Aŭtar najlepšaha biełaruskaha filma 2016 hoda — pradprymalnik, zarablaje na škle — hutarka 

Viktar Krasoŭski — režysior stužki «Dušy miortvyja», sioletniaj pieramožcy Nacyjanalnaha konkursu «Listapada» i fiestyvalu «Bulbamuvi». Pakul chtości jašče sumniajecca ŭ najaŭnaści sučasnaha biełaruskaha kino, heta sacyjalnaja drama praciahvaje svaje šeście pa mižnarodnych fiestyvalach.

Viadoma, pra Kany havoryć jašče zarana, tym nie mienš na prykładzie tvoraŭ Viktara Krasoŭskaha možna z aptymizmam hladzieć u budučyniu ajčynnaj (niezaležnaj) kiniematahrafii. «Dušy miortvyja» — pa pravie adna z hałoŭnych stužak 2016-ha ŭ našym kino i jaje režysior — tvorca, da jakoha varta pryhledziecca.

Pa asnoŭnaj prafiesii — režysior dramatyčnaha teatra, u žyćci — pryvatny pradprymalnik, Viktar Krasoŭski da pośpiechu «Dušaŭ..» stavicca pa-fiłasofsku. «Voś z teatram niejak nie startanuła, a kino pakul atrymoŭvajecca», — adznačaje jon, prymajučy mianie ŭ adnym ź nievialičkich ofisaŭ u centry Minska.

Na paličkach stajać pryzy, na došcy — raskadroŭka budučaj karotkamietražki. 

Pavialičyć

Tut źjaŭlajecca adčuvańnie rabočych budniaŭ, jakija raspačalisia paśla ejfaryi pieramohaŭ.

Pavialičyć

Pra toje, jak žyviecca biełaruskamu kinarežysioru ź siamjoj i prafiesijaj, čamu ŭ Džyhurdy i Damaharava nie ŭdajucca dobryja bajeviki, jak znajści dobruju temu dla kino i pra što maŭčać biełarusy — pra heta hutarym z łaŭreatam dramaturhičnych i kinafiestyvalaŭ, režysioram Viktaram Krasoŭskim.

Pra žyćcio i biełaruski rubiel

— A čym vy ŭ žyćci zajmajeciesia akramia kino, kali nie sakret?

— Škłom hadluju.

— I jak idzie biznes?

— Drenna. Tamu što kali zajmaješsia kino, ź biźniesu vylataješ. Voś ciapier zadumali «karotki mietr» na piatnaccać chvilin. Siadžu i ŭvieś čas maluju, — Viktar pakazvaje na došku z malunkami. — Inšym časam uklučyšsia, kamiersant «usiakajecca», prapanovy iduć, telefanavańni… A druhim razam, byvaje, siadžu, chtości telefanuje, a ja: «Oj, vy viedajecie, ciapier nie na miescy…» Mozh «zabity» inšym.

— I kolki, miarkujecie, tak možna praciahnuć? Vuń u vas usie palicy pryzami zabityja…

— Dy jašče doma jość! Nie viedaju kolki, ale jak karta laža. Nie rablu vializnych stavak, što zdoleju zarabić kino. Pakul dla mianie, napeŭna, bolš važna zavajavać ludskija sercy, choć heta hučyć davoli pafasna. Dziŭnyja rostani, zhodny, ale siamju taksama treba karmić. Pakul tak, jak jość.

— Siońnia niamała maładych kiniematahrafistaŭ źjazdžajuć za miažu — pa roznych pryčynach: vučyca, šukać novyja mahčymaści. U vas nie było takoj dumki? Asiarodak tut, vam padajecca, možna źmianić, kab tvorčamu čałavieku było lahčej?

— Viedajecie, mianie vielmi časta pytajucca pra biełaruski kiniematohraf. Ci jość jon, ci niama. Ja liču, što ŭsio tut budzie dobra, u tym liku ź biełaruskim kino, kali zvyčajny biełarus pačnie prystojna zarablać. Kali jon budzie adčuvać, što dziažava pra jaho dbaje.

