Архіў

Забойства жывёлаў

№ 17 (279), 3 траўня 2002 г.


Забойства жывёлаў

 

Нядаўна ў “Нашай Ніве” быў апублікаваны водгук чытачкі на фотарэпартаж пра сьвяткаваньне Курбан-Байраму ў Іўі. Яна абуралася, што газэта зьмясьціла здымкі, на якіх забіваюць жывёлаў. “Там, дзе ліецца кроў, заўсёды боль, пакуты і сьмерць. Вы заклікаеце любавацца сьмерцю?” — піша яна.

Мы не заклікаем. Мы адлюстроўваем нашу беларускую рэальнасьць, у якой сёньня ёсьць і пракаветныя традыцыі ахвярапрынашэньня, і заклікі зоаабаронцаў; ёсьць аматары выпіць конаўку сьвежай крыві падчас дзяльбы кабанчыка і тыя, хто ў гэты момант зашываецца ў далёкі куток двара, каб не глядзець на сьмерць; ёсьць мясажэры і вэгетарыянцы; ёсьць прыхільнікі правоў жывёлаў і тыя, хто гэтых правоў не прызнае. Чым абгрунтоўваюць сваю пазыцыю “мясьнікі” і да чаго ў гэтай справе дадумаліся ў “цывілізаваным сьвеце”? Ніжэй мы падаём два тэксты на гэтую тэму.

 

Куды пойдзе кабан

Аднаго разу ў Туркмэністане я пабачыў, як вырабляюць каракуль, што ідзе на футры ды шапкі. Дзеля гэтага забіваюць дзясяткі тысячаў ягнятаў. Бачыць, як іх, безабаронных і сьмешных, рэжуць – цяжка. Зьвярнуўшы ўвагу на мае пачуцьці, сівабароды туркмэн у вялізарнай папасе сказаў: “У іншых народаў ёсьць сады й палі, якія яны абрабляюць і зь якіх маюць плады. Наш сад – гэтыя статкі”.

Праблема забойства жывёлаў і ўжываньня мяса ў аўрамічных рэлігіях (юдаізьме, хрысьціянстве й ісламе) разглядаецца ў адной зь першых прыпавесьцяў – пра Каіна й Авэля. У ёй Госпад аддае перавагу ахвяры Авэля – прадуктам жывёлагадоўлі. Дый у запаветах, што Бог даў Майсею, падкрэсьліваецца неабходнасьць крывавых ахвяраў. Або вось закон пра “чыстых” і “нячыстых” жывёлаў зь Пяцікніжжа: “Усялякае быдла, у якога раздвоеныя капыты й якое жуе жваку, – ежце”. Беларусы, паводле тае традыцыі, не ядуць каніны. У заходніх рэгіёнах краіны йснуе таксама табу на ўжываньне мяса дзічыны. Часьцяком шкодніка-дзіка, што здратаваў поле, папросту забіваюць і закопваюць. А вось мяса свойскага быдла для беларусаў – натуральны прадукт на стале. Тут беларуская, як і ўся хрысьціянская традыцыя разыходзіцца зь юдэйскай і мусульманскай у дачыненьні да сьвініны. Колькі гутарыў з рознымі мусульманамі, столькі чуў вэрсіяў табу на сьвініну. Адны гавораць, што сьвіньня проста брудная, іншыя пераказваюць апокрыф пра тое, як Бог кінуў грэх і сказаў жывёлам – ежце, і адна толькі сьвіньня зьела, трэція кажуць, што сьвіньня рые, рыхтык як араты, а таму амаль як чалавек...

Што адбылося б, каб людзі адпусьцілі на волю істотаў, якіх яны тысячагодзьдзямі сэлекцыянавалі, перараблялі на свой капыл? Гэткія прыклады ёсьць – мустангі ў Амэрыцы й на поўдні Францыі, вярблюды й буйвалы ў Аўстраліі, сабакі, каты ды галубы па ўсім сьвеце. Але гэтыя жывёлы апынуліся ў спрыяльных для сябе прыродных умовах. А куды пойдзе сьнежнай зімою кабан польска-кітайскае пароды больш за тону вагою, ламаючы ногі ад уласнага цяжару? А куды дзенецца нядоеная карова з поўным вымем малака?..

Адмаўляючыся ад забойства, людзі былі б змушаныя спыніць рэпрадукцыю свойскага быдла, перакрэсьліць плён шматтысячагадовае працы жывёлаводаў і заняцца ўтрыманьнем да скону мільёнаў свойскіх жывёлаў, якім даўно няма месца ў натуральным асяродзьдзі.

Аднак спачатку мы мусілі б адмовіцца ад сваіх рэлігіяў, што змушаюць нас прыносіць быдла ў ахвяру і есьці яго. Ці можа быць вэгетарыянцам хрысьціянін, які прычашчаецца сымбалямі цела й крыві Гасподніх?

Сяргей Харэўскі

 

Жывёлы — рабы

Жывёлы адчуваюць боль і маюць права, каб зь імі не абыходзіліся як з рэчамі. Апраўдваючы забойства ці якое іншае катаваньне жывёлаў і дэманстрацыю гэтага, людзі апраўдваюць катаваньне тых, хто адчувае боль.

