Сёлетні сьпіс «Найлепшых кніг» паводле апытаньня «НН» атрымаўся нагэтулькі контравэрсійны, што выклікае жаданьне абараняць яго ад незадаволеных. Піша Даніла Жукоўскі.
Насамрэч сьпіс як ніколі інфарматыўны, але для больш спакойнага ўспрыманьня патрабуецца колькі дробных паправак.
«Кнігі году‑2006»
Я настойваю на гэткім удакладненьні, а лепей, абмежаваньні. Перад намі кнігі году. Менавіта прэтэндэнтаў на гэткі тытул прапаноўвалі ўдзельнікі апытаньня. Не рызыкнуў бы вызначаць гэткім чынам кнігі «найлепшыя» хоць бы таму, што немагчыма параўноўваць Туронка з Барадуліным. Казаць жа пра кнігі‑падзеі — больш карэктна і больш прыдатна ў сытуацыі небагатага кніжнага рынку.
Пажытак для розуму
Сьпіс, які атрымала «НН» — аніякі ня рэйтынг з «найгоршых» і «найлепшых» кніжак. Зь яго мала што можна выцягнуць адносна таго, якую кнігу варта знайсьці і прачытаць, але ён шмат цікавага гаворыць пра дзьве грамады: чытачоў і аўтараў.
Нават кнігі, якія апынуліся на першым і другім месцы, згаданыя менш чым паловаю апытаных. Трэцяга «прызэра» згадалі ўжо толькі трое. Ці можна тут увогуле гаварыць пра нейкі рэйтынг? Сумленным будзе сьцьверджаньне, што маем у 2006‑ым годзе толькі дзьве кнігі, вартыя звацца «Кнігамі году», рэшта складае тлум прэтэндэнтаў з прыкладна аднолькава малымі шанцамі.
Калі, адмовіўшыся ад сумнеўнага ранжыраваньня, разгледзець гэтыя кнігі разам, цяжка не заўважыць сьціплай долі мастацкае літаратуры і яшчэ сьціплейшае — сюжэтнае прозы. Крызіс навідавоку, і ў гэтым няма нічога нечаканага.
Другая выснова: цікавасьць чытача да гісторыі пацьвярджаецца вялікай колькасьцю згаданых выданьняў, але на мастацкай ніве шчыруе адна В. Іпатава. Было б гістарычных твораў больш — нехта б апынуўся побач з Туронкам.
Калі першая выснова — простае сьведчаньне цяжкага стану літаратуры ў існых неспрыяльных умовах, дык другое — папрок выдаўцам, якія не заўважаюць попыту і не спрабуюць на яго адказаць.
Не экспэрты, а ўдзельнікі
Відавочна, што аніхто з удзельнікаў апытаньня ня мае доступу да больш‑менш істотнага сэгмэнту кніжнага рынку. Рынак гэты падзяліўся на добра ізаляваныя анклявы.
Можна вінаваціць удзельнікаў‑экспэртаў, а можна зрабіць выснову, што культурная атмасфэра сёньня не спрыяе пераносу інфармацыі, не садзейнічае пашырэньню меркаваньняў.
Мы бачым не экспэртныя ацэнкі меркаваньняў рынку (акрамя адказаў з кнігарняў, якія, аднак, ахопліваюць толькі асобны сэгмэнт менскага рынку, і таму ня могуць лічыцца паўнавартасна прадстаўнічымі), а вынікі прыватнага змаганьня апытаных зь перашкодамі на шляху да беларускага друкаванага слова: спачатку даведацца, пасьля адшукаць, пасьля пабачыць, рашыцца заплаціць грошы, знайсьці час, прачытаць... Калі пасьля не патрабуецца яшчэ й намаганьня, каб не шкадаваць пра немалыя высілкі, — зьяўляецца кандыдат на кнігу году.
Ultra posse nemo obligatur
Сёлетняе апытаньне выдала вынікі, якія цалкам адпавядаюць магчымасьцям мэтодыкі. Яно выдатна прадэманстравала раздрабленьне культурнага поля, нястачу адпаведных сродкаў інфармацыі і распаўсюду, наяўнасьць незадаволенага попыту што на кнігі, што на інфармацыю пра іх. Да яго, да апытаньня, ня варта кіраваць нейкія закіды.
Але гэткія вынікі — нагода задумацца, што атрымаецца ў наступным годзе. Каб палепшыць сытуацыю, патрабуецца ня так і шмат: пісаць, выдаваць, чытаць. Пісаць, выдаваць, чытаць. Пісаць, выдаваць, чытаць...
«Міс Беларусь» усё больш нагадвае конкурс прыгажосці ў гарэме23
Каментары