— A ciapier nie dbaje?

— Ciapier pra tyja hrošy, jakija biełarus zarablaje, kažuć tak: «Hetyja hrošy zarabiŭ Ja». Nie dziaržava dapamahła mnie ich zarabić, a Ja sam, svaimi vysiłkami, praz usie pieraškody. Kali pazicyja budzie inšaj, kali ludzi sapraŭdy buduć adčuvać, što im dajuć mahčymaści, što kłopat pra ludziej jość — jany pačnuć addavać. I ź biełaruskim kino budzie ŭsio ŭ paradku. Viedajecie, kali ŭ nas źjavicca dobryja žanravyja filmy? Dobraja kamiedyja, jakaja budzie daspadoby?

— Kali?

— Kali biełaruski rubl pratrymajecca «na stabilničku» da dalara try hady. Kali čałaviek viedaje, što hurok u jaho raście, bandyt jaho nie adbiare, padatkovy inśpiektar nie aštrafuje, tady jon i padumaje pra kamiedyju biełaruskaj vytvorčaści. «Pajdu ja pabaču, što tam našy nazdymyli!» — voś što skaža. A siońnia — čas pieravažna dla aŭtarskaha kino i dramaŭ, da jakich ludzi pieravažna nie dojduć.

Pra bajeviki i 1990-ja

Pavialičyć

— Viktar, mianie vaša kino, pry tym što dziejańnie ŭ im adbyvajecca ŭ sučasnyja dni, adsyłaje da kultury 90-ch: hieroi ź niejkaj padazronaj historyjaj, padzialeńnie na słabych i mocnych, adčuvańnie razvału, kryzisu, niejkaj źniešniej abałonki, jakaja voś-voś treśnie… Cikava, ci vy ŭłoŭlivajecie hetyja kody ŭ sučasnym časie, ci prosta ź simpatyjaj staviciesia da 1990-ch?

— Pryhožaje pytańnie. Napeŭna, tak, jość štości, ale heta adbyvajecca nieśviadoma. Ja vyras u 1990-ja i, ułasna, źjaŭlajusia vynikam taho, što hladzieŭ u tyja časy. U siem hadoŭ pahladzieŭ «Žyćcio Klima Samhina» i «Sibiryjadu»: prykidvaŭsia chvorym, zastavaŭsia doma i ŭpieramiežku z multfilmami pahłynaŭ hetyja opusy. Potym stali adkryvacca videasałony, chłynuli bajeviki, i da mianie pryjšoŭ «Amierykanski nindzia». Ciapier hladziš — nu, poŭnaje šyła, a tady byŭ kultavy bajavik! Da hetaj pary abahaŭlaju «Čarapašak-nindzia» i «Transformieraŭ», chto mnie b što ni kazaŭ. U cełym lublu pierahledžvać stužki tych časoŭ i, prynamsi, pryjšoŭ da adnoj vysnovy.

— Što nie źniać nam «Čarapašak-nindzia»?

— Štości takoje. Što bajeviki — heta pakul, na žal, nie naš žanr. Kolki b ni namahalisia Džyhurda ci Damaharaŭ zrabić jakasny bajavik — nu, nie vychodzić u ich, i ŭsio. Dastań, vyciahni bojki — aničoha nie zastajecca. A pavinna być aŭtarskaja mastackaja pazicyja. Niama niejkaha trapnaha nazirańnia za žyćciom, žadańnia adlustravać važnyja rečy ŭ hramadstvie. Akramia Bałabanava, bolšaść rasijskich bajevikoŭ — kapijavańnie zachodnich uzoraŭ. A žanr spracoŭvaje, kali jość za im podych žyćcia. U amierykancaŭ heta vychodzić. A ŭ rasijskim kino ŭsio niejak adno machač, manipulacyja hladackim pačućciem niaspraviadlivaści ci pomsty — ničoha bolš.

— Vam, napeŭna, blizki hety žanr. Vy nie chacieli zrabić bajavik?

