Jak skłałasia ŭ emihracyi žyćcio 22‑hadovaj «terarystki» Danuty Pieradni, jakuju vyzvalili pa pamiłavańni
Studentku-vydatnicu fiłałahičnaha fakulteta Mahiloŭskaha dziaržaŭnaha ŭniviersiteta Danutu Pieradniu zatrymali amal adrazu paśla pačatku poŭnamaštabnaj vajny va Ukrainie — 28 lutaha 2022 hoda. Repost antyvajennaj publikacyi ŭ adnym z mahiloŭskich čataŭ, dzie krytykavalisia dziejańni Pucina i Łukašenki i zaklikałasia da vuličnych vystupleńniaŭ, kaštavaŭ joj žorstkaha prysudu ŭ 6,5 hoda źniavoleńnia, adličeńnia z VNU i statusu «terarystki».
22‑hadovaja «terarystka» prabyła za kratami amal try hady — dziaŭčynu vyzvalili ŭ kancy 2024 hoda pa pamiłavańni. Ciapier Danuta žyvie ŭ Polščy i płanuje znoŭ pajści vučycca, kab nahnać adabranyja studenckija hady. Siabry Danuty raspaviali «Našaj Nivie», jak jana pieražyła niesuvymiernaje jaje dziejańniam pakarańnie.
Pieršy čas paśla zatrymańnia, pierastresavaŭšy, Danuta zusim ničoha nie mahła jeści.
«Jana raskazvała, što choć u IČU karmili prymalna, ale joj prosta kavałak u horła nie lez. A voś z vadoj byli prablemy: u kamiery nie pracavaŭ kran, i ŭ jaje nie było mahčymaści pić. Potym jana dadatkova stresanuła ŭ Homielskim SIZA — jaje tam na niejki čas pakinuli ŭ bietonnaj tranzitnaj kamiery z žaleznymi narami, na jakich niemahčyma było spać. Ale jana nie mahła spać nie tolki pa hetaj pryčynie: da Danuty padsialili fanatyčnuju žančynu, jakaja načami sabie niešta našeptvała, chadziła pa kamiery, malavała nibyta niejkija kryžy na ścienach.
A adzin raz jana pavysiła hołas na Danutu za toje, što taja pastaviła kubak na stoł. Maŭlaŭ, stoł zaŭsiody pavinien być čystym, bo heta «dałoń Boha» — Danuta kazała, što heta jaje vielmi mocna pužała, jana nie viedała, čaho čakać ad sukamiernicy».
Jašče dziaŭčynu niehatyŭna ŭraziŭ epizod z Babrujskaha SIZA.
«Tam była takaja situacyja, što ź ich kamiery niedzie za 10 chvilin da adboju zabrali dziaŭčynu i pryviali nazad praz paŭhadziny absalutna łysuju. Danuta raskazvała, što razumieła, što jaje pahalili, tamu što ŭ toj byli vošy, jakich inakš nichto nie źbiraŭsia apracoŭvać, ale potym joj hetaja karcinka pastajanna śniłasia i prymušała dryžać: padrapanaje SIZA, važkija, hrukotnyja žaleznyja dźviery i łysaja hałava ŭ ich projmie».
Vialikuju častku terminu Danuta jakraz prasiadzieła ŭ Babrujsku, pry hetym palityčnych tam amal nie było — Dana pierasiekłasia tolki ź dźviuma žančynami piensijnaha ŭzrostu.
«Jana kazała, što žančyny tyja byli ŭ drennym emacyjnym stanie, ź niehatyŭnymi dumkami, pieražyvali za svaju siamju, unukaŭ… Danie choć samoj było ciažka — paśla ahučvańnia prysudu, jak jana apisvała, joj prosta chaciełasia ŭpaści na padłohu i bolš nie padymacca nikoli, — ale jana imknułasia padtrymlivać hetych piensijanierak, być im aporaj. Sukamiernicy jašče tady adznačyli, što Dana jak soniejka, jakoje prosta nie moža patuchnuć. Jana sapraŭdy ŭ mnohich z soncam asacyjujecca».
Paśla etapu ŭ Homielskuju žanočuju kałoniju Danutu pastavili pracavać u cech raskroju tkaniny.
«Jana pracavała na pile — kroiła tkaninu. Piła tam ručnaja, vielmi šmat važyć. Plus pastajanna treba było być na nahach — karaciej, praca składanaja fizična była».
Dana taksama raskazała siabram pra listy — amal ničoha nie ad svajakoŭ joj nie dajšło. Časam zdarałasia, što i ad rodnych addavali tolki samy kaniec lista.
Napisać prašeńnie na pamiłavańnie Danucie prapanavali za paŭtara miesiaca da taho, jak jaje adpuścili.
«Dana radavałasia svabodzie, kaniečnie. Ale joj było vielmi sumna ad taho, što voś jana vyjšła, sakurśniki skončyli ŭniviersitet, pracujuć, u ich nibyta naładžany pobyt, a joj nieviadoma kudy kidacca i za što chapacca. Adziny plus źniavoleńnia dla Danuty, jak jana kazała: jana navučyłasia kazać «nie» i sustreła šmat dobrych ludziej, ź jakimi siabruje i zaraz».
Dana płanuje pastupić za miažoj va ŭniviersitet. Pakul vučyć polskuju movu, u jaje jość mahčymaść vybrać pamiž blizkimi joj varyjantami: praciahnuć dalej vučyć fiłałohiju, pajści na vieterynara ci ŭ chareohrafy.
«Dana taksama vielmi lubić niešta svaimi rukami majstravać. Pamiataju, jana niejki čas stvarała ź lampačak aramatyzatary: dastavała cokal, unutry afarmlała łavandu, inšyja suchija kvietki, dadavała tudy aromaalei. Tak što nie vyklučana, što jana budzie raźvivać i svaje takija chobi, jak budzie volny čas», — razvažaje surazmoŭca.
«Taksama pa joj vidać, što jana mocna sumuje pa Biełarusi. Jana kazała, što joj śnicca jaje pobyt na radzimie, ale jana radaja być na voli».
«Paśla Novaha hoda možam apynucca na vulicy». Naviedalisia ŭ šełtar, jaki daje dach nad hałavoj palitviaźniam, vymušanym pakinuć Biełaruś
«U Biełarusi ja pazbaŭleny elemientarnych pravoŭ». Były žurnalist łukašenkaŭskaha puła Dźmitryj Siemčanka vyjechaŭ z krainy
Palitviazień raskazaŭ, jak zvyčajnyja kryminalniki abjavili haładoŭku, kab palepšyć umovy ŭtrymańnia palityčnych
Kamientary
Biełaruski patryjatyzm navat samy niahučny, maŭklivy vielmi da miesca pryviazany.
Jak jašče pisaŭ Skaryna, "hdie rodiliś i vskormleny suť po bozie k tomu miestu vielikuju łasku imajuť". K tomu miestu.