Супярэчнасьць сучаснага сьвету ў тым, што жывёлы – уласнасьць людзей, як нерухомасьць. І пры гэтым людзі разважаюць пра межы жорсткасьці й мараль. Гэта можна параўнаць з колішнім рабаўладаньнем і развагамі пра чалавечнае стаўленьне да рабоў. Як некалі аджыло рабства людзей, так адыходзіць час рабства жывёлаў.

У эўрапейскіх народаў існуе трывалая традыцыя спажываньня мяса, скуры ды футраў і выкарыстаньня жывёлаў у відовішчах (цыркі, радэо), але нельга сьцьвярджаць, што ёсьць традыцыя адкрыта дэманстраваць “крывавыя расправы”, асабліва перад кабетамі і дзецьмі. Мы вучым дзяцей не катаваць жывёлаў, бо інакш яны ня будуць разумець чужога болю і вырастуць небясьпечнымі для грамадзтва, і, апрача таго, мы вучым дзяцей ня быць жорсткімі ды агрэсіўнымі, бо тады яны самі будуць ахвярамі агрэсіі, – пачынаючы з таго, што “не рабі балюча сабачку, бо ўкусіць”...

Менавіта ўмацаваньне думкі пра “чалавечнае” выкарыстаньне жывёлаў выклікала ў 1970-я выбух актыўнасьці руху абаронцаў жывёлаў. На іх думку, тое, што спажываньне мяса і крыві зьяўляецца традыцыйнай практыкай, сьведчыць, як шырака гэта распаўсюджана ў культуры спажываньня, і толькі. І калі сёньня нехта даводзіць, што традыцыя апраўдвае практыку, гэта звычайна азначае, што больш нічога і нельга сказаць ў падтрымку гэтае практыкі. Да прыкладу, расізм ці палавая дыскрымінацыя і цяпер часам апраўдваюцца традыцыяй, хоць у гэтай сфэры такія спасылкі ўжо не ўспрымаюцца сур’ёзна.

Грамадзкасьць у Карэі пратэстуе супраць традыцыі есьці сабак, Эўразьвяз забараняе экспарт з Францыі гусіных вантробаў для знакамітага паштэту, бо дзеля гэтага далікатэсу жорстка зьдзекуюцца з гусей. Такія гіганты, як “McDonalds”, “Burger King”, кантралююць, ці добра іхныя фэрмэры-пастаўшчыкі абыходзяцца з жывёламі.

Грамадзкасьць ужо не сьмяецца з вэгетарыянцаў, як раней. Калі заклікі да адмены тавараў жывёльнага паходжаньня выглядаюць сёньня экстрэмальнымі, дык ня менш экстрэмальным некалі выглядала прапанова адмовіцца ад крывавых ахвяраваньняў у храмах… Нездарма сёньняшнюю жорсткасьць людзей навукоўцы тлумачаць менавіта агрэсіўнай спадчынай.

Выглядае, што грамадзтва рыхтуюць да закону пра адмену ўласнасьці на жывёлаў.

Тацяна Поклад

 


Каментары

Цяпер чытаюць

Каб доўга не стаяць на мяжы з Польшчай, дзяўчына скарысталася лайфхакам. Вынік: віза згарэла, вандроўка сапсаваная

Каб доўга не стаяць на мяжы з Польшчай, дзяўчына скарысталася лайфхакам. Вынік: віза згарэла, вандроўка сапсаваная

Усе навіны →
Усе навіны

Заснаваны беларусам стартап выпусціў ШІ-браўзер

«Кружляў над Гомелем паўтары гадзіны». Што паведамлялі людзі пра расійскія дроны, што заляцелі падчас начной атакі Украіны

«Я задзяўблася!» Беларуска ў шаленстве ад якасці сувязі МТС14

Зеландыя: кантынент, які амаль цалкам схаваны пад вадою1

Следчы камітэт апублікаваў падрабязнасці гібелі жанчыны ў Магілёве, на якую ўпала дрэва

Прапагандысты пасля роліку ў тыктоку паехалі ў вясковую краму — там ужо ўсе задаволеныя, а паліцы поўныя14

«Не ведаю, што вы там выпраўлялі, але мінус як быў так і застаўся». Кліенты банкаў працягваюць скардзіцца на няправільныя балансы3

Папулярная мінская шаўрменная трапіла ў скандал. Што здарылася2

У Магілёве падчас непагадзі жанчыну забіла дрэвам, яшчэ чатыры чалавекі пацярпелі

больш чытаных навін
больш лайканых навін

Каб доўга не стаяць на мяжы з Польшчай, дзяўчына скарысталася лайфхакам. Вынік: віза згарэла, вандроўка сапсаваная

Каб доўга не стаяць на мяжы з Польшчай, дзяўчына скарысталася лайфхакам. Вынік: віза згарэла, вандроўка сапсаваная

Галоўнае
Усе навіны →

Заўвага:

 

 

 

 

Закрыць Паведаміць