— Darečy, mianie ŭhavorvali ŭ svoj čas z «Vartaŭnika», majoj pieršaj karciny, zrabić bajavik. Kali prydumvaŭ hałoŭnaha piersanaža, trymaŭ u hałavie frazu ź pieśni «Tequilajazzz»: «Kohda-nibud́ vy uznajetie, s kiem vo dvorie v domino vy ihrajetie». Voś chodziać pa dvary takija «mirnyja» staryja, a kapni — jaho minułaje ŭtrymlivaje takija rečy! Mnie było cikava «pakapacca» voś u hetaj «mirnaj» bijahrafii. Uhavorvali: «A davaj ty zrobiš fłeš-beki i pakažaš, što jon tam «muciŭ» u svaim žyćci». Ale ja paličyŭ, što ŭ takim vypadku žanr «zabje» aŭtarski pohlad.

— A jak vy znajšli temu dla «Dušaŭ…»? Taksama nazirali za realnaściu?

— Darečy, była historyja. Šukaŭ cikavy siužet i źviarnuŭsia da adnaho čałavieka «z bahatym minułym». Padzialiŭsia, što voś chaču kino źniać, moža, raspaviadziecie što-niebudź takoje. Jon pačynaje raskazvać svaje ŭmoŭna zabaronienyja historyi, a jamu ŭ adkaz. «Voś viedajecie, ja tut toje-sioje nafantaziravaŭ, a kali napisać taki scenar?» — i vykładvaju jamu na słovach schiemu. Zavod, kab atrymać padatkovyja lhoty, nabiraje ŭ svoj kadravy skład ludziej z abmiežavanymi mahčymaściami. Jon pahledzieŭ na mianie ŭvažliva i raptam kaža: «Nie leź tudy!» Mnie navat strašna stała. Ale adnačasova ja zrazumieŭ, što schiema pracuje, i toje — dobry materyjał dla filma.

Znoŭ pra 1990-ja i Viskuli

Pavialičyć

— Darečy, voś hety momant sapraŭdy cikavy. Razumieju, što «Dušy miortvyja» — pra siońnia, ale čamu ŭ nas, u biełaruskim kino, uvohule nie było sprobaŭ raspracavać, paznačyć, adrefliksavać toj niaprosty pieryjad — 1990-ja? U rečyščy mienavita žanravym. Možna padumać, u nas ničoha tut i nie adbyvałasia…

— U nas prosta bajacca bracca za hety čas. Choć ja čuŭ masu historyj. Pryčym takich, ad jakich pačućcie patryjatyzmu ŭ takim niedarečnym pytańni ŭspychvaje jarkim połymiem. Razborki kruciejšyja, čym u Maskvie ci dzie-niebudź na Urale. Dakładna nie skažu, u jakoj vobłaści heta adbyvałasia dy i ci praŭda ŭvohule, ale była lehiendarnaja historyja pra ahurkovyja vojny. Haspadary vyraścili ahurki na płantacyjach, pryjšli bandyty, ale ich sustreŭ tut taki supraciŭ, što mała nie pakazałasia. U nas tut adbyvalisia vielmi surio'znyja rečy. Dy navošta daloka chadzić? Biełaviežskaja pušča, Viskuli, skon Savieckaha Sajuza. Čamu nichto nie sprabavaŭ zrabić pra hety momant mastackuju karcinu? Navat dziŭna! Usio ž zachavałasia, navat nie viedaju, što heta za žanr moža atrymacca. Palityčny tryler? Heta tolki na pieršy pohlad u nas tut cicha i sumna, a kapni… Tyja ž kantrabandysckija mižvajennyja časy. A Rakaŭ — stalica kantrabandystaŭ? Kali zanurycca ŭ našu historyju, čaho tut tolki nie znojdzieš, vartaha ekranizacyi.

