Škoły, biblijateki, spartovyja zały i placoŭki šmat dzie ŭ śviecie zastalisia praz pandemiju kavidu biez naviedvalnikaŭ, u niekatorych krainach jany i ŭvohule začynienyja. Heta turbuje baćkoŭ, čyje dzieci nie zdolejuć raźvivacca paŭnavartasna, ale niebiaśpieka staić nie tolki pierad dziećmi. Dziesiacihodździ daśledavańniaŭ pakazvajuć, što fizičnaja, kamunikatyŭnaja i intelektualnaja nahruzka — adzin ź mietadaŭ abarony ad sindromu Alchiejmiera.
Maładym treba aktyŭnaść, kab palapšać svaje kahnityŭnyja zdolnaści, ale ž darosłym i asabliva pažyłym ludziam jana dapamahaje zachavać hetyja zdolnaści i praduchilić niejradehienieracyju.
Navukoŭcy paraŭnali kahnityŭnyja pakazčyki myšej, jakija žyli adny ŭ pustych kletkach, z pakazčykami myšej, jakija znachodzilisia razam ź inšymi myšami ŭ vialikich kletkach z kalarovymi błokami Leha dla mientalnaj stymulacyi i kołami aktyŭnaści dla fizičnaj nahruzki. U druhim vypadku ŭ mozhu žyvioł adbyvalisia fizičnyja źmieny. U centry pamiaci mozhu, hipakampie, hienieryravałasia bolš niejronaŭ, a mocnaja aktyŭnaść sinapsaŭ spryjała vyvučeńniu novaha, paviedamlaje The Wall Street Journal.
Ludziam taksama treba atrymlivać novuju infarmacyju. U našym vypadku mientalnaja stymulacyja prymaje roznyja formy: ad atrymańnia vyšejšaj adukacyi i pracy na pasadzie, što spryjaje mientalnamu raźvićciu, da čytańnia, hulni ŭ karty ci z hałavałomkami.
U adnym z rajonaŭ Čykaha praviali daśledavańnie, padčas jakoha navukoŭcy acanili mientalnuju aktyŭnaść pažyłych ludziej, karystajučysia škałoj ad 1 da 5, dzie 1 bał mieŭ značeńnie minimalnaj aktyŭnaści, a 5 bałaŭ — maksimalnaj. Praz čatyry hady vyśvietliłasia, što ŭ tych, chto atrymaŭ vyšejšyja bały, radziej raźvivaŭsia sindrom Alchiejmiera.
Kali havaryć pra fizičnuju aktyŭnaść, daśledčyki pracy mozha vystupajuć za aerobnuju nahruzku, naprykład, bieh ci rovarny sport. Aerobnaja nahruzka moža pavialičyć prytok kryvi da mozhu, palepšyć pastupleńnie kisłarodu i karysnych rečyvaŭ, abaranić niejrony ad stresu.
Pamior palitviazień Valancin Štermier. «Ledź chadziŭ paśla insultu — a jaho kinuli ŭ ŠIZA»7
Kamientary