2022 hoda, adzinym pracaŭnikom u im byŭ sam biełarus, ułaśnik kampanii. «Svaboda» sprabavała źviazacca ź im praz zarehistravany na pradpryjemstva numar telefona, ale numar ciapier nie absłuhoŭvajecca.
U sudovych dakumientach šmat supiarečlivaj infarmacyi. U adnych materyjałach pisali, što jon «biespracoŭny, niežanaty i raniej nie sudzimy», a ŭ inšych — što jon pradprymalnik, žanaty i vychoŭvaje małuju dačku, jakaja znachodzicca na lačeńni i patrabuje stałaha dahladu.
Na čas rasśledavańnia sud aryštavaŭ usiu jaho majomaść — kvateru ahulnaj płoščaj 94,24 kv. m, niežyłuju nieruchomaść 7,4 kv. m i 15 sotak ziamli pad budaŭnictva lecišča ŭ tak zvanym «załatym pojasie» Kijeva — u Bravarskim rajonie Kijeŭskaj vobłaści. Aŭtamabil Toyota Land Cruiser aryštavali adrazu paśla zatrymańnia biełarusa.
Va Ukrainie hramadzianin Biełarusi znachodzicca na padstavie dazvołu na stałaje žycharstva. Paśla pačatku rasijskaha vajennaha ŭvarvańnia ŭ lutym 2022 hoda jon dobraachvotna pačaŭ supracoŭničać sa śpiecsłužbami Ukrainy, vynikam čaho stała apieracyja na biełaruskim vajskovym aeradromie ŭ Mačuliščach.
U Biełarusi zavočna asudzili na 15 hadoŭ
26 lutaha 2023 hoda na vajskovym aeradromie ŭ Mačuliščach pad Minskam prahučali dva vybuchi, krynicami jakich byli drony. Takim čynam padarvali i vyvieli z ładu rasijski samalot dalokaj raźviedki A-50.
Peŭny čas ułady Biełarusi admaŭlali hety incydent, ale paźniej pryznali i praviali «antydyviersijnuju apieracyju».
Pad «začystku», pavodle pravaabaroncaŭ «Viasny», trapili sama mieniej 614 čałaviek — tyja, chto prachodziŭ pavodle administracyjnych palityčnych artykułaŭ paśla 2020 hoda. U ich rabili pieratrusy, zatrymlivali, dapytvali. Častku paźniej adpuścili. Sa słoŭ supracoŭnikaŭ «Viasny», zatrymlivali ludziej jak ź blizkich da Mačuliščaŭ rajonaŭ, tak i pa ŭsioj Biełarusi. Masavyja zatrymańni byli siarod psichaterapieŭtaŭ, rekanstruktaraŭ, strałkoŭ, strajkbalistaŭ.
U pačatku sakavika 2023 hoda KDB paviedamiŭ, što ŭ spravie prachodziać kala 30 čałaviek, zatrymali bolš za 20. Suprać ich zaviali kryminalnyja spravy za «akt teraryzmu, učynieny arhanizavanaj hrupaj» (č. 3 art. 289 Kryminalnaha kodeksa).
4 kastryčnika 2024 hoda Minski haradski sud pryhavaryŭ 12 fihurantaŭ spravy da terminaŭ ad dvuch hadoŭ i troch miesiacaŭ da 25 hadoŭ pazbaŭleńnia voli. U spravie prachodzili Maksim Łapacin, Andrej Ściepurka, Aleh Syčoŭ, Dzianic Sakałoŭ, Alaksandr Azaraŭ, Jaŭhienija Tačyckaja, Michaił Dziomin, Siarhiej Łaparoŭ, Anastasija Pilko, Vital Jakucik, Ała Jacuta i Mikałaj Šviec.
Šaściora asudžanych na momant suda ŭ Biełarusi nie znachodzilisia.
Fihuranta ciapierašniaj ukrainskaj kryminalnaj spravy zavočna asudzili na 15 hadoŭ źniavoleńnia ŭ kałonii ŭzmocnienaha režymu.
U SBU admovilisia kamientavać
U sakaviku 2024 hoda staršynia Słužby biaśpieki Ukrainy Vasil Maluk pryznaŭ, što paškodžańnie rasijskaha samalota ŭ Mačuliščach stała vynikam dyviersijnaj apieracyi Słužby biaśpieki Ukrainy, u jakoj «chirurhična spracavali», paškodziŭšy antenu. Praŭda, kolki biełarusaŭ dapamahali SBU ŭ hetaj apieracyi, jon nie skazaŭ.