Nasamreč, liču, što pamiarkoŭnyja biełarusy — heta ŭsio masačka. Dzieści čytaŭ taki artykuł, nie pamiatuju: maŭlaŭ, chłopcy, nie majcie spravaŭ ź biełaruskimi biznesmienami. «Bačyŭ, jak jany razvodziać kaŭkazcaŭ, nie mirhnuŭšy vokam». Karaciej, i śmiech i hrech.

 — A ličymsia prystojnymi i nadziejnymi partniorami.

— Trymajem marku.

I, narešcie, pra mastactva

— Viktar, urešcie, chto dla vas režysior? Zakranuli mnohaje, ale mastackija rečy zastalisia nie raskrytymi…

— Mastak mastakoŭ. Bo scenaryst dla mianie taksama mastak. Jak i akciory. A režysior — mastak hetych mastakoŭ. Viadoma, adno dobrym viedańniem temy kino nie zrobiš. Musić być prafiesija, padychod, raspracoŭka. A to, sapraŭdy, my tut z vami dahavorymsia da taho, što kožny aŭtarytet zdolny źniać dobruju karcinu. Byŭ taki dośvied, darečy, kali adzin padobny čałaviek zachapiŭsia i źniaŭ kino. Ja bačyŭ hety tvor. Siensacyi, skažam tak, nie adbyłosia. Kali zachodziš na terytoryju mastactva, musiš trymacca jaho zakonaŭ. Dośvied, viedańnie temy — usio heta, viadoma, dapamahaje, ale nie daje harantyi dobraha kino.

Darečy, u našaj Akademii mastactvaŭ, u adroźnieńnie ad majsterstva akciora, kinarežysury vučać davoli pasredna. Jak pracavać z detalami, ź fizičnym dziejańniem — usio heta ja spaścihaŭ na ŭłasnym dośviedzie. «Davaj historyju, historyju davaj», — voś što čaściej za ŭsio kažuć režysioram. Ale paradoks u tym, što jana — historyja — u kino nie samaje hałoŭnaje. Jakim čynam jana raspaviadajecca, a samaje hałoŭnaje chto — voś toje, što robić stužku admietnaj. Kino — heta vialikaja manipulacyja, ź jakoj treba staranna pracavać, kab u vyniku hladaču, źbiantežanamu, ničoha nie zastałosia, jak skazać: «U, jakaja historyja! Jak u žyćci!» Režysior, scenaryst, apieratar, akciory — jany i jość mastaki, jakija jaje «zakručvajuć», mancirujuć i stvarajuć.

Daviedka

Pavialičyć

Viktar Krasoŭski skončyŭ Biełaruskuju dziaržaŭnuju akademiju mastactvaŭ pa śpiecyjalnaści «režysior dramteatra» (kurs Valeryja Rajeŭskaha). Aŭtar pjes: «Pank pamior», «U svaty»(u suaŭtarstvie z Dz.Bahasłaŭskim), «Ešałon №0» (u suaŭtarstvie ź I. Halec), «Patris» (u suaŭtarstvie z Dz. Bahasłaŭskim i S. Ancelevičam), «Paru dzion, i ŭsio», «Situacyja №2222» dy inšych.

Dramaturhičnyja tvory aŭtara nieadnarazova traplali ŭ šort- i łonh-listy dramaturhičnych konkursaŭ: «Lubimaŭka», Mižnarodny Vałošynski konkurs, Usierasijski dramaturhičny konkurs «Dziejnyja asoby», dramaturhičny konkurs «Svabodny teatr», zborniki aktualnych pjes.

U kino pryjšoŭ filmam «Vartaŭnik», jaki adrazu atrymaŭ Hran-pry na Varšaŭskim fiestyvali biełaruskaha kino «Bulbamuvi». Jaho druhaja karcina «Dušy miortvyja» stała pieramožcaj Nacyjanalnaha konkursu Minskaha mižnarodnaha fiestyvalu «Listapad», fiestyvalu «Bulbamuvi», XIII Mižnarodnaha fiestyvalu-praktykuma kinaškoł «Kinaproba»… Žanaty z Natallaj Lavanavaj, teatralnaj režysiorkaj. Maje syna.

• 1
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0