Навука і тэхналогіі22

Апублікаваны здымак, які змяшчае цэлы новы свет

Астраномы апублікавалі мілы від на яшчэ адну планетную сістэму ў стадыі станаўлення.

Фота: Mark McCaughrean and Sam Pearson of the European Space Agency / JWST / NASA / ESA / CSA

Калі б іншапланетныя астраномы назіралі за нашай Сонечнай сістэмай з адлегласці 4,5 мільярда светлавых гадоў, яны ўбачылі б зорку, аточаную першародным газам і пылам. Гэты матэрыял у выглядзе вузкага, але шчыльнага дыска круціўся вакол маладой зоркі. З часам яго часціцы сутыкаліся і ўтваралі глыбы, з якіх гравітацыя стварыла планеты і спадарожнікі; а некаторыя пакінула, каб яны сталі астэроідамі і каметамі.

Такі ж працэс адбываецца вакол іншых зорак па ўсім Сусвеце. Новы здымак планетнай сістэмы ў стадыі стварэння — так званы пратапланетны дыск — быў зроблены з дапамогай новага касмічнага тэлескопа Джэймса Уэба. Так выглядаў і наш касмічны дом у пачатку свайго шляху.

Сістэма ў стадыі фармавання знаходзіцца ў Туманнасці Арыёна, бліскучым воблаку міжзорнага газу і пылу, прыкладна за 1500 светлавых гадоў ад нас. Яе зорцы каля 1 мільёна гадоў — дзіця з пункту гледжання астраноміі. Пыл вакол зоркі блакуе святло ад яркай туманнасці на заднім плане, таму бачны сілуэт планетарнага дыска. 

Цьмяны, размыты шар, размешчаны ўнутры — гэта не сама зорка, а зорнае святло, што асвятляе пыл вакол яе. Гэта адно з самых захапляльных асяроддзяў у космасе, дзе дробныя часціцы з часам ператвараюцца ў паўнавартасныя сусветы. Згодна з тэорыямі фармавання планет, тут ужо павінны зараджацца газавыя гіганты, такія, як Юпітэр і Сатурн.

Зорная сістэма, вядомая як Арыён 294-606, не ёсць новым адкрыццём, астраномы назіралі падобныя і раней. Яны выявілі прыкметы таго, як планеты набываюць форму, вывучаючы заканамернасці патоку газу ў пратапланетным дыску. Астраномы нават выявілі выразныя прыкметы хімічных элементаў унутры некаторых дыскаў, што дазваляе ім рабіць прагнозы пра тое, з чаго могуць складацца будучыя планеты.

The Atlantic параўноўвае новую выяву са знакамітым здымкам, вядомым пад назвай «Бледна-блакітная кропка». Гэты здымак, зроблены касмічным караблём НАСА «Вояджар» у 1990 годзе з самага ўскрайку Сонечнай сістэмы, натхніў знакамітага астрафізіка Карла Сагана апісаць Зямлю як «пылінку, што завісла ў сонечным промні».

«Бледна-блакітная кропка Зямлі». Фота: NASA / JPL

Фатаграфія сапраўды можа ўразіць: невыразныя палосы сонечнага святла і малюсенькая кропка ў аранжавым промні — планета Зямля, якая выглядае як тое, што вы паспрабавалі б сцерці з экрана ноўтбука. Толькі калі крыху пасядзець і абдумаць убачанае, гэтыя пікселі могуць стаць чымсьці іншым. Зярністы здымак можа адлюстраваць спробу чалавецтва зразумець Сусвет і паказаць нам наша месца ў ім.

Арыён 294-606 можна разглядаць як павялічаную міжзоркавую версію «бледна-блакітнай кропкі». Гэта не толькі таму, што выява можа выклікаць адчуванне адзіноты, але з-за вялізнасці, якая змяшчаецца ўнутры. Верагодна, там ёсць усё неабходнае для стварэння планетарнай сістэмы з такой жа разнастайнасцю, як у нашай. І гэта тое месца, дзе могуць стварацца бледна-блакітныя кропкі і ўсё жыццё, якое можа знаходзіцца ўнутры.

Каментары2

  • хх
    24.10.2022
    «Бледна-блакітная кропка Зямлі»
    якія мы малееенькія...
    "Мы живём в глазу синеглазого великана" )
  • Казярог
    24.10.2022
    Занадта шмат эмоцыяў. Усе чакаюць адказу на пытаньне дзе хаваюцца гуманоіды, і чаму яны хаваюцца ад нас. Я ведаю адказ на пытаньне, але яшчэ рана яго агучваць, чалавецтва яшчэ не падрыхтаванае да гэтага...

Цяпер чытаюць

«Я хачу справядлівасці — і для жанчын, і для сябе». Шчырая гутарка з Андрэем Стрыжаком пра скандал з дыкпікамі, залежнасці і будучыню61

«Я хачу справядлівасці — і для жанчын, і для сябе». Шчырая гутарка з Андрэем Стрыжаком пра скандал з дыкпікамі, залежнасці і будучыню

Усе навіны →
Усе навіны

«Матрошкамі ўжо не здзівіш». У Расіі заклікалі стварыць свой аналаг Лабубу3

Вядучая «Марафону адзінства» ў падтрымку Лукашэнкі адпачывала ў Латвіі27

На поўначы Брэста працягвае смярдзець, улады заклікаюць «не панікаваць»2

Са Швецыі дэпартуюць яшчэ адну беларускую сям'ю11

Пад Быхавам адкрылі помнік археалагічнай знаходцы 1960 года. Ён падобны да надмагілля

Ва Украіне пад уплывам пратэстаў вяртаюць незалежнасць антыкарупцыйным органам8

У Мёрах падлетак прадаваў парнаграфію, выкарыстаўшы нумар суседа

Берасцеец ператварыў сямітонны валун у каменную ванну5

Мінчукі скардзяцца на атручванне пасля наведвання вядомага рэстарана. Працу ўстановы прыпынілі7

больш чытаных навін
больш лайканых навін

«Я хачу справядлівасці — і для жанчын, і для сябе». Шчырая гутарка з Андрэем Стрыжаком пра скандал з дыкпікамі, залежнасці і будучыню61

«Я хачу справядлівасці — і для жанчын, і для сябе». Шчырая гутарка з Андрэем Стрыжаком пра скандал з дыкпікамі, залежнасці і будучыню

Галоўнае
Усе навіны →

Заўвага:

 

 

 

 

Закрыць Паведаміць