Sioleta ŭ žniŭni Vasil Maluk u intervju vydańniu «Ukrajinśka pravda» paviedamiŭ, što va Ukrainie pracuje prahrama abarony «tajemnych ahientaŭ», jakija dapamahajuć ažyćciaŭlać śpiecyjalnyja apieracyi ŭ tyle voraha.
«Najvažniejšy elemient — pieradusim biaśpieka hetych ludziej. I kali jany viartajucca z varožych tyłoŭ paśla vykanańnia toj ci inšaj vielmi składanaj apieracyi, to najpierš [treba] zabiaśpiečyć ich biaśpieku. Tamu tut, u nas, dziejničaje cełaja prahrama, ceły kompleks mier biaśpieki. U tym liku, pry nieabchodnaści i ŭzhadnieńni z hetaj niepasrednaj krynicaj, my źmianiajem u realnaści im abličča», — skazaŭ jon.
Zhadany biełarus udzielničaŭ u śpiecapieracyi ŭ Mačuliščach, imavierna, znachodziačysia na terytoryi Ukrainy. Ale jaho imia stała viadoma śledčym z KDB. Ci prapanavali jamu prahramu abarony — nieviadoma, bo ŭ SBU admovilisia paviedamić detali hetaj śpiecapieracyi i funkcyi, jakija ŭ joj vykonvaŭ biełarus.
U adkazie na aficyjny zapyt «Svabody» z hetaj nahody ŭ Słužbie biaśpieki abmiežavalisia tolki ahulnaj ličbaj praviedzienych z pačatku rasijskaha vajennaha ŭvarvańnia śpiecyjalnych apieracyj.
«Za čas poŭnamaštabnaj vajny padraździaleńni Słužby biaśpieki Ukrainy realizavali vialikuju kolkaść śpiecapieracyj i pacelili ŭ bolš za 200 abjektaŭ voraha ŭ jaho hłybokim tyle. Razam z tym, SBU infarmuje hramadskaść pra vyniki svajoj dziejnaści z ulikam isnych abmiežavańniaŭ na raskryćcio infarmacyi i takim čynam, kab nie raskryvać usich mietadaŭ svajoj pracy i nie paddavać niebiaśpiecy ludziej, jakija biaruć udzieł u apieracyjach śpiecsłužby», — paviedamiŭ pres-sakratar SBU Arciom Dziechciarenka.
Ni ŭ palicyi, ni ŭ SBU taksama nie adkazali na pytańnie, ci mohuć u vypadku pryznańnia biełarusa vinavatym skasavać jaho dazvoł na žycharstva va Ukrainie i dadatkovuju abaronu.
Zakon Ukrainy pra ŭciekačoŭ i asob, jakija patrabujuć dadatkovaj abo časovaj abarony praduhledžvaje mahčymaść skasavańnia dadatkovaj abarony, kali inšaziemiec «zajmajecca dziejnaściu, što niasie pahrozu nacyjanalnaj biaśpiecy, hramadskamu paradku abo zdaroŭju čałavieka».
Pavodle dziejnaj pracedury, takoje rašeńnie ŭchvalaje Dziaržaŭnaja mihracyjnaja słužba Ukrainy na padstavie adpaviednaha zvarotu Słužby biaśpieki Ukrainy ci inšych orhanaŭ dziaržaŭnaj ułady.
U zakonie taksama pieraličanyja padstavy, na jakich skasoŭvajuć i dazvoł na stałaje žycharstva va Ukrainie. Adna ź ich — parušeńnie inšaziemcam zakonaŭ Ukrainy.
Pakul nieviadoma, ci buduć pry razhladzie hetych pytańniaŭ uličvać dapamohu biełarusa ŭ paškodžańni rasijskaha samalota na vajskovym aeradromie ŭ Mačuliščach.
Vynieśli prysudy fihurantam spravy ab padryvie samalota na aeradromie ŭ Mačuliščach — da 25 hadoŭ
Za dyviersiju ŭ Mačuliščach sudziać 11 biełarusaŭ. A taksama Mikałaja Šviaca, jakoha ŭžo viarnuli va Ukrainu
«Heta była prośba prezidenta Rasii». Łukašenka raskryŭ padrabiaznaści abmienu Mikoły Švieca — dyviersanta z Mačuliščaŭ
Ukraina viarnuła piać svaich palitviaźniaŭ ź Biełarusi. I navat Mikołu Švieca, dyviersanta z Mačuliščaŭ
«Spracavali chirurhična». Kiraŭnik SBU pryznaŭ datyčnaść Ukrainy da paškodžańnia rasijskaha samalotu ŭ Mačuliščach
Kamientary