Адлюстраваньне аблокаў
Адноўленая напрыканцы траўня 1991 году «Наша Нiва» пачынае сёньня восьмы год свайго iснаваньня.
За гэты час не аднойчы зьмяняўся сьвет вакол газэты, зьмянялася i сама «НН». Але пачатковыя прынцыпы засталiся непарушнымi — мы iмкнулiся адпавядаць Беларусi. Не паветрыям, што праносяцца па-над ёю, ня ўладам i iхным апанэнтам, i нават не чытачам. Часам нам гэта ўдавалася. Тады ў старонках газэты адбiваўся нясьпешны рух аблокаў, што плывуць па небе нашае Бацькаўшчыны.
У закалотах людзкое нянавiсьцi мы атрымалi найменьне апазыцыйнай газэты. Нас спрабавалi любiць або ненавiдзець у катэгорыях антыўрадавасьцi або прыхiльнасьцi да фронту. Урэшце нас папракалi малым тыражом, слабым уплывам на электарат. «Гэта наша Беларусь яшчэ ня можа ўплываць болей, — казалi мы сабе. — Але мы ня будзем патрафляць электарату, бо гэта значыць — забiваць у сабе Беларусь. Выданьнi, якiя пайшлi гэтым шляхам, даўно страцiлi мэту i смак жыцьця».
Вялiкiя тыражы сёньня дасяжныя толькi наўзамен прынцыпаў i iдэалаў. I справа нават ня ў тым, што ты пiшаш пра групу «на-на», кпiш з калхозьнiка-ППРБ або друкуеш рашучыя воклiчы лiдэра апазыцыi, якiя нiколi не спалучаюцца з адпаведна рашучымi дзеяньнямi. Справа ў розумах змагароў за тыраж, якiя ня мысьляць сябе ў прасьцягу нацыянальнае традыцыi, ня ведаюць сапраўднае вартасьцi слова, бо нiколi не пачыналi з тыражоў «пад капiрку». Мы ж памятаем, што якая-небудзь падпольная публiкатка 70-х гадоў накладам у 2 асобнiкi праз 20 гадоў апасродкавана прывяла да гiстарычнага перавароту ў Беларусi, тады як мiльённыя газэтныя фаварыты таго (i нашага) часу ў тым часе i засталiся, нiяк не паўплываўшы на сытуацыю.
Няпросты шлях масавае аўдыторыi да беларушчыны. На сёньня прыйшлi толькi тысячы, а ня сотнi тысячаў, якiя пакуль прыйшлi ў нiкуды. Вось на тых, «нiкудышных», i робяцца сёньня тыражы. Але для гэтага выдаўцам даводзiцца падладжвацца пад нiкудышнасьць. Цi далучаюць свайго чытача да Беларусi сучасныя апазыцыйныя газэты? Па-мойму, наадварот, яны толькi самi аддаляюцца ад яе.
Лукашэнкава РБ i абумоўленая ёю апазыцыйная анты-РБ, электарат i анты-электарат, — гэтыя каардынаты ўсё менш тычацца Беларусi як iдэалу i прынцыпу, як паветра, якiм можна дыхаць i за якое можна скласьцi галаву. Яны, процiлеглыя, усё больш зьлiваюцца ў сваёй саўковай скрайнасьцi, дзе няма месца анi высокай культуры, анi прафэсiйнай навуцы або палiтыцы. Урэшце ўсё ператвараецца ў пагоню за тыражом саўка — за- або супрацьлукашэнскага — бяз розьнiцы.
Зразумела, нас усьцешвае, што за апошнi год падпiска на «НН» павялiчылася ўдвая, бо мы разумеем вартасьць свае аўдыторыi, якая гуртуецца фармальна вакол «НН», а сутнасна — у Беларусi. Але наша задача — працягваць сваю справу нават тады, калi б з намi не засталося нiводнага чытача. Бо нават калi б у Беларусi не засталося нiводнага абаронцы, мусiць захоўвацца тое месца, куды заўтра змаглi б прыйсьцi мiльёны.
Беларусь сёньня зноў, як i за саветамi, — па-за палiтыкай. Пройдзе яшчэ трохi часу, i яна апынецца па-за навукай i па-за культурай — убогiмi падабенствамi савецкiх узораў. Чыстая, яна будзе жыць, як жыла за саўдэпам — мiма ладу i мiма соцыюму, мiма тыражоў i абэцэдаршчыны. Нашая мэта — застацца зь ёю, быць люстэркам жаданьняў, адлюстроўваць нясьпешны бег аблокаў па ейным небе.
Сяргей Дубавец
Каментары