Vysnovy čarnobylskaha dakładu AAN staviać pad sumnieŭ apakaliptyzm «Čarnobylskaj malitvy» Śviatłany Aleksijevič. Što pra heta dumaje aŭtarka?
«NN»: Spadarynia Śviatłana, na apošnim «čarnobylskim» forumie ŭ Vienie była vykazana dumka, što vyniki katastrofy nie takija surjoznyja, jak ličyłasia. U knizie «Čarnobylskaja malitva» Vy pišacie, što katastrofa stała nacyjanalnym biedztvam dla Biełarusi. Ci napisali b vy taki tvor ciapier?
Śviatłana Aleksijevič: Ja akurat heta i rablu — dla pieravydańnia ŭ mnohich krainach dapoŭnienaj versii «Čarnobylskaj malitvy», prymierkavanaha da 20-hodździa katastrofy. U šerahu krain kniha budzie vydadziena ŭpieršyniu. I maja filazofija absalutna nie źmianiłasia. Ja dumaju, što my nie ŭśviadomili Čarnobylu, čałaviectva jaho nie ŭśviadomiła. Biełarusam davodzicca adkazvać za ŭsio. Na žal, jany jak byli, tak i zastalisia čarnobylskaj labaratoryjaj. A što da spravazdačy MAHATE — treba jasna ŭśviedamlać, što śviet robicca bolš pravym, da ŭłady prychodziać paŭsiul adpaviednyja idei. Isnuje suśvietnaje atamnaje łobi. Śviet — heta vialiki rynak, i ŭsie pavodziać siabie jak dačaśniki.
«NN»: Jak źmianiŭ Čarnobyl biełarusaŭ za hetyja 20 hadoŭ?
SA: Ja dumaju, što z hledzišča čarnobylskaj prablemy, jakaja niesupastaŭnaja z čałaviečym žyćciom, kali ŭjaŭlać sabie, što raspad mnohich radyjaaktyŭnych rečyvaŭ zajmaje dziasiatki, sotni tysiač hod, dyk dva dziasiatki hod — heta vielmi maleńki termin. A ŭ Biełarusi supali dźvie katastrofy — histaryčna-sacyjalnaja i čarnobylskaja. Apynuŭšysia ŭ pastcy, u rezervacyi historyi, biełarusy ŭ cełym nie ŭklučylisia ŭ asensavańnie taho, što ź imi nasamreč adbyłosia. Prablemu źviali na medycynski ŭzrovień, na ekanamičny, palityčny. U elity nie znajšłosia mocy, kab heta ŭśviadomić, nie było adpaviednaha intelektualnaha kapitału. Zrešty, jaho i va ŭsim śviecie nia tak i šmat.
Śviet nastolki robicca apakaliptyčnym, nastolki jon ruchajecca pa niejkaj śpirali samaźništažeńnia, što, kali b źjaviŭsia Tałstoj ci Dastajeŭski, jany b raźbiralisia z čałaviekam, a nie z Čarnobylem. A ŭžo praz čałavieka — Čarnobyl. Čamu čałaviek uvohule pa pryrodzie svajoj — samahubca? Tema Dastajeŭskaha.
Hutaryŭ Aleś Kudrycki
Ciapier čytajuć
Nasta Bazar pastupiła na prahramu Kalinoŭskaha i choča stać sacyjałahiniaj: «Vučoba paśla 40 hadoŭ — svojeasablivy eliksir maładości»16
Kamientary